-
1 amo
ămo, āre, āvi, ātum - tr. - - amāsso = amavero, Plaut. Cas. 5, 4, 23; id. Curc. 4, 4, 22; id. Mil. 4, 2, 16; cf. Paul. ex Fest. p. 28 --- amāsse = amavisse, Ter. Eun. 5, 1, 11 --- amantum = amantium, Plaut. Men. 2, 3, 4; Lucr. 4, 1077; Ov. A. A. 1, 439. - la conjugaison. [st1]1 [-] aimer (vivement, passionnément). - amare aliquem ex animo, Cic. Q. Fr. 1, 1, 5: aimer qqn de tout son coeur. - te semper amavi dilexique, Cic. Fam. 15, 7: je t'ai toujours aimé et estimé. - absol. qui amant, Ter. And. 191, les amoureux. - cf. Hor. S. 2, 3, 250 [st1]2 [-] absol. - se livrer à la débauche, faire l'amour, avoir une maîtresse. - ibi primum insuevit exercitus populi Romani amare potare, Sall. C. 11: ce fut là que, pour la première fois, l'armée romaine prit l'habitude de faire l'amour et de boire. [st1]3 [-] avoir bonne opinion (de qqn), être content (de qqn). - se ipsum amare: - [abcl]a - être content de soi. - [abcl]b - être égoïste. - in eo me amo: sur ce point, je suis content de moi. - in Atili negotio te amavi, Cic.: j'ai été content de toi dans l'affaire d'Atilius. [st1]4 [-] savoir gré (à qqn), lui être reconnaissant, lui être obligé. - amabo (te): je t’aimerai; je t’en supplie; de grâce; tu seras bien aimable; sois assez bon (pour). - noli amabo irasci, Sosiae, Plaut. Amp. 540: ne t'emporte pas, de grâce, contre Sosie. - amavi curam et sollicitudinem tuam, Plin. Ep. 5: je te sais gré de ton attention et de ton inquiétude. - si me amas: de grâce; je t'en prie; sois assez bon pour. - amabo te ne improbitati meae assignes, Cic.: je te prie de ne pas mettre sur le compte de ma méchanceté. - multum te amo quod: je te sais bon gré de ce que. - te multum amamus, quod ea (= signa) abs te diligenter curata sunt, Cic. Att. 1: je te sais un gré infini d'avoir pris soin aussi vite de ces statues. - in aliqua re (de aliqua re) aliquem amare: savoir gré à qqn de qch. - de raudusculo multum te amo, Cic. Att. 7, 2, 7: je te remercie beaucoup d'avoir songé à cette petite dette. - te amo ut + subj.: je te sais gré de, je te suis obligé de, je te suis reconnaissant de. - te amo ne + subj.: je te sais gré de ne pas... - Menaechme, amare ait te multum Erotium, ut hoc ad aurificem deferas, Plaut.: Ménechme, Erotie dit qu'elle te saurait bon gré de porter ceci chez l'orfèvre. [st1]5 [-] aimer, aimer à, se complaire dans, se plaire à, avoir du goût pour, avoir l'habitude de. - non omnes eadem mirantur amantque, Hor. Ep. 2, 2, 58: tout le monde n'a pas les mêmes admirations, les mêmes goûts. - aures mex non amant redundantia, Cic. Or. 168: mon oreille n'aime pas ce qui est de trop (dans la phrase). - natura solitarium nihil amat, Cic. Lael. 88: la nature n'aime pas la solitude. - ea quae res secundae amant, Sall. J. 41, 2: les choses qu'aime la prospérité (compagnes ordinaires de la prospérité). - lens amat solum tenue, Plin. 10, 123: la lentille aime un sol maigre. - cf. Plin. 10, 138 ; COL. 2, 10, 3, etc. - amare + inf.: avoir l'habitude de, aimer à. - aurum perrumpere amat saxa, Hor. O. 3, 16, 10: l'or aime à percer les rochers. - hic magnos potius triumphos, hic ames dici pater atque princeps, Hor. C. 1: ici, plutôt, prends plaisirs aux grands triomphes et apprécie d'être appelé Père et prince. - Nilus amet alveum suum, Plin. Pan. 31, 4: - omnia quae ira fieri amat, Sall.: tous les excès que la colère fait volontiers. [st1]6 [-] locutions remarquables. - ama me, Cic. (en incise): crois-moi. - ita (sic) me dii (bene) ament ou amabunt: puissent les dieux m'aimer; aussi vrai que les dieux m'aiment; que les dieux m'assistent; que les dieux me soient propices; grâce aux dieux, oui, assurément (formule de forte affirmation). - ita me di amabunt, vin bona dicam fide, quod hic inter nos liceat? Plaut. Poen. 1, 3, 30: les dieux me protègent, veux-tu que je dise franchement ce que nous pouvons dire ici entre nous? - ita me di ament, credo, Ter. And. 5, 4, 44: que les dieux m'assistent, oui, je le pense. - non, ita me di bene ament, Ter. Hec. 2, 1, 9: non (je ne le sais pas), aussi vrai que les dieux m'assistent. - sic me di amabunt ut me tuarum miseritumst, Menedeme, fortunarum...Ter. Heaut. 3, 1, 54: aussi vrai que les dieux m'aiment, je t'assure, Ménedme, que j'ai pitié de ton sort. - ita me Juppiter! (s.-ent. amet ou amabit), scin quam videtur? credin quod ego fabuler? Plaut. Poen. 1, 3, 31: que Jupiter m'assiste! sais-tu ce que je pense? crois-tu ce que je raconte? - ita me di amabunt, ut me tuarum miseritumst fortunarum, Ter. Haut. 462: j'aurai la faveur des dieux aussi vrai que ton sort me fait pitié (= que les dieux m'abandonnent, si ton sort ne me fait pas pitié). - Me. Salvus, Euclio, semper sies. Eu. Di te ament, Megadore, Plaut. Aul. 2, 2, 6: Me. Puisses-tu être en bonne santé, Euclion. Eu. Que les dieux te soient propices, Mégadore! - amare, adv. → amarus* * *ămo, āre, āvi, ātum - tr. - - amāsso = amavero, Plaut. Cas. 5, 4, 23; id. Curc. 4, 4, 22; id. Mil. 4, 2, 16; cf. Paul. ex Fest. p. 28 --- amāsse = amavisse, Ter. Eun. 5, 1, 11 --- amantum = amantium, Plaut. Men. 2, 3, 4; Lucr. 4, 1077; Ov. A. A. 1, 439. - la conjugaison. [st1]1 [-] aimer (vivement, passionnément). - amare aliquem ex animo, Cic. Q. Fr. 1, 1, 5: aimer qqn de tout son coeur. - te semper amavi dilexique, Cic. Fam. 15, 7: je t'ai toujours aimé et estimé. - absol. qui amant, Ter. And. 191, les amoureux. - cf. Hor. S. 2, 3, 250 [st1]2 [-] absol. - se livrer à la débauche, faire l'amour, avoir une maîtresse. - ibi primum insuevit exercitus populi Romani amare potare, Sall. C. 11: ce fut là que, pour la première fois, l'armée romaine prit l'habitude de faire l'amour et de boire. [st1]3 [-] avoir bonne opinion (de qqn), être content (de qqn). - se ipsum amare: - [abcl]a - être content de soi. - [abcl]b - être égoïste. - in eo me amo: sur ce point, je suis content de moi. - in Atili negotio te amavi, Cic.: j'ai été content de toi dans l'affaire d'Atilius. [st1]4 [-] savoir gré (à qqn), lui être reconnaissant, lui être obligé. - amabo (te): je t’aimerai; je t’en supplie; de grâce; tu seras bien aimable; sois assez bon (pour). - noli amabo irasci, Sosiae, Plaut. Amp. 540: ne t'emporte pas, de grâce, contre Sosie. - amavi curam et sollicitudinem tuam, Plin. Ep. 5: je te sais gré de ton attention et de ton inquiétude. - si me amas: de grâce; je t'en prie; sois assez bon pour. - amabo te ne improbitati meae assignes, Cic.: je te prie de ne pas mettre sur le compte de ma méchanceté. - multum te amo quod: je te sais bon gré de ce que. - te multum amamus, quod ea (= signa) abs te diligenter curata sunt, Cic. Att. 1: je te sais un gré infini d'avoir pris soin aussi vite de ces statues. - in aliqua re (de aliqua re) aliquem amare: savoir gré à qqn de qch. - de raudusculo multum te amo, Cic. Att. 7, 2, 7: je te remercie beaucoup d'avoir songé à cette petite dette. - te amo ut + subj.: je te sais gré de, je te suis obligé de, je te suis reconnaissant de. - te amo ne + subj.: je te sais gré de ne pas... - Menaechme, amare ait te multum Erotium, ut hoc ad aurificem deferas, Plaut.: Ménechme, Erotie dit qu'elle te saurait bon gré de porter ceci chez l'orfèvre. [st1]5 [-] aimer, aimer à, se complaire dans, se plaire à, avoir du goût pour, avoir l'habitude de. - non omnes eadem mirantur amantque, Hor. Ep. 2, 2, 58: tout le monde n'a pas les mêmes admirations, les mêmes goûts. - aures mex non amant redundantia, Cic. Or. 168: mon oreille n'aime pas ce qui est de trop (dans la phrase). - natura solitarium nihil amat, Cic. Lael. 88: la nature n'aime pas la solitude. - ea quae res secundae amant, Sall. J. 41, 2: les choses qu'aime la prospérité (compagnes ordinaires de la prospérité). - lens amat solum tenue, Plin. 10, 123: la lentille aime un sol maigre. - cf. Plin. 10, 138 ; COL. 2, 10, 3, etc. - amare + inf.: avoir l'habitude de, aimer à. - aurum perrumpere amat saxa, Hor. O. 3, 16, 10: l'or aime à percer les rochers. - hic magnos potius triumphos, hic ames dici pater atque princeps, Hor. C. 1: ici, plutôt, prends plaisirs aux grands triomphes et apprécie d'être appelé Père et prince. - Nilus amet alveum suum, Plin. Pan. 31, 4: - omnia quae ira fieri amat, Sall.: tous les excès que la colère fait volontiers. [st1]6 [-] locutions remarquables. - ama me, Cic. (en incise): crois-moi. - ita (sic) me dii (bene) ament ou amabunt: puissent les dieux m'aimer; aussi vrai que les dieux m'aiment; que les dieux m'assistent; que les dieux me soient propices; grâce aux dieux, oui, assurément (formule de forte affirmation). - ita me di amabunt, vin bona dicam fide, quod hic inter nos liceat? Plaut. Poen. 1, 3, 30: les dieux me protègent, veux-tu que je dise franchement ce que nous pouvons dire ici entre nous? - ita me di ament, credo, Ter. And. 5, 4, 44: que les dieux m'assistent, oui, je le pense. - non, ita me di bene ament, Ter. Hec. 2, 1, 9: non (je ne le sais pas), aussi vrai que les dieux m'assistent. - sic me di amabunt ut me tuarum miseritumst, Menedeme, fortunarum...Ter. Heaut. 3, 1, 54: aussi vrai que les dieux m'aiment, je t'assure, Ménedme, que j'ai pitié de ton sort. - ita me Juppiter! (s.-ent. amet ou amabit), scin quam videtur? credin quod ego fabuler? Plaut. Poen. 1, 3, 31: que Jupiter m'assiste! sais-tu ce que je pense? crois-tu ce que je raconte? - ita me di amabunt, ut me tuarum miseritumst fortunarum, Ter. Haut. 462: j'aurai la faveur des dieux aussi vrai que ton sort me fait pitié (= que les dieux m'abandonnent, si ton sort ne me fait pas pitié). - Me. Salvus, Euclio, semper sies. Eu. Di te ament, Megadore, Plaut. Aul. 2, 2, 6: Me. Puisses-tu être en bonne santé, Euclion. Eu. Que les dieux te soient propices, Mégadore! - amare, adv. → amarus* * *Amo, amas, amare. Aimer.\Amare ex animo aliquem. Cic. Aimer cordialement.\Amare se sine riuali. Cic. Quand un homme se aime et estime, et n'est aimé n'estimé de personne.\Amo Phyllida ante alias. Virgil. Plus que, ou sur toutes les autres.\Amare corde vel animo, pro Ex corde, siue ex animo. Plaut. Aimer du bon du cueur, sans fainte, cordialement.\Amant mutuis animis. Catull. Ils s'entraiment.\Amare certatim aliquem. Cic. Quand deux en aiment un à qui mieulx mieulx.\Amant inter se. Cic. Ils s'entraiment.\Amare in matrimonium. Quint. Aimer pour avoir en mariage.\Amare, absolutum. Terent. Estre amoureux.\Amare se in aliquo. Cic. Se plaire en quelque chose.\Amare seipsum. Cic. S'estimer beaucoup.\Ex hac officii societate amare ardentius coepi. Plin. iunior. Pour, ou A cause, etc.\Multum te amo, quod respondisti Octauio. Cic. Je te scay bon gré que, etc. Je t'aime que, etc.\Amo te de hac re. Terent. Cic. Je te scay bon gré de cela.\Amat, pro Solet. Tacit. Vt serme amat posterior adulatio. Comme ha de coustume, etc.\Si me amas. Cic. Adduc, si me amas, Marium. Si tu m'aimes, Si tu me veuls faire plaisir. -
2 cor
cor (ŏ, e. g. Ov. Tr. 5, 8, 28; id. P. 1, 3, 32), cordis ( gen. plur. cordium, Vulg. Jer. 4, 4, and 1 Cor. 4, 5; acc. to Fragm. Bob. Nom. et Pron. p. 132, also cordum, but without example), n. [kindr. with Sanscr. hrid; Gr. kardia; Germ. Herz; Engl. heart], the heart (very freq. in all periods and species of composition).I.Lit., the heart, as the chief source of the circulation of the blood, and so of life, Cels. 4, 1; cf. Plin. 11, 37, 69. §§B.181 and 182: cor tineosum, opinor, habeo,
Plaut. Cas. 2, 6, 62:num igitur censes, ullum animal, quod sanguinem habeat, sine corde esse posse?
Cic. Div. 1, 52, 119:cordis globus aut oculi,
Lucr. 4, 119 et saep.— Also for the Greek kardia, the cardiac extremity of the stomach, Lucr. 6, 1150; Hor. S. 2, 3, 28; cf. id. ib. 2, 3, 161.—Meton. (pars pro toto; cf. caput, II.), a person:II.lecti juvenes, fortissima corda,
Verg. A. 5, 729:aspera,
id. ib. 10, 87.—Of animals:canum,
Lucr. 5, 864.—A term of endearment, Plaut. Poen. 1, 2, 154 (cf. corculum).—Trop.A.The heart, as the seat of feeling, emotion, etc., heart, soul, feeling ( poet.):b.videas corde amare inter se,
from the heart, cordially, Plaut. Capt. 2, 3, 60:aliquem amare corde atque animo suo,
id. Truc. 1, 2, 75:facinus magnum timido cordi credere,
id. Ps. 2, 1, 3:neque meo Cordi quomquam esse cariorem hoc Phaedriā,
Ter. Eun. 1, 2, 121:corde tremit,
Hor. C. 1, 23, 8:cura ex corde excessit,
Ter. Hec. 3, 2, 12:cor meum spes laudis percussit,
Lucr. 1, 922:spectantis tangere querelā,
Hor. A. P. 98:nequeunt expleri corda tuendo Terribilis oculos,
Verg. A. 8, 265; cf. id. ib. 9, 55:curis acuere mortalia corda,
id. G. 1, 123; 1, 330; id. A. 1, 302.—Cordi est alicui, it lies at one's heart, it pleases, is pleasing, agreeable, or dear: quod tibi magnopere cordi est, mihi vehementer displicet, Lucil. ap. Non. p. 88, 32; 89, 1:c.utut erga me est meritus, mihi cordi est tamen,
Plaut. Cist. 1, 1, 110; Ter. And. 2, 1, 28:uterque utriquest cordi,
id. Phorm. 5, 3, 17:idque eo mihi magis est cordi, quod, etc.,
Cic. Lael. 4, 15; id. Quint. 30, 93; id. Or. 16, 53; Liv. 1, 39, 4; 8, 7, 6; Hor. C. 1, 17, 14 al.; Cato ap. Macr. S. 3, 5 fin. —With inf.:facere aliquid,
Plaut. Most. 1, 4, 10:exstinguere vestigia urbis, etc.,
Liv. 28, 20, 7:subigi nos,
id. 9, 1, 4 al. —Cordi habere aliquid, to have at heart, to lay great stress upon, to value (post-class.), Gell. 2, 29, 20; 17, 19, 6; 18, 7, 3.—B.Acc. to the ancients (cf. Cic. Tusc. 1, 9, 18) as the seat of wisdom, understanding, heart, mind, judgment, etc. (most freq. in ante-class. poets): quem (Hannibalem) esse meum cor Suasorem summum et studiosum robore belli, Enn. ap. Gell. 7, 2, 9 (Ann. 374 Vahl.):Ego atque in meo corde, si est quod mihi cor, Eam rem volutavi,
Plaut. Most. 1, 2, 3 dub. (bracketed by Ritschl):quantum ego nunc corde conspicio meo,
id. Ps. 3, 1, 3:quicquam sapere corde,
id. Mil. 2, 3, 65; Ter. Phorm. 2, 2, 7; Lucr. 1, 737; 5, 1107:nec enim sequitur, ut cui cor sapiat, ei non sapiat palatus,
Cic. Fin. 2, 8, 24 Madv.; cf. id. ib. 2, 28, 91:stupor cordis,
id. Phil. 3, 6, 16: cor Zenodoti, Fur. Bib. ap. Suet. Gram. 11; cf.:cor Enni,
Pers. 6, 10; cf., in a play on the meaning, I. A.: si pecudi cor defuisset, Caes. ap. Suet. Caes. 77 fin. -
3 pro
1.prō (archaic collat. form, posi in posimerium; cf. pono, from posino; cf. Gr. poti and pot with pros), adv. and prep. [root in Sanscr. prep. pra-, before, as in prathamas, first; Gr. pro; cf.: proteros, prôtos, etc.; Lat.: prae, prior, priscus, etc.; perh. old abl. form, of which prae is the loc. ], before, in front of; and, transf., for, with the idea of protection, substitution, or proportion.I.Adv., found only in the transf. comp. signif. (v. infra, II. B. 3.) in connection with quam and ut: pro quam and pro ut (the latter usually written in one word, prout), like prae quam and prae ut.* A.Pro quam, in proportion as, just as:B.nec satis est, pro quam largos exaestuat aestus,
Lucr. 2, 1137. —Pro ut or prout, according as, in proportion, accordingly, proportionably as, just as, as (class.):II.compararat argenti bene facti, prout Thermitani hominis facultates ferebant, satis,
Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83:tuas litteras, prout res postulat, exspecto,
id. Att. 11, 6 fin.:id, prout cujusque ingenium erat, interpretabantur,
Liv. 38, 50:prout locus iniquus aequusve his aut illis, prout animus pugnantium est, prout numerus, varia pugnae fortuna est,
id. 38, 40 fin. —With a corresp. ita:ejusque rationem ita haberi, prout haberi lege liceret,
Cic. Phil. 5, 17, 46:prout sedes ipsa est, ita varia genera morborum sunt,
Cels. 4, 4, 5:prout nives satiaverint, ita Nilum increscere,
Plin. 5, 9, 10, § 51.—Prep. with abl. (late Lat. with acc.:A.PRO SALVTEM SVAM,
Inscr. Grut. 4, 12; 46, 9; Inscr. Orell. 2360), before, in front of.Lit., of place:2.sedens pro aede Castoris,
Cic. Phil. 3, 11, 27:praesidia, quae pro templis cernitis,
id. Mil. 1, 2:ii qui pro portis castrorum in statione erant,
Caes. B. G. 4, 32:pro castris copias habere,
id. ib. 7, 66:pro castris dimicare,
id. ib. 5, 16:pro oppido,
id. ib. 7, 71:pro opere consistere,
Sall. J. 92, 9:castra pro moenibus locata,
Liv. 2, 53; 4, 17:pro muro,
id. 30, 10:pro castris explicare aciem,
id. 6, 23:pro vallo,
Plin. 2, 37, 37, § 101; Vell. 2, 19, 1.—With verbs of motion:Caesar pro castris suas copias produxit,
before the camp, Caes. B. G. 1, 48:hasce tabulas hic ibidem pro pedibus tuis obicito,
before your feet, App. Mag. p. 337, 36; id. M. 4, p. 155, 2.—In partic., with the accessory idea of presence on the front part, on the edge or brink of a place, on or in the front of, often to be translated by a simple on or in:B.pro censu classis iuniorum, Serv. Tullius cum dixit, accipi debet in censu, ut ait M. Varro, sicuti pro aede Castoris, pro tribunali, pro testimonio,
Fest. p. 246 Müll.; cf.: pro significat in, ut pro rostris, pro aede, pro tribunali, Paul. ex Fest. p. 228 Müll.; and:pro sententia ac si dicatur in sententiā, ut pro rostris id est in rostris,
id. p. 226 Müll.: hac re pro suggestu pronunciata, qs. standing on the front part of the tribune, or, as we would say, on the tribune, Caes. B. G. 6, 3: pro tribunali cum aliquid ageretur, was transacted before or at my tribunal, Cic. Fam. 3, 8, 21; so,pro tribunali,
id. Pis. 5, 11; id. Sest. 15, 34: pro contione, before the assembled army; and, in gen., before the assembly:laudatus pro contione Jugurtha,
Sall. J. 8, 2; cf. Curt. 9, 1, 1:pro contione laudibus legati militumque tollere animos,
Liv. 7, 7:fortes viros pro contione donantis,
Curt. 10, 5, 10:pro contione litteras recitare,
id. 4, 10, 16; Liv. 38, 23 fin.:pro contione palam utrumque temptavit,
Suet. Vesp. 7; Tac. A. 3, 9; Front. Strat. 1, 11, 3: [p. 1448] 4, 5, 11; cf.:pro comitio,
Suet. Aug. 43:uti pro consilio imperatum erat,
in the council, Sall. J. 29, 6; cf.:supplicatio in triduum pro collegio decemvirūm imperata fuit,
Liv. 38, 36:pontifices pro collegio decrevisse,
Gell. 11, 3, 2:pro collegio pronuntiare,
Liv. 4, 26, 9:suas simultates pro magistratu exercere,
id. 39, 5:pro munimentis castelli manipulos explicat,
before, on the fortifications, Tac. A. 2, 80; 12, 33: stabat pro litore diversa acies, in front of or upon the shore, id. ib. 14, 30:legionem pro ripā componere,
id. ib. 12, 29:velamenta et infulas pro muris ostentant,
in front of, from the walls, Tac. H. 3, 31; so,pro muris,
id. A. 2, 81:ad hoc mulieres puerique pro tectis aedificiorum saxa et alia, quae locus praebebat, certatim mittere,
standing on the edge of the roofs, from the roofs, Sall. J. 67, 1 Kritz.—Transf.1.To signify a standing before or in front of, for defence or protection; hence an acting for, in behalf of, in favor of, for the benefit of, on the side of (opp. contra, adversum):2. a.veri inveniendi causā contra omnia dici oportere et pro omnibus,
Cic. Ac. 2, 18, 60; cf.:hoc non modo non pro me, sed contra me est potius,
id. de Or. 3, 20, 75:partim nihil contra Habitum valere, partim etiam pro hoc esse,
id. Clu. 32, 88:difficillimum videtur quod dixi, pro ipsis esse quibus eveniunt ista, quae horremus ac tremimus,
Sen. Prov. 3, 2:haec cum contra legem proque lege dicta essent,
Liv. 34, 8: pro Romano populo armis certare, Enn. ap. Non. 150, 6 (Ann. v. 215 Vahl.); cf.: pro vostrā vitā morti occumbant, id. ap. Serv. ad Verg. A. 2, 62 (Trag. v. 176 Vahl.): quae ego pro re publica fecissem, Cato ap. Front. p. 149:nihil ab eo praetermissum est, quod aut pro re publicā conquerendum fuit, aut pro eā disputandum,
Cic. Sest. 2, 3:omnia me semper pro amicorum periculis, nihil umquam pro me ipso deprecatum,
id. de Or. 2, 49, 201:convenit dimicare pro legibus, pro libertate, pro patriā,
id. Tusc. 4, 19, 43:dulce et decorum est pro patriā mori,
Hor. C. 3, 2, 13; cf. id. ib. 3, 19, 2:pro sollicitis non tacitus reis,
id. ib. 4, 1, 14:spondere levi pro paupere,
id. A. P. 423:urbes, quae viris aut loco pro hostibus et advorsum se opportunissumae erant,
Sall. J. 88, 4:nec aliud adversus validissimas gentes pro nobis utilius, quam, etc.,
Tac. Agr. 12:et locus pro vobis et nox erit, Liv 9, 24, 8: et loca sua et genus pugnae pro hoste fuere,
id. 39, 30, 3:pro Corbulone aetas, patrius mos... erant: contra, etc.,
Tac. A. 3, 31; id. H. 4, 78; Curt. 4, 14, 16.—In gen.: numquam ego argentum pro vino congiario... disdidi, Cato ap. Front. p. 149:b.ego ibo pro te, si tibi non libet,
Plaut. Most. 5, 2, 10:ego pro te molam,
Ter. And. 1, 2, 29; Cic. Leg. 2, 5, 13:mutata (ea dico), in quibus pro verbo proprio subicitur aliud... ut cum minutum dicimus animum pro parvo, etc.,
id. Or. 27, 92 sq.; cf.:libenter etiam copulando verba jungebant, ut sodes pro si audes, sis pro si vis... ain' pro aisne, nequire pro non quire, malle pro magis velle, nolle pro non velle. Dein etiam saepe et exin pro deinde et exinde dicimus,
id. ib. 45, 154:pro vitulā statuis dulcem Aulide natam, Hor S. 2, 3, 199: pro bene sano Ac non incauto fictum astutumque vocamus,
id. ib. 1, 3, 61; cf. Suet. Caes. 70:pro ope ferendā sociis pergit ipse ire, etc.,
Liv. 23, 28, 11 Weissenb. ad loc.; Zumpt, Gram. § 667; cf.:pro eo, ut ipsi ex alieno agro raperent, suas terras, etc.,
Liv. 22, 1, 2.—Esp. freq. in connection with the title of any officer, to denote his substitute' pro consule, pro praetore, pro quaestore, pro magistro, etc. (afterwards joined into one word, as proconsul, propraetor, proquaestor, promagister, etc.), proconsul, proprœtor, proquœstor, vice-director:c.cum pro consule in Ciliciam proficiscens Athenas venissem,
Cic. de Or. 1, 18, 82; cf.:cum L. Philippus pro consulibus eum se mittere dixit, non pro consule,
instead of the consuls, not as proconsul, id. Phil. 11, 8, 18:nec pro praetore, Caesarem (vocat),
id. ib. 13, 10, 22; Liv. 35, 1. cum Alexandriae pro quaestore essem, Cic. Ac. 2, 4, 11' cf.:litteris Q. Caepionis Bruti pro consule... Q. Hortensii pro consule opera, etc.,
id. Phil. 10, 11, 26: P. Terentius operas in portu et scripturā Asiae pro magistro dedit, id. Att. 11, 10, 1; cf. id. Verr. 2, 2, 70, § 169; id. Fam. 13, 65, 1; see also the words proconsul, promagister, propraetor, proquaestor, etc.—So of price, penalty, etc., in exchange, in return for:3.tres minas pro istis duobus dedi,
Plaut. Most. 3, 2, 138; id. Aul. 3, 3, 8:pro hujus peccatis ego supplicium sufferam,
Ter. And. 5, 3, 17:dimidium ejus quod pactus esset, pro carmine daturum,
Cic. de Or. 2, 86, 351:pro vitā hominis nisi hominis vita reddatur, non posse deorum inmortalium numen placari,
Caes. B. G. 6, 16:id pro immolatis in foro Tarquiniensium Romanis poenae hostibus redditum,
Liv. 7, 19, 3:vos, pro paternis sceleribus, poenas date,
Sen. Med. 925; Lact. 2, 7, 21:pro crimine poenas,
Ov. Ib. 621.—Pro is also frequently used to denote the viewing, judging, considering, representing of a thing as something, for, the same as, just as, as:4.pro sano loqueris, quom me appellas nomine,
Plaut. Men. 2, 2, 24:sese ducit pro adulescentulo,
id. Stich. 3, 1, 65; id. Cist. 1, 3, 24:hunc Eduxi a parvulo, habui, amavi pro meo,
as my own, Ter. Ad. 1, 1, 23:Cato ille noster qui mihi unus est pro centum milibus,
whose voice I regard as equal to that of thousands, Cic. Att. 2, 5, 1:Siciliam nobis non pro penariā cellā, sed pro aerario fuisse,
id. Verr. 2, 2, 2, § 5:P. Sestio pro occiso relictus est,
id. Sest. 38, 81; Caes. B. G. 3, 109:cum pro damnato mortuoque esset,
as good as condemned and dead, Cic. Verr. 2, 4, 15, § 33:summa ratio, quae sapientibus pro necessitate est,
Plin. Ep. 1, 12, 3:negotia pro solatiis accipiens,
Tac. A. 4, 13:consuli pro hostibus esse,
Liv. 43, 5, 4:adeo incredibilis visa res, ut non pro vano modo, sed vix pro sano nuncius audiretur,
as a boaster, Liv. 39, 49: quoniam de adventu Caesaris pro certo habebamus, to consider as certain, Mat. ap. Cic. Att. 9, 15, 6 et saep.; v. certus.—Esp. in certain phrases: pro eo, for the same thing, as just the same:5.ut si a Caesare, quod speramus, impetrarimus, tuo beneficio nos id consecutos esse judicemus: sin minus, pro eo tantum id habeamus, cum a te data sit opera, ut impetraremus,
Cic. Fam. 13, 7, 5.—With the particles of comparison: atque ( ac), ac si, quasi, just the same as, even as, as though: pro eo ac debui, just as was my duty, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 1:pro eo ac si concessum sit,
Cic. Inv. 1, 32, 54:pro eo est atque si adhibitus non esset,
Dig. 28, 1, 22:pro eo erit quasi ne legatum quidem sit,
ib. 30, 1, 38: pro eo quod, for the reason that, because:pro eo quod ejus nomen erat magnā apud omnes gloriā,
Cic. de Or. 2, 18, 75: pro eo quod pluribus verbis vos quam volui fatigavi, veniam a vobis petitam velim, Liv 38, 49 fin. —On account of, for the sake of:6.dolor pro patriā,
Cic. Fin. 1, 7, 24:tumultus pro recuperandā re publicā,
id. Brut. 90, 311 dub. (B. and K. omit pro):dedit pro corpore nummos, i. e. to rescue his person,
Hor. S. 1, 2, 43:aliquem amare pro ejus eximiā suavitate,
Cic. de Or 1, 55, 234:pro quibus meritis quanto opere dilectus sit,
Suet. Aug. 57:cum pro incolumitate principis vota susceperunt,
Tac. A. 4, 17:pro bono (= bene),
Sall. J. 22, 4.—Pro is used in its most general sense in stating the relation between two objects or actions, in proportion, in comparison with, according to or as, conformably to, by virtue of, for, etc.:► In composition the o is long in some words, in others short (through the influence of the Gr.meus pater nunc pro hujus verbis recte et sapienter facit,
according to his story, Plaut. Am. 1, 1, 133:tu pro oratione nec vir nec mulier mihi's,
id. Rud. 4, 4, 71: pro viribus tacere ac fabulari, according to one's ability, Enn. ap. Non. 475, 4 (Trag. v. 181 Vahl.):facere certum'st pro copiā ac sapientiā,
Plaut. Merc. 3, 1, 8:agere pro viribus,
Cic. Sen. 9, 27:aliquem pro dignitate laudare,
id. Rosc. Am. 12, 33:proelium atrocius quam pro numero pugnantium fuit,
Liv. 21, 29: pro imperio, by virtue of his office or authority:quia pro imperio palam interfici non poterat,
Liv. 1, 51, 2; hence, imperatively, dictatorially, summarily:nec illum ipsum submovere pro imperio posse more majorum,
id. 2, 56, 12 ' hem! satis pro imperio, quisquis es, Ter. Phorm. 1, 4, 18:pro tuā prudentiā,
Cic. Fam. 4, 10, 2; 11, 12, 2:cum in eam rationem pro suo quisque sensu ac dolore loqueretur,
id. Verr. 2, 1, 27, § 69:quibus aliquid opis fortasse ego pro meā, tu pro tuā, pro suā quisque parte ferre potuisset,
id. Fam. 15, 15, 3: pro virili parte, according to one's ability, id. Sest. 66, 138; Liv. praef. 2; Ov. Tr. 5, 11, 23. —Esp. freq.: pro ratā parte and pro ratā, in proportion, proportionably; v. ratus:pro se quisque,
each according to his ability, each one for himself, Cic. Off. 3, 14, 58; Caes. B. G. 2, 25; Verg. A. 12, 552 et saep.:pro tempore et pro re,
according to time and circumstances, Caes. B. G. 5, 8:pro facultatibus,
Nep. Epam. 3, 5.—Pro eo, quantum, or ut, in proportion to, as, according to, according as:eāque pro eo, quantum in quoque sit ponderis, esse aestimanda,
Cic. Fin. 4, 21, 58:equidem pro eo, quanti te facio, quicquid feceris, approbabo,
id. Fam. 3, 3, 2: tamen pro eo ut temporis difficultas tulit, etc., L. Metell. ap. Cic. Verr. 2, 3, 54, § 126.pro-): prōdeo, prŏfiteor; and even in words borrowed from the Greek, as prōlogus.—Its signification has reference either to place, before, forwards; or to protection, for; procedo, procurro, profanus; procuro, propugno, prosum, protego.2. (α).With nom.:(β).proh! bonae frugi hominem te jam pridem esse arbitror,
Plaut. Cas. 2, 4, 4: pro Juppiter! Enn. ap. Varr L. L. 7, § 12 Müll. (Trag. v 225 Vahl.); Ter. And. 4, 3, 17; id. Eun. 3, 5, 2; id. Ad. 1, 2, 31; cf.:pro supreme Juppiter,
id. ib. 2, 1, 42:pro Juppiter, Hominis stultitiam!
id. ib. 3, 3, 12:pro di immortales,
id. ib. 3, 4, 1; cf.: pro, dii immortales: Cic. Imp. Pomp. 12, 33:pro curia inversique mores!
Hor. C. 3, 5, 7:pro scelus,
Mart. 2, 46, 8.—Parenthet.:(γ).pro, quanta potentia regni Est, Venus alma, tui,
Ov. M. 13, 758:et mea, pro! nullo pondere verba cadunt,
id. H. 3, 98:tantum, pro! degeneramus a patribus,
Liv. 22, 14, 6; Curt. 4, 16, 10.—With acc.: pro divom fidem! Enn. ap. Don. ad. Ter. Phorm. 2, 2, 25 (Sat. v. 30 Vahl.); Ter. Ad. 4, 7, 28; cf.:(δ).pro deum atque hominum fidem!
id. And. 1, 5, 2; 11; id. Heaut. 1, 1, 9; Cic. Tusc. 5, 16, 48;instead of which, ellipt.: pro deum immortalium!
Ter. Phorm. 2, 3, 4:pro deum atque hominum,
id. Hec. 2, 1, 1:pro fidem deum! facinus foedum,
id. Eun. 5, 4, 21.—With gen.: pro malae tractationis! Tert. Poen. fin. -
4 medullitus
adv. [ medulla ]1) до мозга костей, т. е. совершенно, полностью ( eruere frigedinem Vr)2) искренно, глубоко ( aliquem amare Pl)3) отчаянно, самоотверженно (summis m. viribus contendere Ap) -
5 mutuiter
mūtuiter [ mutuus ]взаимно, со своей стороны ( aliquem amare Vr) -
6 Любить
- amare; amore flagrare; aliquem amore prosequi carum aliquem habere; magno studio et amore esse in aliquem diligere; cupio, ivi (ii), itum, cupere (aliquem; alicujus);• любить до безумия - aliquem insane amare;
• я тебя чрезвычайно люблю - amo te plurimum; sic te diligo, ut neminem magis; ne me quidem ipsum; singularierga te amore sum; ego te ut oculos aut si quid oculis sit carius diligo; fero te in oculis; mihi es in amoribus; nihil mihi est te carius; summe / vehementer / valde / magnopere / maxime / ex animo / ex intimo sensu / mirum in modum te diligo;
• если ты меня любишь, люби также и общего нашего друга - tu si me carum habes / si tibi cordi sum / si mihi animum dedisti, amicum nostrum omni benevolentia, caritate, officio, complectere; si ardes, cales, teneris studio complectendi mei, amicum in sinu, in oculis gesta;
• он любит, занят постыдною любовью - amoribus servit, differtur amore, immodico amore flagrat, perdite amat, caecis maceratur ignibus, totus in amore est, in castris Veneris militat, versatur in amoris rota;
• любить того, кто нас любит - amantem redamare;
• перестать любить - amorem ex animo ejicere; amorem exuere / depellere / abjicere;
-
7 amo
ămo, āvi, ātum, 1, v. a. (amāsso = amavero, Plaut. Cas. 5, 4, 23; id. Curc. 4, 4, 22; id. Mil. 4, 2, 16; cf. Paul. ex Fest. p. 28 Müll.:I.amāsse = amavisse,
Ter. Eun. 5, 1, 11:amantum = amantium,
Plaut. Men. 2, 3, 4; Lucr. 4, 1077; Ov. A. A. 1, 439) [cf. Sanscr. kam = to love; hama = Sanscr. sam = Germ. sammt; Engl. same, Lat. similis; with the radical notion of likeness, union], to like, to love, eraô, phileô (both in the higher and the lower sense, opp. odisse; while diligere (agapô) designates esteem, regard; opp. neglegere or spernere; cf. Doed. Syn. IV. p. 97; in the high sense in the philos. writings and Epp. of Cicero; often in the low sense, esp. in the comic poets. In the Vulg. amo and amor are comparatively little used, prob. from their bad associations, amo being used 51 times and amor 20. Instead of these words, diligo, dilectio and caritas were used. Diligo (incl. dilectus) occurs 422 times, and dilectio and caritas 144 times in all; dilectio 43 and caritas 101 times).In gen.:II.quid autem est amare, nisi velle bonis aliquem adfici, quam maximis, etiamsi ad se ex iis nihil redeat,
Cic. Fin. 2, 24:amare autem nihil aliud est, nisi eum ipsum diligere, quem ames, nullā indigentiā, nullā utilitate quaesitā,
id. Am. 27, 100:videas corde amare (eos) inter se,
Plaut. Capt. 2, 3, 60; Ter. Ad. 5, 3, 42:liberi amare patrem atque matrem videntur,
Gell. 12, 1, 23:qui amat patrem aut matrem,
Vulg. Matt. 6, 5:ipse Pater amat vos, h. l. used of God,
ib. Joan. 16, 27:Cicerones pueri amant inter se,
love each other, Cic. Att. 6, 1:magis te quam oculos nunc amo meos,
Ter. Ad. 4, 5, 67:quem omnes amare meritissimo debemus,
Cic. de Or. 1, 55, 234.—So, amare aliquem ex animo, to love with all one's heart, Cic. Q. Fr. 1, 1, 5:unice patriam et cives,
id. Cat. 3, 5:aliquem amore singulari,
id. Fam. 15, 20:sicut mater unicum amat filium suum,
Vulg. 2 Reg. 1, 26:dignus amari,
Verg. E. 5, 89.—Amare in ccntr. with diligere, as stronger, more affectionate: Clodius valde me diligit, vel, ut emphatikôteron dicam, valde me amat, Cic. ad Brut. 1, 1; id. Fam. 9, 14:eum a me non diligi solum, verum etiam amari,
id. ib. 13, 47; id. Fragm. ap. Non. 421, 30 (Orell. IV. 2, p. 466); Plin. Ep. 3, 9.—But diligere, as indicative of esteem, is more emph. than amare, which denotes an instinctive or affectionate love:non quo quemquam plus amem, aut plus diligam, Eo feci, sed, etc.,
Ter. Eun. 1, 2, 16:homo nobilis, qui a suis et amari et diligi vellet,
Cic. Verr. 2, 4, 23:te semper amavi dilexique,
have loved and esteemed, id. Fam. 15, 7: diligis (agapais) me plus his? Etiam, Domine, tu scis quia amo (philô) te, Vulg. Joan. 21, 15 sqq., ubi v. Alford, Gr. Test. al.—Hence in asseverations: ita (sic) me dii (bene) ament or amabunt, so may the gods love me, by the love of the gods, most assuredly:ita me di amabunt, etc.,
Plaut. Poen. 1, 3, 30 (v. the pass. in its connection):ita me di ament, credo,
Ter. And. 5, 4, 44:non, ita me di bene ament,
id. Hec. 2, 1, 9:sic me di amabunt, ut, etc.,
id. Heaut. 3, 1, 54.—Hence also ellipt.: ita me Juppiter! (sc. amet or amabit), Plaut. Poen. 1, 3, 31 (so in Engl. with different ellipsis, bless me! sc. God).—And as a salutation: Me. Salvus atque fortunatus, Euclio, semper sies. Eu. Di te ament, Me gadore, the gods bless you! Plaut. Aul. 2, 2, 6 al.—Esp.A.Amare se, of vain men, to be in love with, to be pleased with one's self, also, to be selfish (used mostly by Cic.):B.quam se ipse amans sine rivali!
Cic. Q. Fr. 3, 8:nisi nosmet ipsos valde amabimus,
id. Off. 1, 9, 29; so id. Att. 4, 16 med.; id. Har. Resp. 9:homines se ipsos amantes,
Vulg. 2 Tim. 3, 2.—Of unlawful love, Plaut. Bacch. 2, 2, 30:C.ut videas eam medullitus me amare!
id. Most. 1, 3, 86 et saep.:meum gnatum rumor est amare,
Ter. And. 1, 2, 14; 1, 2, 20 al.:ibi primum insuevit exercitus populi Romani amare, potare, etc.,
Sall. C. 11, 6:quae (via) eo me solvat amantem,
Verg. A. 4, 479:non aequo foedere amare,
id. ib. 4, 520; Hor. S. 2, 3, 250 Heind.; Vulg. Jud. 16, 4; ib. 2 Reg. 13, 4 al. —Trop., to love a thing, to like, to be fond of, to find pleasure in, delight in:D.nomen, orationem, vultum, incessum alicujus amare,
Cic. Sest. 49, 105:amavi amorem tuum,
id. Fam. 9, 16:Alexidis manum amabam,
id. Att. 7, 2:amabat litteras,
Nep. Att. 1, 2:ea, quae res secundae amant, lasciviā atque superbiā incessere,
Sall. J. 41, 3:amare nemus et fugere urbem,
Hor. Ep. 2, 2, 77:amat bonus otia Daphnis,
Verg. E. 5, 61:non omnes eadem mirantur amantque,
Hor. Ep. 2, 2, 58:mirā diversitate naturā, cum īdem homines sic ament inertiam et oderint quietem,
Tac. G. 15:pax et quies tunc tantum amata,
id. ib. 40:qui amant vinum et pinguia,
Vulg. Prov. 21, 17:amant salutationes in foro,
ib. Luc. 20, 46: amat Janua limen, loves to remain shut, i. e. is constantly closed, Hor. C. 1, 25, 3; so,Nilus amet alveum suum,
keep to its bed, Plin. Pan. 31, 4 al. —With inf. as object:hic ames dici pater atque princeps,
Hor. C. 1, 2, 50:amant in synagogis orare,
Vulg. Matt. 6, 5.—Amare aliquem de or in aliquā re, quod, etc., to like one for something, to be obliged to one for something, to be under obligation, be thankful.a.With de:b.ecquid nos amas De fidicinā istac?
Ter. Eun. 3, 2, 3:de raudusculo multum te amo,
Cic. Att. 7, 2, 7.—With in:c.et in Attilii negotio te amavi,
Cic. Fam. 13, 62.—With quod:E.te multum amamus, quod, etc.,
Cic. Att. 1, 3: amas me, quod te non vidi? Domit. Afer. ap. Quint. 6, 3, 93.—Also without prep. or quod: soror, parce, amabo. Anter. Quiesco. Adelph. Ergo amo te, I like you, am much obliged to you, Plaut. Poen. 1, 2, 40:bene facis: Merito te amo,
Ter. Ad. 5, 8, 23.—Hence in the eilipt. lang. of conversation, amabo or amabo te (never amabo vos, etc.), lit. I shall like you ( if you say, do, etc., that for me).—Hence in entreaties = oro, quaeso, precor (with ut or ne foll.), be so good, I pray, entreat you (in Plaut. and Ter. very freq.; in the latter always amabo without te;in Cic. only in Epistt.): quis hic, amabo, est, qui, etc.,
Plaut. Mil. 3, 3, 26:qui, amabo?
id. Bacch. 1, 1, 19:quid, amabo, obticuisti?
id. ib. 1, 1, 28 et saep.:id, amabo, adjuta me,
Ter. Eun. 1, 2, 70:id agite, amabo,
id. ib. 1, 2, 50 al.; Cat. 32, 1:id, amabo te, huic caveas,
Plaut. Bacch. 1, 1, 10; id. Men. 4, 3, 4:amabo te, advola,
Cic. Q. Fr. 2, 10:cura, amabo te, Ciceronem nostrum,
id. Att. 2, 2.—With ut or ne foll.:scin quid te amabo ut facias?
Plaut. Men. 2, 3, 71; 3, 3, 1:amabo, ut illuc transeas,
Ter. Eun. 3, 3, 31:amabo te, ne improbitati meae assignes, etc.,
Cic. Q. Fr. 1, 4.—With inf., to do a thing willingly, to be wont or accustomed to (cf. phileô; mostly poet. or in post-Aug. prose):A.clamore, vultu, saepe impetu, atque aliis omnibus, quae ira fieri amat,
delights to have done, is wont to do, Sall. J. 34, 1; cf. Quint. 9, 3, 17:aurum per medios ire satellites Et perrumpere amat saxa potentius Ictu fulmineo,
Hor. C. 3, 16, 9; so id. ib. 2, 3, 9; id. Epod. 8, 15; Plin. 13, 4, 7, § 28; Tac. A. 4, 9.—Hence, ămans, antis, P. a., with gen. or absol.Fond, loving, kind, feeling kindly to, benevolent, pleasing; and subst., a friend, patron:B.continentem, amantem uxoris maxime,
Plaut. As. 5, 2, 7:veterem amicum suum studiosum, amantem, observantem sui,
Cic. Rab. Post. 16:homines amantes tui,
id. Fam. 9, 6:cives amantes patriae,
id. Att. 9, 19; id. Q. Fr. 1, 1, 5:amans cruoris,
Ov. P. 2, 9, 46:ad nos amantissimos tui veni,
Cic. Fam. 16, 7:Amantissimus Domini habitabit in eo,
Vulg. Deut. 33, 12; ib. Amos, 5, 11: amantissima eorum non proderunt iis, their most [p. 108] pleasant things, ib. Isa. 44, 9; so ib. Os. 9, 16.—Trop., of things, friendly, affectionate:C.nomen amantius indulgentiusque,
Cic. Clu. 5:lenissimis et amantissimis verbis utens,
id. Fam. 5, 15 al. —Sometimes in a bad sense = amator or amica, a paramour; cf. Wolf ad Cic. Tusc. 4, 12, 27; cf. Hor. Ep. 1, 1, 38:quis fallere possit amantem,
Verg. A. 4, 296; 4, 429:amantium irae amoris integratio est,
Ter. And. 3, 3, 23:oblitos famae melioris amantīs,
Verg. A. 4, 221:perjuria amantūm,
Ov. A. A. 1, 633.— Hence, ămanter, adv., lovingly, affectionately, Cic. Fam. 5, 19; id. Att. 2, 4.— Comp., Tac. A. 1, 43.— Sup., Cic. Am. 1. -
8 volo
1.vŏlo (2 d pers. sing. vis, orig. veis, Prisc. 9, 1, 6, p. 847 P.; 1 st pers. plur. volumus, but volimus, Plaut. Truc. 1, 2, 89 Speng.; 3 d pers. sing. volt, and 2 d pers. plur. voltis always in ante-class. writers;I.also volt,
Cic. Verr. 2, 2, 17, § 42; 2, 5, 49, § 128; id. Sest. 42, 90; id. Phil. 8, 9, 26; id. Par. 5, 1, 34; id. Rep. 3, 33, 45:voltis,
id. Verr. 2, 3, 53, § 122; 2, 3, 94, § 219; 2, 5, 5, § 11; 2, 3, 89, § 208; id. Clu. 30, 83; id. Rab. Perd. 12, 33; id. Sest. 30, 64; id. Par. 1, 2, 11 et saep. — Pres. subj. velim, but sometimes volim, Plaut. Merc. 1, 2, 44 Ritschl; cf. Prisc. 9, 1, 8, p. 848 P.;so volint,
Plaut. Most. 1, 3, 65 Ritschl), velle, volui ( part. fut. voliturus, Serv. ad Verg. A. 5, 712; contr. forms, vin for visne, freq. in Plaut. and Ter., also Hor. S. 1, 9, 69; Pers. 6, 63:sis for si vis,
Plaut. Capt. 1, 2, 70; id. Merc. 4, 4, 37; id. Pers. 3, 3, 8; Ter. Eun. 2, 3, 20; id. Heaut. 1, 2, 38; Cic. Tusc. 2, 18, 42; id. Rosc. Am. 16, 48; id. Mil. 22, 60; Liv. 34, 32, 20:sultis for si voltis, only ante-class.,
Plaut. Stich. 1, 2, 8; id. As. prol. 1; id. Capt. 2, 3, 96; 3, 5, 9; 4, 4, 11), v. irreg. a. [Sanscr. var-; Gr. bol-, boulomai; cf. the strengthened root Wel- in eeldomai, elpomai; Germ. wollen; Engl. will], expressing any exercise of volition, and corresponding, in most cases, to the Germ. wollen; in Engl. mostly rendered, to wish, want, intend, purpose, propose, be willing, consent, mean, will, and, impersonally, it is my will, purpose, intention, plan, policy (syn.: cupio, opto; but volo properly implies a purpose).In gen.A.With object-infinitive.1.With pres. inf.a.To wish.(α).Exire ex urbe priusquam luciscat volo, Plaut. Am. 1, 3, 35:(β).potare ego hodie tecum volo,
id. Aul. 3, 6, 33:ego quoque volo esse liber: nequiquam volo,
id. Trin. 2, 4, 39; so id. ib. 2, 4, 164:ait rem seriam agere velle mecum,
Ter. Eun. 3, 3, 8:natus enim debet quicunque est velle manere In vita,
Lucr. 5, 177:video te alte spectare et velle in caelum migrare,
Cic. Tusc. 1, 34, 82:quid poetae? Nonne post mortem nobilitari volunt?
id. ib. 1, 15, 34:si innocentes existimari volumus,
id. Verr. 2, 2, 10, § 28:quoniam opinionis meae voluistis esse participes,
id. de Or. 1, 37, 172:quod eas quoque nationes adire et regiones cognoscere volebat,
Caes. B. G. 3, 7:si velit suos recipere, obsides sibi remittat,
id. ib. 3, 8 fin.:dominari illi volunt, vos liberi esse,
Sall. J. 31, 23:si haec relinquere voltis,
id. C. 58, 15:priusquam liberi estis, dominari jam in adversarios vultis,
Liv. 3, 53, 7:si quis vestrum suos invisere volt, commeatum do,
id. 21, 21, 5:non enim vincere tantum noluit, sed vinci voluit,
id. 2, 59, 2:suspitionem Caesar quibusdam reliquit, neque voluisse se diutius vivere, neque curasse,
Suet. Caes. 85:Eutrapelus cuicunque nocere volebat, Vestimenta dabat pretiosa,
Hor. Ep. 1, 18, 31.—Idiomatically: quid arbitramini Rheginos merere velle ut ab iis marmorea illa Venus auferatur? what do you think the Rhegini would take for, etc., Cic. Verr. 2, 4, 60, § 135.—(γ).Transf., of things: fabula quae posci vult et spectata reponi, a comedy which wishes (i. e. is meant) to be in demand, etc., Hor. A. P. 190:b.neque enim aut hiare semper vocalibus aut destitui temporibus volunt sermo atque epistula,
Quint. 9, 4, 20; cf. id. 8, prooem. 23.—Of the wishes of those that have a right to command, the gods, masters, parents, commanders, etc., I want, wish, will, am resolved, it is my will:c.in acdibus quid tibi meis erat negoti...? Volo scire,
Plaut. Aul. 3, 2, 14; 3, 2, 17; 3, 2, 18; 3, 6, 27; id. Curc. 4, 3, 11; id. Ep. 3, 4, 74; id. Mil. 2, 3, 74; 3, 1, 17; id. Stich. 1, 2, 56; Ter. And. 1, 2, 9; 4, 2, 17:maxima voce clamat populus, neque se uni, nec paucis velle parere,
Cic. Rep. 1, 35, 55:consuesse deos immortalis, quos pro scelere eorum ulcisci velint, etc.,
Caes. B. G. 1, 13:hic experiri vim virtutemque volo,
Liv. 23, 45, 9.—= in animo habere, to intend, purpose, mean, design:d.ac volui inicere tragulam in nostrum senem,
Plaut. Ps. 1, 4, 14:eadem quae illis voluisti facere tu, faciunt tibi,
id. Mil. 3, 1, 11; so id. Most. 2, 2, 5:puerumque clam voluit exstinguere,
Ter. Hec. 5, 1, 23:necare candem voluit,
Cic. Cael. 13, 31: quid enim ad illum qui te captare vult, utrum [p. 2005] tacentem te irretiat an loquentem? id. Ac. 2, 29, 94:hostis hostem occidere volui,
Liv. 2, 12, 9; 7, 34, 11: volui interdiu eum... occidere; volui, cum ad cenam invitavi, veneno scilicet tollere;volui... ferro interficere (ironically),
id. 40, 13, 2:tuum crimen erit, hospitem occidere voluisse,
the intention to kill your guest-friend, Val. Max. 5, 1, 3 fin.; 6, 1, 8:non enim vult mori, sed invidiam filio facere,
Quint. 9, 2, 85.—Pregn., opp. optare: non vult mori qui optat,
Sen. Ep. 117, 24:sed eo die is, cui dare volueram (epistulam), non est profectus,
Cic. Att. 9, 7, 1:cum de senectute vellem aliquid scribere,
id. Sen. 1, 2:ego te volui castigare, tu mihi accussatrix ades,
Plaut. As. 3, 1, 10:bonus volo jam ex hoc die esse,
id. Pers. 4, 3, 10:ego jam a principio amici filiam, Ita ut aequom fuerat, volui uxorem ducere,
Ter. Phorm. 4, 3, 46:at etiam eo negotio M. Catonis splendorem maculare voluerunt,
it was their purpose, Cic. Sest. 28, 60:eum (tumulum) non tam capere sine certamine volebat, quam causam certaminis cum Minucio contrahere,
his plan was, Liv. 22, 28, 4.—Of things:cum lex venditionibus occurrere voluit,
when it was the purpose of the law, Dig. 46, 1, 46: sed quid ea drachuma facere vis? Ca. Restim volo Mihi emere... qui me faciam pensilem, Plaut. Ps. 1, 1, 87: Ch. Revorsionem ad terram faciunt vesperi. Ni. Aurum hercle auferre voluere, id. Bacch. 2, 3, 63:si iis qui haec omnia flamma ac ferro delere voluerunt... bellum indixi, etc.,
Cic. Prov. Cons. 10, 24:(plebem) per caedem senatus vacuam rem publicam tradere Hannibali velle,
Liv. 23, 2, 7:rem Nolanam in jus dicionemque dare voluerat Poeno,
id. 23, 15, 9: qui (majores nostri) tanta cura Siculos tueri ac retinere voluerunt ut, etc., whose policy it was to protect, etc., Cic. Verr. 2, 3, 6, § 14:ut qui a principio mitis omnibus Italicis praeter Romanos videri vellet, etc.,
Liv. 23, 15, 4: idem istuc, si in vilitate largiri voluisses, derisum tuum beneficium esset, if you had offered to grant the same thing during low prices, etc., Cic. Verr. 2, 3, 92, § 215.—= studere, conari, to try, endeavor, attempt:e.quas (i. e. magnas res) qui impedire vult, is et infirmus est mobilisque natura, et, etc.,
Cic. Lael. 20, 75:nam si quando id (exordium) primum invenire volui, nullum mihi occurrit, nisi aut exile, aut, etc.,
id. Or. 2, 77, 315:de Antonio dico, numquam illum... nonnullorum de ipso suspitionem infitiando tollere voluisse,
that he never attempted to remove, id. Sest. 3, 8; id. Div. 1, 18, 35:audes Fatidicum fallere velle deum?
do you dare attempt? Ov. F. 2, 262.—To mean, of actions and expressions:f.hic respondere voluit, non lacessere,
the latter meant to answer, not to provoke, Ter. Phorm. prol. 19:non te judices urbi sed carceri reservarunt, neque to retinere in civitate, sed exilio privare voluerunt,
Cic. Att. 1, 16, 9.—So, volo dicere, I mean (lit. I intend to say):quid aliud volui dicere?
Ter. Eun. 3, 2, 51:volo autem dicere, illud homini longe optimum esse quod ipsum sit optandum per se,
Cic. Tusc. 2, 20, 46.—Often with the acc. illud or id, as a correction: Tr. Specta quam arcte dormiunt. Th. Dormiunt? Tr. Illut quidem ut conivent volui dicere, I mean how they nod, Plaut. Most. 3, 2, 145: Py. Quid? bracchium? Ar. Illud dicere volui femur, id. Mil. 1, 1, 27:adduxi volui dicere,
id. Ps. 2, 4, 21; id. Am. 1, 1, 233; 1, 1, 235; id. Cas. 2, 6, 14; id. Mil. 3, 2, 7; id. Ps. 3, 2, 54; id. Rud. 2, 4, 9.—To be going to: haec argumenta ego aedificiis dixi; nunc etiam volo docere ut homines aedium esse similes arbitremini, now I am going to show how, etc., Plaut. Most. 1, 2, 37: quando bene gessi rem, volo hic in fano supplicare, I am going to worship here, etc., id. Curc. 4, 2, 41:g.nunc quod relicuom restat volo persolvere,
id. Cist. 1, 3, 40:sustine hoc, Penicule, exuvias facere quas vovi volo,
id. Men. 1, 3, 13:sinite me prospectare ne uspiam insidiae sint, consilium quod habere volumus,
id. Mil. 3, 1, 3; id. As. 2, 2, 113; id. Cas. 4, 2, 3; id. Bacch. 1, 1, 61:si Prometheus, cum mortalibus ignem dividere vellet, ipse a vicinis carbunculos conrogaret, ridiculus videretur,
Auct. Her. 4, 6, 9:ait se velle de illis HS. LXXX. cognoscere,
Cic. Verr. 2, 2, 23, § 56:hinc se recipere cum vellent, rursus illi ex loco superiore nostros premebant,
Caes. B. C. 1, 45. —To be about to, on the point of: quom mittere signum Volt, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 88 Vahl.):h.quotiens ire volo foras, retines me, rogitas quo ego eam,
Plaut. Men. 1, 2, 5:quae sese in ignem inicere voluit, prohibui,
Ter. And. 1, 1, 113:si scires aspidem latere uspiam, et velle aliquem imprudentem super eam adsidere,
Cic. Fin. 2, 18, 59; id. Div. 1, 52, 118:quod cum facere vellent, intervenit M. Manilius,
id. Rep. 1, 12, 18:qui cum opem ferre vellet, nuntiatum sibi esse aliam classem ad Aegates insulas stare,
Liv. 22, 56, 7:at Libys obstantes dum vult obvertere remos, In spatium resilire manus breve vidit,
Ov. M. 3, 676; 1, 635:P. Claudius cum proelium navale committere vellet,
Val. Max. 1, 4, 3.—Will, and in oblique discourse and questions would, the auxiliaries of the future and potential: animum advortite: Comediai nomen dari vobis volo, I will give you, etc., Plaut. Cas. prol. 30:k.sed, nisi molestum est, nomen dare vobis volo comediai,
id. Poen. prol. 50:vos ite intro. Interea ego ex hac statua verberea volo erogitare... quid sit factum,
id. Capt. 5, 1, 30:i tu atque arcessi illam: ego intus quod facto est opus volo adcurare,
id. Cas. 3, 3, 35; id. Cist. 1, 1, 113; id. Most. 1, 1, 63; id. Poen. 2, 44; id. Pers. 1, 3, 85; id. Rud. 1, 2, 33: cum vero (gemitus) nihil imminuat doloris, cur frustra turpes esse volumus? why will ( would) we be disgraceful to no purpose? Cic. Tusc. 2, 24, 57:illa enim (ars) te, verum si loqui volumus, ornaverat,
id. ib. 1, 47, 112:ergo, si vere aestimare volumus, etc.,
Val. Max. 7, 5, 6:si vere aestimare Macedonas, qui tunc erant, volumus,
Curt. 4, 16, 33:ejus me compotem facere potestis, si meminisse vultis, etc.,
Liv. 7, 40, 5:visne igitur, dum dies ista venit... interea tu ipse congredi mecum ut, etc....?
id. 8, 7, 7:volo tibi Chrysippi quoque distinctionem indicare,
Sen. Ep. 9, 14: vis tu homines urbemque feris praeponere silvis? will you prefer, etc., Hor. S. 2, 6, 92; cf. velim and vellem, would, II. A. 2.—Sometimes volui = mihi placuit, I resolved, concluded (generally, in this meaning, followed by an infinitive clause, v. I. B. 4.):1.uti tamen tuo consilio volui,
still I concluded to follow your advice, Cic. Att. 8, 3, 1.—To be willing, ready, to consent, like to do something: si sine bello velint rapta... tradere... se exercitum domum reducturum, if they were willing, would consent to, would deliver, etc., Plaut. Am. 1, 1, 52:m.is dare volt, is se aliquid posci,
likes to give, id. As. 1, 3, 29:hoc dixit, si hoc de cella concederetur, velle Siculos senatui polliceri frumentum in cellam gratis,
Cic. Verr. 2, 3, 87, § 200:ei laxiorem daturos, si venire ad causam dicendam vellet,
Liv. 39, 17, 2; 5, 36, 4: nemo invenitur qui pecuniam suam dividere velit. Sen. Brev. Vit. 3, 1:plerique concessam sibi sub condicione vitam si militare adversus eum vellent, recusarunt,
Suet. Caes. 68:dedere etiam se volebant, si toleranda viris imperarentur,
Flor. 1, 33 (2, 18), 12.—So with negatives, to be not willing, not to suffer, not to like, not to allow, refuse:heri nemo voluit Sostratam intro admittere,
Ter. Hec. 3, 1, 49:cum alter verum audire non vult,
Cic. Lael. 26, 98: a proximis quisque minime anteiri vult, likes least to be surpassed, etc., Liv. 6, 34, 7:nihil ex his praeter... accipere voluit,
refused to accept, Val. Max. 4, 3, 4.—To do something voluntarily or intentionally: volo facere = mea voluntate or sponte facio: si voluit accusare, pietati tribuo;n.si jussus est, necessitati,
if he accused of his own free will, I ascribe it to his filial love, Cic. Cael. 1, 2:utrum statuas voluerint tibi statuere, an coacti sint,
id. Verr. 2, 2, 65, § 157:de risu quinque sunt quae quaerantur... sitne oratoris risum velle permovere,
on purpose, id. Or. 2, 58, 235:laedere numquam velimus,
Quint. 6, 3, 28.—So, non velle with inf., to do something unwillingly, with reluctance:vivere noluit qui mori non vult,
who dies with reluctance, Sen. Ep. 30, 10.—To be of opinion, think, mean, pretend (rare with inf.; usu. with acc. and inf.; v. B. 8.):o.haec tibi scripsi ut isto ipso in genere in quo aliquid posse vis, te nihil esse cognosceres,
in which you imagine you have some influence, Cic. Fam. 7, 27, 2:in hoc homo luteus etiam callidus ac veterator esse vult, quod ita scribit, etc.,
pretends, means to be, id. Verr. 2, 3, 14, § 35: sed idem Aelius Stoicus esse voluit, orator autem nec studuit um quam, nec fuit, id. Brut. 56, 206:Pythago. ras, qui etiam ipse augur esse vellet,
id. Div. 1, 3, 5.—To like, have no objection to, approve of (cf. E. 1. sq.):2.magis eum delectat qui se ait philosophari velle sed paucis: nam omnino haud placere,
that he liked, had no objection to philosophizing, Cic. Rep. 1, 18, 30; v. also II. A.—With pres. inf. understood.a.Supplied from a preceding or subsequent clause.(α).To wish, it is his will, etc. (cf. 1. a. and b. supra):(β).nunc bene vivo et fortunate atque ut volo, i. e. vivere,
as I wish, Plaut. Mil. 3, 1, 111: quod diu vivendo multa quae non volt (i. e. videre) videt, Caecil. ap. Cic. Sen. 8, 25:proinde licet quotvis vivendo condere saecla,
Lucr. 3, 1090:nec tantum proficiebam quantum volebam,
Cic. Att. 1, 17, 1:tot autem rationes attulit, ut velle (i. e. persuadere) ceteris, sibi certe persuasisse videatur,
id. Tusc. 1, 21, 49:sed liceret, si velint, in Ubiorum finibus considere,
Caes. B. G. 4, 81:quo praesidio senatus libere quae vellet decernere auderet,
id. B. C. 1, 2.—Of things:neque chorda sonum reddit quem vult manus et mens,
Hor. A. P. 348.—To choose, be pleased (freq.):(γ).tum mihi faciat quod volt magnus Juppiter,
Plaut. Aul. 4, 10, 50:id repetundi copia est, quando velis,
id. Trin. 5, 2, 7:habuit aurum quamdiu voluit,
Cic. Cael. 13, 31:rapiebat et asportabat quantum a quoque volebat Apronius,
id. Verr. 2, 3, 12, § 29:provincias quas vellet, quibus vellet, venderet?
id. Sest. 39, 84:quotiens ille tibi potestatem facturus sit ut eligas utrum velis,
id. Div. in Caecil. 14, 45:daret utrum vellet subclamatum est,
Liv. 21, 18, 14:senatus consultum factum est ut plebes praeficeret quaestioni quem vellet,
id. 4, 51, 2:saxi materiaeque caedendae unde quisque vellet jus factum,
id. 5, 55, 3; cf. id. 2, 13, 9; 5, 46, 10; 6, 25, 5; 22, 10, 23; 23, 6, 2; 23, 15, 15; 23, 45, 10; 23, 47, 2;26, 21, 11: vicem suam conquestus, quod sibi soli non liceret amicis, quatenus vellet, irasci,
Suet. Aug. 66:at tu quantum vis tolle,
Hor. Ep. 1, 7, 16.—To intend, it is my purpose, etc. (v. 1. c. supra):(δ).sine me pervenire quo volo,
let me come to my point, Ter. Eun. 1, 2, 44:scripsi igitur Aristotelio more, quemadmodum quidem volui, tres libros... de Oratore,
as I intended, Cic. Fam. 1, 9, 23:ut meliore condicione quam qua ipse vult imitetur homines eos qui, etc.,
id. Div. in Caecil. 8, 25:ego istos posse vincere scio, velle ne scirem ipsi fecerunt,
Liv. 2, 45, 12. —To be willing, to consent, I will (v. 1. h. and l. supra): tu eum orato... St. Sane volo, yes, I will, Plaut. Cas. 2, 3, 57:(ε).jube me vinciri. Volo, dum istic itidem vinciatur,
id. Capt. 3, 4, 75:patri dic velle (i. e. uxorem ducere),
that you consent, are willing, Ter. And. 2, 3, 20 (cf.: si vis, II. A. 2, and sis, supra init.).—To do something voluntarily (v. 1. m. supra):b.tu selige tantum, Me quoque velle velis, anne coactus amem,
Ov. Am. 3, 11, 50.—With ellipsis of inf.(α).Volo, with a designation of place, = ire volo:(β).nos in Formiano morabamur, quo citius audiremus: deinde Arpinum volebamus,
I intended to go to Arpinum, Cic. Att. 9, 1, 3:volo mensi Quinctili in Graeciam,
id. ib. 14, 7, 2:hactenus Vitellius voluerat (i. e. procedere),
Tac. A. 12, 42 fin. —With other omissions, supplied from context: volo Dolabellae valde desideranti, non reperio quid (i. e. to dedicate some writing to him), Cic. Att. 13, 13, 2.—(γ).In mal. part., Plaut. Aul. 2, 4, 7; Ov. Am. 2, 4, 16; 2. 19, 2; Prop. 1, 13, 36.—3.With perfect infinitive active (rare).a.In negative imperative sentences dependent on ne velis, ne velit (in oblique discourse also ne vellet), where ne velis has the force of noli. The perfect infinitive emphatically represents the action as completed (ante-class. and poet.).(α).In ancient ordinances of the Senate and of the higher officers (not in laws proper): NEIQVIS EORVM BACANAL HABVISE VELET... BACAS VIR NEQVIS ADIESE VELET CEIVIS ROMANVS... NEVE PECVNIAM QVISQVAM EORVM COMOINEM HABVISE VELET... NEVE... QVIQVAM FECISE VELET. NEVE INTER SED CONIOVRASE, NEVE COMVOVISE NEVE CONSPONDISE, etc., S. C. de Bacch. 4-13 ap. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 172.—So, in quoting such ordinances: per totam Italiam edicta mitti ne quis qui Bacchis initiatus esset, coisse aut convenisse causa sacrorum velit. [p. 2006] neu quid talis rei divinae fecisse, Liv. 39, 14, 8:(β).edixerunt ne quis quid fugae causa vendidisse neve emisse vellet,
id. 39, 17, 3. —In imitation of official edicts: (vilicus) ne quid emisse velit insciente domino, neu quid domino celasse velit, the overseer must not buy any thing, etc., Cato, R. R. 5, 4:b.interdico, ne extulisse extra aedis puerum usquam velis,
Ter. Hec. 4, 1, 48:oscula praecipue nulla dedisse velis (= noli dare),
Ov. Am. 1, 4, 38:ne quis humasse velit Ajacem, Atride, vetas? Cur?
Hor. S. 2, 3, 187.—In affirmative sentences, implying command (in any mood or tense; mostly poet.): neminem nota strenui aut ignavi militis notasse volui, I have decided to mark no one, etc., Liv. 24, 16, 11: quia pepercisse vobis volunt, committere vos cur pereatis non patiuntur, because they have decided to spare you, etc., id. 32, 21, 33:c.sunt delicta tamen quibus ignovisse velimus (= volumus),
which should be pardoned, Hor. A. P. 347.—To represent the will as referring to a completed action.(α).In optative sentences with vellem or velim, v. II. B. 5. b. a, and II. C. 1. b.—(β).In other sentences ( poet. and post-class.): ex omnibus praediis ex quibus non hac mente recedimus ut omisisse possessionem velimus, with the will to abandon (omittere would denote the purpose to give up at some future time), Dig. 43, 16, 1, § 25; so,B.an erit qui velle recuset Os populi meruisse?
Pers. 1, 41:qui me volet incurvasse querela,
id. 1, 91.With acc. and inf.1.To wish (v. A. 1. a.).a.With a different subject: hoc volo scire te: Perditus sum miser, I wish you to know, etc., Plaut. Curc. 1, 2, 46:b.deos volo consilia vostra vobis recte vortere,
id. Trin. 5, 2, 31:emere oportet quem tibi oboedire velis,
id. Pers. 2, 4, 2:scin' quid nunc te facere volo?
Ter. Heaut. 3, 1, 85:si perpetuam vis esse adfinitatem hanc,
id. Hec. 2, 2, 10:consul ille egit eas res quarum me participem esse voluit,
Cic. Prov. Cons. 17, 41:vim volumus exstingui: jus valeat necesse est,
id. Sest. 42, 92:nec mihi hunc errorem extorqueri volo,
id. Sen. 23, 85:hoc te scire volui,
id. Att. 7, 18, 4:harum causarum fuit justissima quod Germanos suis quoque rebus timere voluit,
Caes. B. G. 4, 16:ut equites qui salvam esse rempublicam vellent ex equis desilirent,
Liv. 4, 38, 2:si me vivere vis recteque videre valentem,
Hor. Ep. 1, 7, 3:si vis me flere, dolendum est Primum ipsi tibi,
id. A. P. 102.—With pass. inf. impers.:regnari tamen omnes volebant,
that there should be a king, Liv. 1, 17, 3:mihi volo ignosci,
I wish to be pardoned, Cic. Or. 1, 28, 130:volt sibi quisque credi,
Liv. 22, 22, 14. —With the same subject.(α).With inf. act.:(β).quae mihi est spes qua me vivere velim,
what hope have I, that I should wish to live? Plaut. Rud. 1, 3, 33:volo me placere Philolachi,
id. Most. 1, 3, 11; cf. id. Trin. 2, 2, 47; id. Rud. 2, 6, 1:judicem esse me, non doctorem volo,
Cic. Or. 33, 117:vult, credo, se esse carum suis,
id. Sen. 20, 73; so id. Off. 1, 31, 113; id. de Or. 1, 24, 112; 2, 23, 95. —With inf. pass.:2.quod certiorem te vis fieri quo quisque in me animo sit,
Cic. Att. 11, 13, 1; cf. id. Fam. 1, 9, 18:qui se ex his minus timidos existimari volebant,
Caes. B. G. 1, 39; cf. id. B. C. 2, 29:religionis se causa... Bacchis initiari velle,
Liv. 39, 10, 2:Agrippae se nepotem neque credi neque dici volebat,
Suet. Calig. 22 fin. —Of the will of superiors, gods, etc. (cf. A. 1. b. supra), I want, it is my will:3.me absente neminem volo intromitti,
Plaut. Aul. 1, 3, 21:viros nostros quibus tu voluisti esse nos matres familias,
id. Stich. 1, 2, 41; id. Most. 1, 4, 2; id. Rud. 4, 5, 9; id. Trin. 1, 2, 1:pater illum alterum (filium) secum omni tempore volebat esse,
Cic. Rosc. Am. 15, 42:(deus) quinque reliquis motibus orbem esse voluit expertem,
id. Univ. 10; cf. id. Sest. 69, 147; id. Verr. 2, 4, 25, § 57; 1, 5, 14:causa mittendi fuit quod iter per Alpes... patefieri volebat,
Caes. B. G. 3, 1; cf. id. ib. 5, 9; id. B. C. 1, 4:quippe (senatus) foedum hominem a republica procul esse volebat,
Sall. C. 19, 2:nec (di) patefieri (crimina) ut impunita essent, sed ut vindicarentur voluerunt,
Liv. 39, 16, 11; cf. id. 1, 56, 3; 2, 28, 5; 25, 32, 6:senatus... Romano sanguini pudicitiam tutam esse voluit,
Val. Max. 6, 1, 9; cf. id. 6, 9, 2.—So in the historians: quid fieri vellet (velit), after a verbum imperandi or declarandi, he gave his orders, explained his will:quid fieri velit praecipit,
Caes. B. G. 5, 56:ibi quid fieri vellet imperabat,
id. ib. 7, 16:quid fieri vellet ostendit,
id. ib. 7, 27:quae fieri vellet edocuit,
id. B. C. 3, 108; cf. id. B. G. 7, 45; id. B. C. 3, 78; 3, 89:quid fieri vellet edixit,
Curt. 8, 10, 30; 4, 13, 24; Val. Max. 7, 4, 2.— Frequently majores voluerunt, it was the will of our ancestors, referring to ancient customs and institutions:sacra Cereris summa majores nostri religione confici caerimoniaque voluerunt,
Cic. Balb. 24, 55: majores vestri ne vos quidem temere coire voluerunt, cf. id. ib. 17, 39; 23, 54; id. Agr. 2, 11, 26; id. Fl. 7, 15; id. Imp. Pomp. 13, 39; id. Div. 1, 45, 103; id. Font. 24, 30 (10, 20); id. Rosc. Am. 25, 70.—Of testamentary dispositions: cum Titius, heres meus, mortuus erit, volo hereditatem meam ad P. Mevium pertinere, Gai Inst. 2, 277. Except in the institution of the first heir: at illa (institutio) non est comprobata: Titum heredem esse volo, Gai Inst. 2, 117. —Of the intention of a writer, etc., to want, to mean, intend:4.Asinariam volt esse (nomen fabulae) si per vos licet,
Plaut. As. prol. 12:Plautus hanc mihi gnatam esse voluit Inopiam,
has wanted Poverty to be my daughter, made her my daughter, id. Trin. prol. 9:primumdum huic esse nomen Diphilus Cyrenas voluit,
id. Rud. prol. 33:quae ipsi qui scripserunt voluerunt vulgo intellegi,
meant to be understood by all, Cic. Or. 2, 14, 60:si non hoc intellegi volumus,
id. Fat. 18, 41:quale intellegi vult Cicero cum dicit orationem suam coepisse canescere,
Quint. 11, 1, 31; so id. 9, 4, 82; 9, 3, 9:quamquam illi (Prometheo) quoque ferreum anulum dedit antiquitas vinculumque id, non gestamen, intellegi voluit,
Plin. 33, 1, 4, § 8.—To resolve:5.Siculi... me defensorem calamitatum suarum... esse voluerunt,
Cic. Div. in Caecil. 4, 11:si a me causam hanc vos (judices) agi volueritis,
if you resolve, id. ib. 8, 25:senatus te voluit mihi nummos, me tibi frumentum dare,
id. Verr. 2, 3, 85, § 196:qua (statua) abjecta, basim tamen in foro manere voluerunt,
id. ib. 2, 2, 66, §160: liberam debere esse Galliam quam (senatus) suis legibus uti voluisset,
Caes. B. G. 1, 45:tu Macedonas tibi voluisti genua ponere, venerarique te ut deum,
Curt. 8 (7), 13.— Hence,To order, command: erus meus tibi me salutem multam voluit dicere, has ordered me, etc., Plaut. Ps. 4, 2, 25:6.montem quem a Labieno occupari voluerit,
which he had ordered to be occupied, Caes. B. G. 1, 22:ibi futuros esse Helvetios ubi eos Caesar... esse voluisset,
id. ib. 1, 13 (for velitis jubeatis with inf.-clause, v. II. B. 5. d.).—To consent, allow (cf. A. 1. I.):7.obtinuere ut (tribuni) tribuniciae potestatis vires salubres vellent reipublicae esse,
they prevailed upon them to permit the tribunitian power to be wholesome to the republic, Liv. 2, 44, 5:Hiero tutores... puero reliquit quos precatus est moriens ut juvenum suis potissimum vestigiis insistere vellent,
id. 24, 4, 5:petere ut eum... publicae etiam curae ac velut tutelae vellent esse (i. e. senatus),
id. 42, 19, 5:orare tribunos ut uno animo cum consulibus bellum ab urbe ac moenibus propulsari vellent,
id. 3, 69, 5:quam superesse causam Romanis cur non... incolumis Syracusas esse velint?
id. 25, 28, 8:si alter ex heredibus voluerit rem a legatario possideri, alter non, ei qui noluit interdictum competet,
Dig. 43, 3, 1, § 15.—So negatively = not to let, not to suffer:cum P. Attio agebant ne sua pertinacia omnium fortunas perturbari vellet,
Caes. B. C. 2, 36.—To be of opinion that something should be, to require, demand:8.voluisti enim in suo genere unumquemque... esse Roscium,
Cic. Or. 1, 61, 258: eos exercitus quos contra se multos jam annos aluerint velle dimitti, he demanded the disbanding of, etc., Caes. B. C. 1, 85:(Cicero) vult esse auctoritatem in verbis,
Quint. 8, 3, 43:vult esse Celsus aliquam et superiorem compositionem,
id. 9, 4, 137:si tantum irasci vis sapientem quantum scelerum indignitas exigit,
Sen. Ira, 2, 9, 4. —To be of opinion that something is or was, = censere, dicere, but implying that the opinion is erroneous or doubtful, usu. in the third pers., sometimes in the second.(α).To imagine, consider:(β).est genus hominum qui esse se primos omnium rerum volunt, Nec sunt,
Ter. Eun. 2, 2, 17:semper auget adsentator id quod is cujus ad voluntatem dicitur vult esse magnum,
Cic. Lael. 26, 98:si quis patricius, si quis—quod illi volunt invidiosius esse—Claudius diceret,
Liv. 6, 40, 13.—To be of opinion, to hold:(γ).vultis, opinor, nihil esse... in natura praeter ignem,
Cic. N. D. 3, 14, 36:volunt illi omnes... eadem condicione nasci,
id. Div. 2, 44, 93:vultis evenire omnia fato,
id. ib. 2, 9, 24:alteri censent, etc., alteri volunt a rebus fatum omne relegari,
id. Fat. 19, 45:vultis a dis immortalibus hominibus dispertiri somnia,
id. N. D. 3, 39, 93; id. Tusc. 1, 10, 20; id. Fin. 3, 11, 36; id. Rep. 2, 26, 48:volunt quidam... iram in pectore moveri effervescente circa cor sanguine,
Sen. Ira, 2, 19, 3.—To say, assert:(δ).si tam familiaris erat Clodiae quam tu esse vis,
as you say he is, Cic. Cael. 21, 53:sit sane tanta quanta tu illam esse vis,
id. Or. 1, 55, 23:ad pastum et ad procreandi voluptatem hoc divinum animal procreatum esse voluerunt: quo nihil mihi videtur esse absurdius,
id. Fin. 2, 13, 40; 2, 17, 55; 2, 42, 131; 2, 46, 142; id. Fat. 18, 41.—With perf. inf.:Rhodi ego non fui: me vult fuisse,
Cic. Planc. 34, 84.—To pretend, with perf. inf., both subjects denoting the same person:(ε).unde homines dum se falso terrore coacti Effugisse volunt, etc.,
Lucr. 3, 69 (cf. A. 1. n. supra).—To mean, with perf. inf.:(ζ).utrum scientem vultis contra foedera fecisse, an inscientem?
Cic. Balb. 5, 13.— With pres. inf.:quam primum istud, quod esse vis?
what do you mean by as soon as possible? Sen. Ep. 117, 24.—Rarely in the first pers., implying that the opinion is open to discussion:9.ut et mihi, quae ego vellem non esse oratoris, concederes,
what according to my opinion is not the orator's province, Cic. Or. 1, 17, 74.—In partic.a.With things as subjects.(α).Things personified:(β).ne res publica quidem haec pro se suscipi volet,
would have such things done for it, Cic. Off. 1, 45, 159:cui tacere grave sit, quod homini facillimum voluerit esse natura,
which nature willed should be easiest for man, Curt. 4, 6, 6: fortuna Q. Metellum... nasci in urbe terrarum principe voluit, fate ordained that, etc., Val. Max. 7, 1, 1: nihil rerum ipsa natura voluit magnum effici cito, it is the law of nature that, etc., Quint. 10, 3, 4:quid non ingenio voluit natura licere?
what license did nature refuse to genius? Mart. 8, 68, 9:me sine, quem semper voluit fortuna jacere,
Prop. 1, 6, 25:hanc me militiam fata subire volunt,
id. 1, 6, 30.—Of laws, to provide:b.duodecim tabulae nocturnum furem... interfici impune voluerunt,
Cic. Mil. 3, 9:lex duodecim tabularum tignum aedibus junctum... solvi prohibuit, pretiumque ejus dari voluit,
Dig. 46, 3, 98, § 8 fin. (cf. Cic. Div. in Caecil. 6, 21, b. a, infra).—With perf. pass. inf., to represent a state or result wished for.(α).The inf. being in full, with esse expressed: si umquam quemquam di immortales voluere esse auxilio adjutum, tum me et Calidorum servatum volunt, if it ever was the will of the gods that any one should be assisted, etc., Plaut. Ps. 4, 1, 1: Corinthum patres vestri, totius Graeciae lumen, exstinctum esse voluerunt, it was their will that Corinth should be ( and remain) destroyed, Cic. Imp. Pomp. 5, 11:(β).nostri... leges et jura tecta esse voluerunt,
id. Or. 1, 59, 253:propter eam partem epistulae tuae per quam te et mores tuos purgatos et probatos esse voluisti,
id. Att. 1, 17, 7; id. Fin. 4, 27, 76; id. de Or. 1, 51, 221:daturum se operam ne cujus suorum popularium mutatam secum fortunam esse vellent,
Liv. 21, 45, 6: for velle redundant in this construction, v. II. A. 2. 3. infra.—With pass. inf. impers.:sociis maxime lex consultum esse vult,
Cic. Div. in Caecil. 6, 21.—With ellips. of esse (cf. Quint. 9, 3, 9): perdis me tuis dictis. Cu. Imo, servo et servatum volo, and mean that you should remain saved, Plaut. Curc. 2, 3, 56:c.aunt qui volum te conventam,
who want to see you, id. Cist. 4, 2, 39:eidem homini, si quid recte cura tum velis, mandes,
if you want to have anything done well, id. As. 1, 1, 106:sed etiam est paucis vos quod monitos voluerim,
id. Capt. prol. 53: id nunc res indicium haeo [p. 2007] facit, quo pacto factum volueris, this shows now why you wished this to be done, Ter. Hec. 4, 1, 31 (cf. Plaut. Stich. 4, 2, 33; id. Aul. 3, 5, 30, II. B. 1, b, and II. B. 3. b. infra): domestica cura te levatum volo, I wish to see you relieved, etc., Cic. Q. Fr. 3, 9, 3:nulla sedes quo concurrant qui rem publicam defensam velint,
id. Att. 8, 3, 4:rex celatum voluerat (i. e. donum),
id. Verr. 2, 4, 28, § 64:Hannibal non Capuam neglectam, neque desertos volebat socios,
Liv. 25, 20, 5; 2, 15, 2; 2, 44, 3; 3, 21, 4; 22, 7, 4;26, 31, 6: contemptum hominis quem destructum volebat,
Quint. 8, 3, 21:si te non emptam vellet, emendus erat,
Ov. Am. 1, 8, 34 (so with velle redundant, v. II. A. 1. d., and II. A. 3. infra).—Both subjects denoting the same person:velle Pompeium se Caesari purgatum,
Caes. B. C. 1, 8.— Esp., with pass. inf. impers.: alicui consultum velle, to take care for or advocate somebody's interests:liberis consultum volumus propter ipsos,
Cic. Fin. 3, 17, 57:obliviscere illum aliquando adversario tuo voluisse consultum,
id. Att. 16, 16 C, 10:quibus tribuni plebis nunc consultum repente volunt,
Liv. 5, 5, 3; so id. 25, 25, 17:quamquam senatus subventum voluit heredibus,
Dig. 36, 1, 1, § 4; so with dep. part., used passively:volo amori ejus obsecutum,
Plaut. As. 1, 1, 63.—With predic. adj., without copula.(α).The subjects being different (mostly aliquem salvum velle):(β).si me vivum vis, pater, Ignosce,
if you wish me to live, Ter. Heaut. 5, 5, 7:ille, si me alienus adfinem volet, Tacebit,
id. Phorm. 4, 1, 16:ut tu illam salvam magis velis quam ego,
id. Hec. 2, 2, 17; 3, 5, 14:quoniam ex tota provincia soli sunt qui te salvum velint,
Cic. Verr. 2, 4, 67, § 150:irent secum extemplo qui rempublicam salvam vellent,
Liv. 22, 53, 7.—Both subjects denoting the same person (virtually = object infinitive):d.in occulto jacebis quom te maxime clarum voles (= clarus esse voles),
when you will most wish to be famous, Plaut. Trin. 3, 2, 38:volo me patris mei similem,
I wish to be like my father, id. As. 1, 1, 54: ut iste qui se vult dicacem et mehercule est, Appius, who means to be witty, etc., Cic. Or. 2, 60, 246:qui vero se populares volunt,
who mean to be popular, id. Off. 2, 22, 78:ut integrum se salvumque velit,
id. Fin. 2, 11, 33:ut (omne animal) se et salvum in suo genere incolumeque vellet,
id. ib. 4, 8, 19. —With an inf.-clause understood.(α).Velle, to wish: utinam hinc abierit in malam crucem! Ad. Ita nos velle aequom est (ita = eum abire, etc.), Plaut. Poen. 4, 1, 5:(β).stulta es, soror, magis quam volo (i.e. te esse),
id. Pers. 4, 4, 78; id. Trin. 1, 2, 8; 2, 4, 175; id. Stich. 1, 1, 13; id. Ps. 1, 5, 55:senatum non quod sentiret, sed quod ego vellem decernere,
Cic. Mil. 5, 12:neque enim facile est ut irascatur cui tu velis judex (= cui tu eum irasci velis),
id. Or. 2, 45, 190; cf. id. Sest. 38, 82.—Referring to the will of superiors, etc.:(γ).deos credo voluisse, nam ni vellent, non fieret,
Plaut. Aul. 4, 10, 46: jamne abeo? St. Volo (sc. te abire), so I will, id. Cas. 2, 8, 57; cf. id. Mil. 4, 6, 12; id. Merc. 2, 3, 33.—To mean, intend (v. B. 3.):(δ).acutum etiam illud est cum ex alterius oratione aliud atque ille vult (sc. te excipere),
Cic. Or. 2, 67, 273.—To require, demand (v B. 7.):(ε).veremur quidem vos, Romani, et, si ita vultis, etiam timemus,
Liv. 39, 37, 17;and of things as subjects: cadentque vocabula, si volet usus (i. e. ea cadere),
Hor. A. P. 71.—To be of opinion, will have (v. B. 8.):(ζ).ergo ego, inimicus, si ita vultis, homini, amicus esse rei publicae debeo,
Cic. Prov. Cons. 8, 19:nam illi regi tolerabili, aut, si voltis, etiam amabili, Cyro,
id. Rep. 1, 28, 44; id. Fin. 2, 27, 89; 3, 4, 12; id. Cael. 21, 53; Liv. 21, 10, 7; Quint. 2, 17, 41.—With ellips. of predic. inf. (v. A. 2. b.): cras de reliquiis nos volo (i. e. cenare), it is my intention that we dine, etc., Plaut. Stich. 3, 2, 40:C.volo Varronem (i. e. hos libros habere),
Cic. Att. 13, 25, 3.With ut, ne, or ut ne.1.With ut.a.To wish:b.volo ut quod jubebo facias,
Plaut. Bacch. 4, 8, 65:quia enim id maxime volo ut illi istac confugiant,
id. Most. 5, 1, 49:ut mihi aedes aliquas conducat volo,
id. Merc. 3, 2, 17: hoc prius volo meam rem agere. Th. Quid id est? Ph. Ut mihi hanc despondeas, id. Curc. 5, 2, 71: quid vis, nisi ut maneat Phanium? Ter. Phorm. 2, 2, 8:velim ut tibi amicus sit,
Cic. Att. 10, 16, 1:quare id quoque velim... ut sit qui utamur,
id. ib. 11, 11, 2:maxime vellem, judices, ut P. Sulla... modestiae fructum aliquem percipere potuisset,
id. Sull. 1, 1:equidem vellem uti pedes haberent (res tuae),
id. Fam. 7, 33, 2:his ut sit digna puella volo,
Mart. 11, 27, 14.—Both subjects denoting the same person: volueram, inquit, ut quam plurimum tecum essem, Brut. ap. Cic. Att. 13, 38, 1.—It is the will of, to want, ordain (v. B. 2.):c.at ego deos credo voluisse ut apud te me in nervo enicem,
Plaut. Aul. 4, 10, 17: numquid me vis? Le. Ut valeas, id. Cist. 1, 1, 120: numquid vis? Ps. Dormitum ut abeas, id. Ps. 2, 2, 70:volo ut mihi respondeas,
Cic. Vatin. 6, 14; 7, 17; 7, 18; 9, 21;12, 29: nuntia Romanis, caelestes ita velle ut mea Roma caput orbis terrarum sit,
Liv. 1, 16, 7.—To intend, it is the purpose, aim, etc., the two subjects being the same:d.id quaerunt, volunt haec ut infecta faciant,
Plaut. Cas. 4, 4, 9.—With other verbs:2.quod peto et volo parentes meos ut commonstres mihi,
Ter. Heaut. 5, 4, 4:quasi vero aut populus Romanus hoc voluerit, aut senatus tibi hoc mandaverit ut... privares,
Cic. Verr. 2, 3, 19, § 48;with opto,
id. Imp. Pomp. 16, 48;with laboro,
Liv. 42, 14, 3;with aequum censere,
id. 39, 19, 7.—With ne:3.at ne videas velim,
Plaut. Rud. 4, 4, 23:quid nunc vis? ut opperiare hos sex dies saltem modo, ne illam vendas, neu me perdas, etc.,
id. Ps. 1, 3, 102:credibile est hoc voluisse legumlatorem, ne auxilia liberorum innocentibus deessent,
intended, Quint. 7, 1, 56.—With ut ne: quid nunc tibi vis? Mi. Ut quae te cupit, eam ne spernas, Plaut. Mil. 4, 2, 60.D.With subjunct. of dependent verb (mostly ante-class.; class. and freq. with velim and vellem; but in Cic. mostly epistolary and colloquial).1.To wish:2.ergo animum advortas volo,
Plaut. Capt. 2, 3, 23; 2, 3, 28; 2, 3, 70:volo amet me patrem,
id. As. 1, 1, 63 dub.:hoc volo agatis,
id. Cist. 1, 1, 83:ducas volo hodie uxorem,
Ter. And. 2, 3, 14:quid vis faciam?
Plaut. Merc. 1, 2, 49; Ter. Eun. 5, 8, 24; Plaut. Mil. 2, 3, 64; 2, 3, 65; 2, 6, 65; 3, 3, 3; id. Ps. 4, 1, 17; 4, 7, 19; id. Cas. 2, 3, 56; id. Capt. 1, 2, 12; id. Poen. 3, 2, 16; id. Pers. 2, 4, 23; id. Rud. 5, 2, 45; 5, 3, 58; id. Stich. 5, 2, 21; Ter. Heaut. 4, 6, 14:volo etiam exquiras quam diligentissime poteris quid Lentulus agat?
Cic. Att. 8, 12, 6:Othonem vincas volo,
id. ib. 13, 29, 2:eas litteras volo habeas,
id. ib. 13, 32, 3:visne igitur videamus quidnam sit, etc.,
id. Rep. 1, 10, 15: visne igitur descendatur ad Lirim? id. Fragm. ap. Macr. S. 6, 4:volo, inquis, sciat,
Sen. Ben. 2, 10, 2.—To be of opinion that something should be, demand, require (v. B. 7.): volo enim se efferat in adulescentia fecunditas, I like to see, etc., Cic. Or. 2, 21, 88:3.volo hoc oratori contingat ut, etc.,
id. Brut. 84, 290.—With subj.-clause understood:E.abi atque obsona, propera! sed lepide volo (i. e. obsones),
Plaut. Cas. 2, 8, 55.With object nouns, etc.1.With acc. of a thing.a.With a noun, to want, wish for, like to have:b.voltisne olivas, aut pulmentum, aut capparim?
Plaut. Curc. 1, 1, 90:animo male est: aquam velim,
id. Am. 5, 1, 6:quia videt me suam amicitiam velle,
id. Aul. 2, 3, 68; so,gratiam tuam,
id. Curc. 2, 3, 52; 2, 3, 56:aquam,
id. ib. 2, 3, 34:discidium,
Ter. And. 4, 2, 14: nullam ego rem umquam in vita mea Volui quin tu in ea re mihi advorsatrix fueris, I never had any wish in my life, etc., id. Heaut. 5, 3, 5: (dixit) velle Hispaniam, he wanted Spain, i. e. as a province, Cic. Att. 12, 7, 1:mihi frumento non opus est: nummos volo,
I want the money, id. Verr. 2, 3, 85, § 196:non poterat scilicet negare se velle pacem,
id. Att. 15, 1 a, 3; cf. id. ib. 13, 32, 2 (v. II. C. 4. infra):si amplius obsidum (= plures obsides) vellet, dare pollicentur,
Caes. B. G. 6, 9 fin.:pacem etiam qui vincere possunt, volunt,
Liv. 7, 40, 18:ferunt (eum)... honestum finem voluisse,
Tac. A. 6, 26:cum Scipio veram vellet et sine exceptione victoriam,
Flor. 1, 33 (2, 18), 12:mensae munera si voles secundae, Marcentes tibi porrigentur uvae,
Mart. 5, 78, 11.—Neutr. adjj., denoting things, substantively used: utrum vis opta, dum licet. La. Neutrum volo, Plaut. Ps. 3, 6, 16:c.quorum isti neutrum volunt,
acknowledge neither, Cic. Fat. 12, 28:voluimus quaedam, contendimus... Obtenta non sunt,
we aspired to certain things, id. Balb. 27, 61:restat ut omnes unum velint,
hold one opinion, id. Marcell. 10, 32:si plura velim,
if I wished for more, Hor. C. 3, 16, 38:per quod probemus aliud legislatorem voluisse,
that the law-giver intended something different, Quint. 7, 6, 8:ut putent, aliud quosdam dicere, aliud velle,
that they say one thing and mean another, id. 9, 2, 85:utrum is qui scripsit... voluerit,
which of the two was meant by the author, id. 7, 9, 15:ut nemo contra id quod vult dicit, ita potest melius aliquid velle quam dicit,
mean better than he speaks, id. 9, 2, 89:quis enim pudor omnia velle?
to desire every thing, Mart. 12, 94, 11.—With neutr. demonstr. expressed or understood, to want, intend, aim at, like, will:d.immo faenus: id primum volo,
Plaut. Most. 3, 1, 64:proximum quod sit bono... id volo,
id. Capt. 2, 2, 22:nisi ea quae tu vis volo,
unless my purpose is the same as yours, id. Ep. 2, 2, 82:siquidem id sapere'st, velle te id quod non potest contingere,
Ter. Heaut. 2, 3, 83:hoc (i. e. otium cum dignitate) qui volunt omnes optimates putantur,
who aim at this, Cic. Sest. 45, 98:privatum oportet in re publica ea velle quae tranquilla et honesta sint,
id. Off. 1, 34, 124:quid est sapientia? Semper idem velle atque idem nolle,
Sen. Ep. 20, 5:pudebit eadem velle quae volueras puer,
id. ib. 27, 2:nec volo quod cruciat, nec volo quod satiat,
Mart. 1, 57, 4.—With demonstr. in place of inf.-clause:hoc Ithacus velit, et magno mercentur Atridae (sc. poenas in me sumi),
Verg. A. 2, 104:hoc velit Eurystheus, velit hoc germana Tonantis (sc. verum esse, Herculem, etc.),
Ov. H. 9, 7; Hor. S. 2, 3, 88.—With neutr. of interrog. pron.: quid nunc vis? Am. Sceleste, at etiam quid velim, id tu me rogas? what do you want now? Plaut. Am. 4, 2, 5:e.eloquere quid velis,
id. Cas. 2, 4, 2: heus tu! Si. Quid vis? id. Ps. 4, 7, 21; so Ter. Eun. 2, 1, 11; cf. Hor. S. 2, 3, 152:sed plane quid velit nescio,
what his intentions are, Cic. Att. 15, 1 a, 5; id. de Or. 2, 20, 84:mittunt etiam ad dominos qui quaerant quid velint,
to ask for their orders, id. Tusc. 2, 17, 41:quid? Si haec... ipsius amici judicarunt? Quid amplius vultis?
what more do you require, will you have? id. Verr. 2, 3, 65, § 152:quid amplius vis?
Hor. Epod. 17, 30:spectatur quid voluerit scriptor,
we find out the author's intention, Quint. 7, 10, 1.—Sometimes quid vult = quid sibi vult (v. 4. b.), to mean, signify:capram illam suspicor jam invenisse... quid voluerit,
what it signified, Plaut. Merc. 2, 1, 30:sed tamen intellego quid velit,
Cic. Fin. 2, 31, 101:quid autem volunt ea di immortales significantes quae sine interpretibus non possimus intellegere? etc.,
id. Div. 2, 25, 54.—Of things as subjects:hunc ensem mittit tibi... Et jubet ex merito scire quid iste velit,
Ov. H. 11, 96.—With rel. pron.:f.quod volui, ut volui, impetravi... a Philocomasio,
Plaut. Mil. 4, 5, 1:ut quod frons velit oculi sciant,
that the eyes know what the forehead wants, id. Aul. 4, 1, 13:illi quae volo concedere,
to yield to him my wishes, id. Cas. 2, 3, 49:si illud quod volumus dicitur,
what we like, id. Truc. 1, 2, 95:multa eveniunt homini quae volt, quae nevolt,
id. Trin. 2, 2, 84; id. Ep. 2, 2, 4:quamquam (litterae tuae) semper aliquid adferunt quod velim,
Cic. Att. 11, 11, 1:quae vellem quaeque sentirem dicendi,
id. Marcell. 1, 1:uti ea quae vellent impetrarent,
Caes. B. G. 1, 31:satis animi ad id quod tam diu vellent,
to carry out what they had desired so long, Liv. 4, 54, 5:sed quod volebant non... expediebant,
their purpose, id. 24, 23, 9. —Idiomatically: quod volo = quod demonstrare volo, what I intend to prove:illud quod volumus expressum est, ut vaticinari furor vera soleat,
Cic. Div. 1, 31, 67:bis sumpsit quod voluit,
he has twice begged the question, id. ib. 2, 52, 107.—With indef. relations:cornucopia ubi inest quidquid volo,
whatever I wish for, Plaut. Ps. 2, 3, 5:Caesar de Bruto solitus est dicere: magni refert hic quid velit, sed quidquid volt, valde volt,
whatever he wills he wills strongly, Cic. Att. 14, 1, 2.—With indef. pronn.(α).Si quid vis, if you want any thing: illo praesente mecum agito si quid voles, [p. 2008] Plaut. Most. 5, 1, 72: Py. Adeat si quid volt. Pa. Si quid vis, adi, mulier, id. Mil. 4, 2, 47:(β).eumque Alexander cum rogaret, si quid vellet, ut diceret,
id. Or. 2, 66, 266; Caes. B. G. 1, 7 fin. —Nisi quid vis, unless you wish to give some order, to make some remark, etc.:(γ).ego eo ad forum nisi quid vis,
Plaut. As. 1, 1, 94:nunc de ratione videamus, nisi quid vis ad haec,
Cic. Tusc. 2, 18, 42.—Numquid vis or ecquid vis? have you any orders to give? a formula used by inferiors before leaving their superiors; cf. Don. ad Ter. Ad. 2, 2, 39:2.visunt, quid agam, ecquid velim,
Plaut. Mil. 3, 1, 113:numquid vis aliud?
Ter. Eun. 1, 2, 111; 1, 2, 106; id. Ad. 2, 2, 39; 3, 3, 78; id. Hec. 2, 2, 30:numquid vellem rogavit,
Cic. Att. 6, 3, 6:frequentia rogantium num quid vellet,
Liv. 6, 34, 7:rogavit num quid in Sardiniam vellet. Te puto saepe habere qui num quid Romam velis quaerant,
Cic. Q. Fr. 2, 2, 1.—With acc. of the person: aliquem velle.(α).To want somebody, i. e. in order to see him, to speak with him (ante-class. and colloq.):(β).Demenaetum volebam,
I wanted, wished to see, Demenoetus, Plaut. As. 2, 3, 12:bona femina et malus masculus volunt te,
id. Cist. 4, 2, 40:solus te solum volo,
id. Capt. 3, 4, 70:quia non est intus quem ego volo,
id. Mil. 4, 6, 40:hae oves volunt vos,
id. Bacch. 5, 2, 24:quis me volt? Perii, pater est,
Ter. And. 5, 3, 1:centuriones trium cohortium me velle postridie,
Cic. Att. 10, 16, 4.—With paucis verbis or paucis, for a few words ( moments):volo te verbis pauculis,
Plaut. Ep. 3, 4, 28:sed paucis verbis te volo, Palaestrio,
id. Mil. 2, 4, 22:Sosia, Adesdum, paucis te volo,
Ter. And. 1, 1, 2.—To love, like somebody, to be fond of somebody (anteclass. and poet.):(γ).hanc volo (= amo),
Plaut. As. 5, 1, 18:sine me amare unum Argyrippum... quem volo,
id. ib. 3, 2, 38:quom quae te volt, eamdem tu vis,
id. Mil. 4, 2, 80:aut quae (vitia) corpori' sunt ejus siquam petis ac vis,
Lucr. 4, 1152:quam volui nota fit arte mea,
Ov. Am. 1, 10, 60: nolo virum, facili redimit qui sanguine famam: hunc volo, laudari qui sine morte potest, I like the one who, etc., Mart. 1, 8, 6.—To wish to have:3.roga, velitne an non uxorem,
whether he wishes to have his wife or not, Ter. Hec. 4, 1, 43:ut sapiens velit gerere rem publicam, atque... uxorem adjungere, et velle ex ea liberos (anacoluth.),
Cic. Fin. 3, 20, 68.—With two accusatives: (narrato) illam te amare et velle uxorem,
that you wish to have her as your wife, Ter. Heaut. 4, 3, 25; cf. id. Phorm. 1, 2, 65.—With two accusatives, of the person and the thing: aliquem aliquid velle, to want something of somebody (cf.: aliquem aliquid rogare; mostly ante-class.;4.not in Cic.): numquid me vis?
Plaut. Cist. 1, 1, 120:face certiorem me quid meus vir me velit,
id. Cas. 2, 6, 1:num quidpiam me vis aliud?
id. Truc. 2, 4, 81:nunc verba in pauca conferam quid te velim,
id. As. 1, 1, 74:narrabit ultro quid sese velis,
id. Ps. 2, 4, 60:quid me voluisti?
id. Mil. 4, 2, 35:numquid aliud me vis?
Ter. Phorm. 1, 2, 101:quin tu uno verbo dic quid est quod me velis,
id. And. 1, 1, 18; Plaut. Capt. 3, 4, 85; id. Cist. 2, 3, 49; id. As. 2, 3, 12; id. Merc. 5, 2, 27; id. Pers. 4, 6, 11; Ter. Heaut. 4, 8, 31; id. Phorm. 2, 4, 18; id. Eun. 2, 3, 47; id. Hec. 3, 4, 15:si quid ille se velit, illum ad se venire oportere,
Caes. B. G. 1, 34:cum mirabundus quidnam (Taurea) sese vellet, resedisset Flaccus, Me quoque, inquit, etc.,
Liv. 26, 15, 11; also, I want to speak with somebody (v. 2. a. a):paucis, Euclio, est quod te volo,
Plaut. Aul. 2, 2, 22:est quod te volo secreto,
id. Bacch. 5, 2, 33.—With acc. of thing and dat. of the person: aliquid alicui velle, to wish something to somebody (= cupio aliquid alicui; v. cupio;a.rare): quamquam vobis volo quae voltis, mulieres,
Plaut. Rud. 4, 4, 1:si ex me illa liberos vellet sibi,
Ter. Hec. 4, 4, 33:praesidium velle se senectuti suae,
id. ib. 1, 2, 44:nihil est mali quod illa non initio filio voluerit, optaverit,
Cic. Clu. 66, 188:rem Romanam huc provectam ut externis quoque gentibus quietem velit,
Tac. A. 12, 11:cui ego omnia meritissimo volo et debeo,
to whom I give and owe my best wishes, Quint. 9, 2, 35.—Esp., in the phrase quid vis (vult) with reflex. dat. of interest, lit. what do you want for yourself?Quid tibi vis = quid vis, the dat. being redundant (rare):b.quid aliud tibi vis?
what else do you want? Ter. Heaut. 2, 3, 90.—With quisque:haud ita vitam agerent ut nunc plerumque videmus Quid sibi quisque velit nescire,
be ignorant as to their own aims and purposes, Lucr. 3, 1058.—What do you mean? what do you drive at? what is your scope, object, drift (rare in post-Aug. writers; Don. ad Ter. Eun. prol. 45, declares it an archaism).(α).In 1 st pers. (rare):(β).nunc quid processerim huc, et quid mihi voluerim dicam,
and what I meant thereby, what was the purpose of my coming, Plaut. As. prol. 6:quid mihi volui? quid mihi nunc prodest bona voluntas?
Sen. Ben. 4, 21, 6.—In 2 d pers.:(γ).quid nunc tibi vis, mulier, memora,
what is the drift of your talk? Plaut. Mil. 4, 2, 60: sed quid nunc tibi vis? what do you want to come at (i.e. by your preamble)? id. Poen. 1, 1, 24: quid tu tibi vis? Ego non tangam meam? what do you mean? i. e. what is your purpose? Ter. Eun. 4, 7, 28:quid tibi vis? quid cum illa rei tibi est?
id. ib. 4, 7, 34:quid est quod sic gestis? quid sibi hic vestitus quaerit? Quid est quod laetus sis? quid tibi vis?
what do you mean by all this? id. ib. 3, 5, 11:quid est, inepta? quid vis tibi? quid rides?
id. ib. 5, 6, 6:quid vis tibi? Quid quaeris?
id. Heaut. 1, 1, 9: Ph. Fabulae! Ch. Quid vis tibi? id. Phorm. 5, 8, 53:roganti ut se in Asiam praefectum duceret, Quid tibi vis, inquit, insane,
Cic. Or. 2, 67, 269; so in 2 d pers. plur.:pro deum fidem, quid vobis vultis?
Liv. 3, 67, 7.—In 3 d pers.:(δ).quid igitur sibi volt pater? cur simulat?
Ter. And. 2, 3, 1:quid hic volt veterator sibi?
id. ib. 2, 6, 26:proinde desinant aliquando me isdem inflare verbis: quid sibi iste vult?... Cur ornat eum a quo desertus est?
Cic. Dom. 11, 29:quid sibi vellet (Caesar)? cur in suas possessiones veniret?
Caes. B. G. 1, 44 med.:conicere in eum oculos, mirantes quid sibi vellet (i. e. by courting the plebeians),
Liv. 3, 35, 5:qui quaererent quid sibi vellent qui armati Aventinum obsedissent,
id. 3, 50, 15:quid sibi voluit providentia quae Aridaeum regno imposuit?
Sen. Ben. 4, 31, 1: volt, non volt dare Galla mihi, nec dicere possum quod volt et non volt, quid sibi Galla velit, Mart: 3, 90, 2.—Transf. of things as subjects, what means, what signifies? quid volt sibi, Syre, haec oratio? Ter. Heaut. 4, 1, 2:5.ut pernoscatis quid sibi Eunuchus velit,
id. Eun. prol. 45:quid ergo illae sibi statuae equestres inauratae volunt?
Cic. Verr. 2, 2, 61, § 150:quid haec sibi horum civium Romanorum dona voluerunt?
id. ib. 2, 3, 80, §186: avaritia senilis quid sibi velit, non intellego,
what is the meaning of the phrase, id. Sen. 18, 66:quid ergo illa sibi vult pars altera orationis qua Romanos a me cultos ait?
Liv. 40, 12, 14:tacitae quid vult sibi noctis imago?
Ov. M. 9, 473.—Bene or male alicui velle, to wish one well or ill, to like or dislike one (ante-class. and poet.): Ph. Bene volt tibi. St. Nequam est illud verbum bene volt, nisi qui bene facit, Plaut. Trin. 2, 4, 37 sq.:6.jam diu ego huic bene et hic mihi volumus,
id. Ps. 1, 3, 4:ut tibi, dum vivam, bene velim plus quam mihi,
id. Cas. 2, 8, 30:egone illi ut non bene vellem?
id. Truc. 2, 4, 90; cf. id. ib. 2, 4, 95; id. Merc. 2, 1, 21; id. Ps. 4, 3, 7; id. Poen. 3, 3, 9:nisi quod tibi bene ex animo volo,
Ter. Heaut. 5, 2, 6:quo tibi male volt maleque faciet,
Plaut. Pers. 5, 2, 44:atque isti etiam parum male volo,
id. Truc. 5, 7; cf. id. As. 5, 1, 13:utinam sic sient qui mihi male volunt,
Ter. Eun. 4, 3, 13:non sibi male vult,
he does not dislike himself, Petr. 38; so, melius or optime alicui velle, to like one better or best:nec est quisquam mihi aeque melius quoi vellem,
Plaut. Capt. 3, 5, 42; id. Merc. 5, 2, 57:illi ego ex omnibus optime volo,
id. Most. 1, 4, 24.—And bene velle = velle: bene volueris in precatione augurali Messalla augur ait, significare volueris, Fest. s. v. bene sponsis, p. 351.—With abl.: alicujus causa velle, to like one for his own sake, i. e. personally, a Ciceronian phrase, probably inst. of omnia alicujus causa velle; lit. to wish every thing (i.e. good) in somebody's behalf.(α).With omnia expressed: etsi mihi videor intellexisse cum tecum de re M. Annaeii locutus sum, te ipsius causa vehementer omnia velle, tamen, etc.... ut non dubitem quin magnus cumulus accedat commenda tionis meae, Cic. Fam. 13, 55, 1:(β).repente coepit dicere, se omnia Verris causa velle,
that he had the most friendly disposition towards Verres, id. Verr. 2, 2, 26, § 64:accedit eo quod Varro magnopere ejus causa vult omnia,
id. Fam. 13, 22, 1.—Without omnia:7.per eos qui nostra causa volunt, valentque apud illum,
Cic. Att. 11, 8, 1:sed et Phameae causa volebam,
id. ib. 13, 49, 1:etsi te ipsius Attici causa velle intellexeram,
id. ib. 16, 16, A, 6:valde enim ejus causa volo,
id. Fam. 16, 17, 2 fin.:illud non perficis quo minus tua causa velim,
id. ib. 3, 7, 6;12, 7, 1: si me velle tua causa putas,
id. ib. 7, 17, 2:regis causa si qui sunt qui velint,
id. ib. 1, 1, 1:credo tua causa velle Lentulum,
id. Q. Fr. 1, 4, 5; id. Div. in Caecil. 6, 21; cf. id. Imp. Pomp. (v. C. 1. b. supra), where the phrase has its literal meaning; cf. also: alicujus causa (omnia) cupere; v. cupio.—With acc. and subjunct. per ecthesin (ante-class.): nunc ego illum meum virum veniat velim (by mixture of constructions: meum virum velim; and:F.meus vir veniat velim),
Plaut. Cas. 3, 2, 29:nunc ego Simonidem mi obviam veniat velim,
id. Ps. 4, 5, 10:nimis hercle ego illum corvum ad me veniat velim,
id. Aul. 4, 6, 4:saltem aliquem velim qui mihi ex his locis viam monstret,
id. Rud. 1, 3, 35:patrem atque matrem viverent vellem tibi,
id. Poen. 5, 2, 106; cf. id. Merc. 2, 1, 30 (v. E. 1. d. supra).Velle used absolutely, variously rendered to will, have a will, wish, consent, assent:II.quod vos, malum... me sic ludificamini? Nolo volo, volo nolo rursum,
I nill I will, I will I nill again, Ter. Phorm. 5, 8, 57: novi ingenium mulierum: Nolunt ubi velis, ubi nolis cupiunt ultro, they will not where you will, etc., id. Eun. 4, 7, 43:quis est cui velle non liceat?
who is not free to wish? Cic. Att. 7, 11. 2:in magnis et voluisse sat est,
Prop. 2, 10 (3, 1), 6:tarde velle nolentis est,
slow ness in consenting betrays the desire to refuse, Sen. Ben. 2, 5, 4:quae (animalia) nullam injuriam nobis faciunt, quia velle non possunt, id. Ira, 2, 26, 4: ejus est nolle qui potest velle,
the power to assent implies the power to dissent, Dig. 50, 17, 3.—So velle substantively:sed ego hoc ipsum velle miserius duco quam in crucem tolli,
that very wishing, Cic. Att. 7, 11, 2: inest enim velle in carendo, the word carere implies the notion of a wish, id. Tusc. 1, 36, 88:velle ac posse in aequo positum erat,
his will and power were balanced, Val. Max. 6, 9, ext. 5:velle tuum nolo, Didyme, nolle volo,
Mart. 5, 83, 2:velle suum cuique est,
each has his own likings, Pers. 5, 53.In partic.A.Redundant, when the will to do is identified with the act itself.1.In imperative sentences.a.In independent sentences introduced by noli velle, where noli has lost the idea of volition:b.nolite, judices, hunc velle maturius exstingui vulnere vestro quam suo fato,
do not resolve, Cic. Cael. 32, 79:nolite igitur id velle quod fieri non potest,
id. Phil. 7, 8, 25: qui timor bonis omnibus injectus sit... nolite a me commoneri velle, do not wish, expect, to be reminded by me, etc., id. Mur. 25, 50: nolite hunc illi acerbum nuntium velle perferri, let it not be your decision that, etc., id. Balb. 28, 64: cujus auspicia pro vobis experti nolite adversus vos velle experiri, do not desire, etc., Liv. 7, 40, 16:noli adversum eos me velle ducere, etc.,
Nep. Att. 4, 2.—Ne velis or ne velit fecisse = ne feceris, or ne facito (v. I. A. 3. a. supra).—So ne velis with pres. inf.:c.neve, revertendi liber, abesse velis (= neve abfueris),
Ov. H. 1, 80.—In affirmative imperative sentences (velim esse = esto;d.rare): tu tantum fida sorori Esse velis (= fida esto or sis),
Ov. M. 2, 745; and in 3 d pers.:di procul a cunctis... Hujus notitiam gentis habere velint (= habeant),
id. P. 1, 7, 8:credere modo qui discet velit (= credat qui discet),
Quint. 8, prooem. 12. —In clauses dependent on verbs of commanding and wishing:2.aut quia significant divam praedicere ut armis Ac virtute velint patriam defendere terram (= ut defendant),
Lucr. 2, 641: precor quaesoque ne ante oculos patris facere et pati omnia infanda velis (= facias et patiaris). Liv. 23, 9, 2:monentes ne experiri vellet imperium cujus vis, etc.,
id. 2, 59, 4; 39, 13, 2:et mea... opto Vulnera qui fecit facta levare velit,
Ov. Tr. 5, 2, 18: nos contra (oravimus) [p. 2009]... ne vertere secum Cuncta pater fatoque urguenti incumbere vellet, Verg. A. 2, 653. —With pass. perf. inf. (v. I. B. 9. b. b):legati Sullam orant ut filii innocentis fortunas conservatas velit (virtually = fortunas conservet),
Cic. Rosc. Am. 9, 25:a te peto ut utilitatem sociorum per te quam maxime defensam et auctam velis (= defendas et augeas),
id. Fam. 13, 9, 3.—So after utinam or ut:utinam illi qui prius eum viderint me apud eum velint adjutum tantum quantum ego vellem si quid possem (= utinam illi me adjuvent quantum ego adjuvarem, etc.),
id. Att. 11, 7, 7:cautius ut saevo velles te credere Marti (= utinam te credidisses),
Verg. A. 11, 153:edictum praemittit ad quam diem magistratus... sibi esse praesto Cordubae vellet (= sibi praesto essent),
Caes. B. C. 1, 19 (cf. also I. B. 9. b. b, and I. B. 2. fin. supra).—In conditional clauses, si facere velim = si faciam, often rendered by the potential or future auxiliaries would or will:3.non tu scis, Bacchae bacchanti si velis advorsarier, ex insana insaniorem facies? (= si advorseris),
Plaut. Am. 2, 2, 80:si meum Imperium exsequi voluisset, interemptam oportuit (= si executus esset),
Ter. Heaut. 4, 1, 22:si id confiteri velim, tamen istum condemnetis necesse est (= si id confitear),
if I would acknowledge, Cic. Verr. 2, 2, 18, § 45:si quis velit ita dicere... nihil dicat (= si quis dicat),
id. Fat. 14, 32:dies deficiat si velim numerare, etc.,
id. N. D. 3, 32, 81;so,
id. Tusc. 5, 35, 102; id. Verr. 2, 2, 21, § 52:qua in sententia si constare voluissent, suam auctoritatem... recuperassent,
id. Fam. 1, 9, 14; id. Verr. 2, 1, 11, § 31; id. Lael. 20, 75:conicere potestis, si recordari volueritis quanta, etc.,
if you will remember, id. Verr. 2, 4, 58, § 129; so id. Or. 1, 44, 197; id. Brut. 1, 2, 5:quod si audire voletis externa, maximas res publicas ab adulescentibus labefactatas reperietis,
id. Sen. 6, 20; so id. Or. 1, 60, 256; 2, 23, 95:ejus me compotem voti vos facere potestis, si meminisse vultis, non vos in Samnio, etc.,
Liv. 7, 40, 5; 23, 13, 6; 23, 15, 4: cum olera Diogeni lavanti Aristippus dixisset: si Dionysium adulare velles, ista non esses;Imo, inquit, si tu ista esse velles, non adulares Dionysium,
Val. Max. 4, 3, ext. 4:ut si his (legibus) perpetuo uti voluissent, sempiternum habituri fuerint imperium,
id. 5, 3, ext. 3:quid enim si mirari velit, non in silvestribus dumis poma pendere,
Sen. Ira, 2, 10, 6; cf. Curt. 5, 1, 1; 3, 5, 6; Ov. H. 17 (18), 43.—With perf. inf. pass.:nisi ea (opera) certi auctores monumentis suis testata esse voluissent,
Val. Max. 3, 2, 24.—In declarative sentences.a.Volo in 1 st pers. with perf. pass. inf. or part. (volo oratum esse or oratum = oro; v. I. B. 9. b. a and b):b.vos omnes opere magno esse oratos volo benigne ut operam detis, etc.,
Plaut. Cas. prol. 21:justam rem et facilem esse oratam a vobis volo,
id. Am. prol. 33:illud tamen te esse admonitum volo, etc.,
Cic. Cael. 3, 8:sed etiam est paucis vos quod monitos voluerim,
Plaut. Capt. prol. 53:illud te, Tulli, monitum velim etc.,
Liv. 1, 23, 8:quamobrem omnes eos oratos volo Ne, etc.,
Ter. Heaut. prol. 26; so, factum volo = faciam: serva tibi sodalem, et mihi filium. Mne. Factum volo, I will, Plaut. Bacch. 3, 3, 91: pariter nunc opera me adjuves ac, etc. Nau. Factum volo, Ter. Phorm. 5, 3, 4; so Plaut. Pers. 2, 5, 10.—In 3 d pers.:esse salutatum vult te mea littera primum,
Ov. P. 2, 7, 1.—With pres. inf.:c.propterea te vocari ad cenam volo (= voco te),
Plaut. Capt. 1, 2, 72:sed nunc rogare hoc ego vicissim te volo: quid fuit, etc. (= nunc te rogo),
id. Trin. 1, 2, 136.—With perf. act. inf.:d.pace tua dixisse velim (= pace tua dixerim),
Ov. P. 3, 1, 9.—In other connections, when the will or purpose is made more prominent than the action:B.eorum alter, qui Antiochus vocatur, iter per Siciliam facere voluit (= fecit),
Cic. Verr. 2, 4, 27, § 61:si suscipere eam (religionem) nolletis, tamen in eo qui violasset sancire vos velle oporteret (= sancire vos oporteret),
id. ib. 2, 4, 51, §114: ut insequentibus diebus nemo eorum forum aut publicum adspicere vellet (= adspiceret),
Liv. 9, 7, 11:talentis mille percussorem in me emere voluisti (= emisti),
Curt. 3, 5, 6: quin etiam senatus gratias ei agentem quod redire voluisset ante portas eduxit (= quod redisset), Val. Max. 3, 4, 4:utri prius gratulemur, qui hoc dicere voluit, an cui audire contigit? (= qui hoc dixit),
id. 4, 7, ext. 2:sic tua non paucae carpere facta volent (= carpent),
Ov. P. 3, 1, 64.Velim, as potential subjunctive (mostly in 1 st pers. sing., as subjunctive of modest statement), = volo, I wish, I should like.1.With verb in the second person.a.With pres. subj., so most frequently in Cic.(α).As a modest imperative of the dependent verb: velim facias = fac, I wish you would do it, please do it:(β).ego quae in rem tuam sint, ea velim facias,
Ter. Phorm. 2, 4, 9:eas (litteras) in eundem fasciculum velim addas,
Cic. Att. 12, 53:eum salvere jubeas velim,
id. ib. 7, 7, 7:velim me facias certiorem, etc.,
id. ib. 1, 19, 9:tu velim saepe ad nos scribas,
id. ib. 1, 12, 4:velim mihi ignoscas,
id. Fam. 13, 75, 1:tu velim animum a me parumper avertas,
id. Lael. 1, 5; cf. id. Att. 1, 11, 3; 7, 3, 11; 8, 12, 5; id. Fam. 15, 3, 2 et saep.:haec pro causa mea dicta accipiatis velim,
Liv. 42, 34, 13: velim, inquit, hoc mihi probes, Aug. ap. Suet. Aug. 51:Musa velim memores, etc.,
Hor. S. 1, 5, 53.—Expressing a wish without a command (v. vellem):b.vera dicas velim,
I wish you told the truth, Plaut. Cas. 2, 3, 18:quam velim Bruto persuadeas ut Asturae sit,
Cic. Att. 14, 15, 4:ipse velim poenas experiare meas,
Ov. Tr. 3, 11, 74;so in asseverations: ita velim me promerentem ames, dum vivas, mi pater, ut... id mihi vehementer dolet,
Ter. Ad. 4, 5, 47.—With infinitive clause.(α).With the force of a modest imperative:(β).sed qui istuc credam ita esse, mihi dici velim (i. e. a te),
Ter. Phorm. 5, 6, 15:extremum illud est quod mihi abs te responderi velim,
Cic. Vat. 17, 41 (may be a dependent subjunctive):itaque vos ego, milites, non eo solum animo.... pugnare velim, etc.,
Liv. 21, 41, 10.—As a mere wish:c.velim te arbitrari, frater, etc.,
Plaut. Aul. 2, 1, 1:primum te arbitrari id quod res est velim,
Ter. Eun. 5, 5, 9.—With perf. act.:hanc te quoque ad ceteras tuas eximias virtutes, Masinissa, adjecisse velim,
Liv. 30, 14, 6.—With perf. pass., Liv. 1, 23, 8 (v. II. A. 3. a. supra).—With ut (rare):d.de tuis velim ut eo sis animo, quo debes esse,
Cic. Fam. 4, 14, 4. —With ne (rare), Plaut. Rud. 4, 4, 23 (v. I. C. 2. supra).—2.With dependent verb in the third person, expressing a wish.a.With pres. subj.:b.ita se defatigent velim Ut, etc.,
Ter. Ad. 4, 1, 3:de Cicerone quae mihi scribis, jucunda mihi sunt: velim sint prospera,
Cic. Att. 14, 11, 2:velim seu Himilco, seu Mago respondeat,
Liv. 23, 12, 15:sint haec vera velim,
Verg. Cir. 306:nulla me velim syllaba effugiat,
Quint. 11, 2, 45.—With final clause:tu velim mihi ad urbem praesto sis, ut tuis consiliis utar,
Cic. Att. 9, 16, 3; cf. id. ib. 11, 11, 2 (v. I. C. 2. supra).—With ellips. of pres. subj.:velim mehercule Asturae Brutus (i. e. sit),
Cic. Att. 14, 11, 1.—With perf. subj. (a wish referring to the past):c.nimis velim improbissumo homini malas edentaverint,
Plaut. Rud. 3, 2, 48.—With inf.-clause:3.ne ego nunc mihi modium mille esse argenti velim!
Plaut. Stich. 4, 2, 9: di me perdant! Me. Quodcunque optes, velim tibi contingere, id. Cist. 2, 1, 30:velim eum tibi placere quam maxime,
Cic. Brut. 71, 249: idque primum ita esse velim;deinde etiam, si non sit, mihi persuaderi tamen velim,
id. Tusc. 1, 11, 24:quod faxitis, deos velim fortunare,
Liv. 6, 41, 12.—With perf. pass. inf. (v. I. B. 9. b. b, supra):edepol te hodie lapide percussum velim,
Plaut. Stich. 4, 2, 33:moribus praefectum mulierum hunc factum velim,
id. Aul. 3, 5, 30.—With inf.-clause understood:nimium plus quam velim nostrorum ingenia sunt mobilia,
Liv. 2, 37, 4.—With verb in the first person.a.With inf. pres. (so most freq.):b.atque hoc velim probare omnibus, etc.,
Cic. Prov. Cons. 20, 47:velim scire ecquid de te recordere,
id. Tusc. 1, 6, 13:quare te, ut polliceris, videre plane velim,
id. Att. 11, 9, 3:nec vero velim... a calce ad carceres revocari,
id. Sen. 23, 83:sed multitudo ea quid animorum... habeat scire velim,
Liv. 23, 12, 7:interrogare tamen velim, an Isocrates Attice dixerit,
Quint. 12, 10, 22.—With perf. inf. act., Ov. P. 3, 1, 9 (v. II. A. 3. c.).—With acc. and inf.:c.quod velis, modo id velim me scire,
Plaut. Cas. 2, 4, 8.—So with perf. pass. inf.:ego praeterquam quod nihil haustum ex vano velim, Fabium... potissimum auctorem habui,
Liv. 22, 7, 4.—With subj. pres.:4.eo velim tam facili uti possim et tam bono in me quam Curione,
Cic. Att. 10, 8, 10 B. and K. ex conj. Mull. (Lachm., Hoffm. posse; al. possem).—Velim in the principal sentence of conditional clauses, I would, I should be willing:5.aetatem velim servire, Libanum ut (= si) conveniam modo,
Plaut. As. 2, 2, 8:velim, si fieri possit,
id. Truc. 2, 4, 12:si quid tibi compendi facere possim, factum edepol velim (redundant),
id. ib. 2, 4, 26:si possim, velim,
id. Stich. 4, 2, 9:nec velim (imitari orationes Thucydidis) si possim,
Cic. Brut. 83, 287:si liceat, nulli cognitus esse velim,
Ov. Tr. 5, 12, 42.—The other persons of velim in potential use (rare).a.Velis.(α).Imperatively = cupito:(β).quoniam non potest fieri quod vis, Id velis quod possit,
Ter. And. 2, 1, 6:atque aliquos tamen esse velis tibi, alumna, penates,
Verg. Cir. 331.—Declaratively with indef. subj.: quom inopia'st, cupias; quando ejus copia'st, tum non velis, then you (i.e. people, they) do not want it, Plaut. Trin. 3, 2, 45.—(γ).Redundant, as a form of the imperative of the dependent verb, Ov. Am. 1, 4, 38 (v. I. A. 3. a. b); id. H. 1, 80 (v. II. A. 1. b.); id. M. 2, 746 (v. II. A. 1. c.).—b.Velit.(α).Modestly for vult:(β).te super aetherias licentius auras Haud pater ille velit, etc.,
Verg. A. 7, 558: nemo enim minui velit id in quo maximus fuit, would like that to be diminished in which, etc., Quint. 12, 11, 6; cf. Verg. A. 2, 104, and Ov. H. 9, 7 (v. I. E. 1. c. supra).— So, poet., instead of vellet with perf. inf.:ut fiat, quid non illa dedisse velit?
Ov. Am. 2, 17, 30.—= imperative of third person:c.arma velit, poscatque simul rapiatque juventus,
Verg. A. 7, 340.—Redundantly, giving to the dependent verb the force of an imperative, Quint. 8, prooem. 12 (v. II. A. 1. c. supra; v. also I. A. 3. a. supra).—Velimus.(α).In the optative sense of velim:(β). d.sed scire velimus quod tibi nomen siet,
Plaut. Pers. 4, 6, 18.—Velitis = velim velitis (i. e. jubeatis, jubete):e.novos consules ita cum Samnite gerere bellum velitis ut omnia ante nos bella gesta sunt,
Liv. 9, 8, 10.—So especially in velitis jubeatis, a formula in submitting a law to the votes of the people in the comitia centuriata or tributa, let it be resolved and ordered by you:rogatus in haec verba populus: velitis jubeatisne haec sic fieri, si respublica populi Romani Quiritium, etc.,
Liv. 22, 10, 2:velitis jubeatis, Quirites... uti de ea re Ser. Sulpicius praetor urbanus ad senatum referat, etc.,
id. 38, 54, 3.—And parodied by Cic.:velitis jubeatis ut quod Cicero versum fecerit,
Cic. Pis. 29, 72.—So in oblique discourse, vellent juberent:rogationem promulgavit, vellent juberent Philippo... bellum indici,
Liv. 31, 6, 1:vellent juberentne se regnare,
id. 1, 46, 1; cf.in the resolution of the people: plebis sic jussit: quod senatus... censeat, id volumus jubemusque,
id. 26, 33, 14.—Velint, optative and redundant, Cic. Att. 11, 7, 7 (v. II. A. 1. d.); Ov. P. 1, 7, 8 (v. II. A. 1. c.).C.Vellem, as potential subjunctive, I wish, should like, should have liked, representing the wish as contrary to fact, while velim refers to a wish which may be realized:1.de Menedemo vellem verum fuisset, de regina velim verum sit,
Cic. Att. 15, 4, 4. It is not used with imperative force; cf.:quod scribis, putare te... vellem scriberes, cur ita putares... tu tamen velim scribas,
Cic. Att. 11, 24, 5.—Often quam vellem, how I wish, i. e. I wish very much; and in the same sense: nimium vellem, v. infra.With verb in first person.a.With inf. pres., I wish, would like, referring to present or future actions:b.videre equidem vos vellem, cum huic aurum darem,
Plaut. Poen. 3, 3, 68:vellem equidem idem posse gloriari quod Cyrus,
Cic. Sen. 10, 32:vellem equidem vobis placere, Quirites, sed, etc.,
Liv. 3, 68, 9:quam fieri vellem meus libellus!
Mart. 8, 72, 9.—With cuperem and optarem:nunc ego Triptolemi cuperem conscendere currus... Nunc ego Medeae vellem frenare dracones... Nunc ego jactandas optarem sumere pennas, etc.,
Ov. Tr. 3, 8, 1 sqq.— [p. 2010] Rarely, I should have liked:tum equidem istuc os tuum inpudens videre nimium vellem!
Ter. Eun. 3, 5, 49.—And in conditional sense:maerorem minui: dolorem nec potui, nec, si possem, vellem (i. e. minuere),
Cic. Att. 12, 28, 2:certe ego, si sineres, titulum tibi reddere vellem,
Ov. Tr. 4, 5, 13:sic nec amari quidem vellem (i. e. if I were in his place),
Sen. Ira, 1, 20, 4.—With perf. inf., I wish I had:c.abiit, vah! Rogasse vellem,
I wish I had asked him, Ter. Heaut. 5, 2, 25:maxime vellem semper tecum fuisse,
Cic. Att. 8, 11, D, 5:quam vellem petisse ab eo quod audio Philippum impetrasse,
id. ib. 10, 4, 10:non equidem vellem, quoniam nocitura fuerunt, Pieridum sacris imposuisse manum,
Ov. Tr. 4, 1, 27:ante equidem summa de re statuisse, Latini, Et vellem, et fuerat melius,
Verg. A. 11, 303. —With inf.-clause, the predicate being a perf. part. (v. I. B. 9. b. b, supra):d.virum me natam vellem,
would I had been born a man! Ter. Phorm. 5, 3, 9.—With subj. imperf. (rare):2.quam vellem, Panaetium nostrum nobiscum haberemus,
Cic. Rep. 1, 10, 15.—The subject of the dependent verb in the second person.a.With subj. imperf. (the regular construction):b.hodie igitur me videbit, ac vellem tum tu adesses,
I wish you could be present, Cic. Att. 13, 7, 2:quam vellem de his etiam oratoribus tibi dicere luberet,
I wish you would please, id. Brut. 71, 248.—With subj. pluperf., I wish you had:c.vellem Idibus Martiis me ad cenam invitasses,
Cic. Fam. 12, 4, 1:quam vellem te ad Stoicos inclinavisses,
id. Fin. 3, 3, 10:vellem suscepisses juvenem regendum,
id. Att. 10, 6, 2:quam vellem Bruto studium tuum navare potuisses,
id. ib. 15, 4, 5.—With ne and pluperf. subj.:d.tu vellem ne veritus esses ne parum libenter legerem tuas litteras,
Cic. Fam. 7, 33, 2.—With ellipsis of verb: vera cantas, vana vellem (i. e. cantares). Plaut. Most. 3, 4, 41.—3.With verb in third person.a.With imperf. subj. (the regular construction):b.patrem atque matrem viverent vellem tibi (per ecthesin, v. I. E. b.),
Plaut. Poen. 5, 2, 106:vellem adesset Antonius, modo sine advocatis,
Cic. Phil. 1, 7, 16:vellem nobis hoc idem vere dicere liceret,
id. Off. 3, 1, 1:vellem adesse posset Panaetius,
id. Tusc. 1, 33, 81:vellem hoc esset laborare,
id. Or. 2, 71, 287.—With pluperf. subj.:c.vellem aliqui ex vobis robustioribus hunc male dicendi locum suscepissent,
Cic. Cael. 3, 7:vellem dictum esset ab eodem etiam de Dione,
id. ib. 10, 23; so id. ib. 31, 74; id. Brut. 44, 163:quam vellem Dareus aliquid ex hac indole hausisset!
Curt. 3, 32 (12), 26.—With inf.-clause.(α).With inf. pres., I wish he were:(β).quam non abesse ab hujus judicio L. Vulsionem vellem!
Cic. Clu. 70, 198:nunc mihi... Vellem, Maeonide, pectus inesse tuum,
Ov. F. 2, 120.—With perf. inf. or part., I wish he had, had been:d.quam vellem Menedemum invitatum!
Ter. Heaut. 1, 2, 11:epistulas, quas quidem vellem mihi numquam redditas,
Cic. Att. 11, 22, 1.—With ellipsis of predicate: illud quoque vellem antea (i. e. factum, or factum esse),
Cic. Att. 11, 23, 3.—With ut, Cic. Sull. 1, 1; id. Fam. 7, 33, 2 (v. I. C. 1. a. supra).—4.With acc. of a neuter pronoun or of a noun:5.aliquando sentiam us nihil nobis nisi, id quod minime vellem, spiritum reliquum esse,
Cic. Att. 9, 19, 2: tris eos libros maxime nunc vellem: apti essent ad id quod cogito, I would like to have (cf. I. E. 1. a.), id. ib. 13, 22, 2.—In the other persons of vellem (mostly poet.).a.Velles.(α).In optative sentences redundant, Verg. A. 11, 153 (v. II. A. 1. d.).—(β).Of an indefinite subject:b.velles eum (Senecam) suo ingenio dixisse, alieno judicio,
Quint. 10, 1, 130.—Vellet.(α).In the potential sense of vellem: vellet abesse quidem;(β).sed adest. Velletque videre, Non etiam sentire canum fera facta suorum,
Ov. M. 3, 247.—Conditionally:c.quis vellet tanti nuntius esse mali (i. e. if in this situation)?
Ov. H. 12, 146.—Vellent.(α).In the potential sense of vellem:(β).quam vellent aethere in alto Nunc of pauperiem et duros perferre labores!
Verg. A. 6, 436.—Conditionally: nec superi vellent hoc licuisse sibi, would wish, i. e. if in this situation, Mart. 4, 44, 8.D.Volam and voluero.1.In gen.: respiciendus erit sermo stipulationis, utrumne talis sit: quem voluero, an quem volam. Nam si talis fuerit quem voluero, cum semel elegerit, mutare voluntatem non poterit;2.si vero... quem volam, donec judicium dictet, mutandi potestatem habebit,
Dig. 45, 1, 112.—Volam in principal sentences.(α).= Engl. future, I shall wish, etc.:(β).et commeminisse hoc ego volam te,
I shall require you to recollect this, Plaut. Curc. 4, 2, 7: cum omnia habueris, tunc habere et sapientiam voles? will you also wish to have wisdom when? etc., Sen. Ep. 17, 8.—Denoting present probability: et scilicet jam me hoc voles patrem exorare, ut, etc., you doubtless wish me, etc., Ter. Heaut. 4, 3, 27.—3.In clauses dependent on predicates implying a future, generally rendered by an English present:E.quid si sors aliter quam voles evenerit?
otherwise than as you wish, Plaut. Cas. 2, 5, 35:tum te, si voles, cum patriae quod debes solveris, satis diu vixisse dicito,
then if you choose, if you will, Cic. Marcell. 9, 27:decedes cum voles,
id. Att. 6, 3, 2:qui magis effugies eos qui volent fingere?
those who are bent upon inventing, who will invent, falsehoods, id. ib. 8, 2, 2; cf. id. ib. 1, 1, 4; id. Verr. 2, 4, 25, § 55; id. Prov. Cons. 9, 24:quod voles gratum esse, rarum effice,
Sen. Ben. 1, 14, 1; cf. id. Brev. Vit. 7, 9: si di volent, the gods permitting, August. ap. Suet. Calig. 8:invenies, vere si reperire voles,
Ov. P. 3, 1, 34; cf. Hor. Ep. 1, 16, 78; Tib. 1, 4, 45.—So, voluero:quem (locum) si qui vitare voluerit, sex milium circuitu in oppidum pervenit,
who wishes to avoid this spot, Caes. B. C. 2, 24.Si vis, parenthetically.1.If you please (cf. sis, supra init.):2.paulum opperirier, Si vis,
Ter. Eun. 5, 2, 52:audi, si vis, nunc jam,
id. Ad. 2, 1, 30:dic, si vis, de quo disputari velis,
Cic. Tusc. 2, 5, 13.—If you wish, choose, insist upon it:F.hanc quoque jucunditatem, si vis, transfer in animum,
Cic. Fin. 2, 4, 14:addam, si vis, animi, etc.,
id. ib. 2, 27, 89:concedam hoc ipsum, si vis, etc.,
id. Div. 2, 15, 34.Quam, with any person of the pres. indic. or subj., or imperf. subj. or future, = quamvis, in a concessive sense, virtually, however, however much.1.3 d pers. sing.:2.quod illa, quam velit sit potens, numquam impetravisset (= quamvis sit potens),
however powerful she may be, Cic. Cael. 26, 63:C. Gracchus dixit, sibi in somnis Ti. fratrem visum esse dicere, quam vellet cunctaretur, tamen eodem sibi leto... esse pereundum,
id. Div. 1, 26, 56:quam volet jocetur,
id. N. D. 2, 17, 46.—1 st pers. plur.:3.quam volumus licet ipsi nos amemus, tamen, etc.,
Cic. Har. Resp. 9, 19.—2 d pers. plur.: exspectate facinus quam vultis improbum, vincam tamen, etc., expect a crime, however wicked ( ever so wicked), etc., Cic. Verr. 2, 5, 5, § 11;4.but: hac actione quam voletis multi dicent,
as many as you choose, id. ib. 2, 2, 42, § 102.—3 d pers. plur.:G.quam volent illi cedant, tamen a re publica revocabuntur,
Cic. Phil. 2, 44, 113:quam volent in conviviis faceti, dicaces, etc., sint, alia fori vis est, alia triclinii,
id. Cael. 28, 67;but: et ceteri quam volent magnas pecunias capere possint,
as much money as they choose, id. Verr. 2, 2, 58, § 142.Volo = malo, to prefer, with a comparative clause (rare):H.quodsi in ceteris quoque studiis a multis eligere homines commodissimum quodque, quam sese uni alicui certo vellent addicere, = si se eligere mallent quam se uni addicere,
Cic. Inv. 2, 2, 5:malae rei quam nullius duces esse volunt,
Liv. 3, 68, 11:famaene credi velis quanta urbs a te capta sit, quam posteris quoque eam spectando esse?
id. 25, 29, 6.With magis and maxime.1.Magis velle: ut tu illam salvam magis velles quam ego, you wish more than I, etc., Ter. Hec. 2, 2, 17.—2.With maxime, to wish above all, more than any thing or any one else, to be most agreeable to one, to like best, to prefer (among more than two alternatives):K.quia id maxime volo ut illi istoc confugiant,
wish above all, Plaut. Most. 5, 1, 49; so id. Trin. 3, 2, 38:maxime vellem, judices, ut P. Sulla, etc.,
Cic. Sull. 1, 1:caritate nos capiunt reges, consilio optimates, libertate populi, ut in comparando difficile ad eligendum sit, quid maxime velis,
which you prefer, like best, id. Rep. 1, 35, 55; so, quemadmodum ego maxime vellem, id. Att. 13, 1, 1:tris eos libros maxime nunc vellem,
above all others, id. ib. 13, 32, 2:alia excusanti juveni, alia recipienti futura, ita ut maxime vellet senatus responderi placuit,
as it was most agreeable to him, Liv. 39, 47:si di tibi permisissent quo modo maxime velles experiri animum meum,
in the manner most convenient to yourself, Curt. 3, 6, 12.In disjunctive co - ordination.1.With sive... sive:2.tu nunc, sive ego volo, seu nolo, sola me ut vivam facis,
whether I choose or not, Plaut. Cist. 3, 14:itaque Campanos sive velint, sive nolint, quieturos,
Liv. 8, 2, 13.—Without connectives.a.Vis tu... vis:b.congredi cum hoste liceat... vis tu mari, vis terra, vis acie, vis urbibus expugnandis experiri virtutem?
Liv. 25, 6, 22.—Velim nolim.(α).Interrogatively, = utrum velim nec ne:(β).velit nolit scire, difficile est,
it is difficult to know whether he intends it or not, Cic. Q. Fr. 3, 8, 4.—= seu velim seu nolim:A.ut mihi, velim nolim, sit certa quaedam tuenda sententia,
whether I will or not, Cic. N. D. 1, 7, 17:velim nolim, in cognomine Scipionum haeream necesse est,
Val. Max. 3, 7, 3:mors interim adest, cui velis nolis vacandum est,
Sen. Brev. Vit. 8, 5:hunc ita fundatum necesse est, velit nolit, sequatur hilaritas continua,
id. Vit. Beat. 4, 4:velint nolint, respondendum est... beate vivere bonum non esse,
id. Ep. 117, 4:praeterea futuri principes, velint nolint, sciant, etc.,
Plin. Pan. 20 fin. Part. and P. a.: vŏlens, entis.As a part. proper, retaining the meaning and construction of velle, with the force of a relative or adverbial clause.1.Agreeing with some member of the sentence ( poet. and in post-class. prose;2.rare): neque illum... multa volentem Dicere praeterea vidit (= qui multa voluit dicere),
Verg. G. 4, 501; id. A. 2, 790:nec me vis ulla volentem Avertet (i. e. si adhaerere foederi volo),
id. ib. 12, 203: decemviri, minuere volentes hujuscemodi violentiam... putaverunt, etc., intending ( who intended) to diminish such a violence, etc., Gell. 20, 1, 34:Milo, experiri etiamtunc volens, an ullae sibi reliquae vires adessent... rescindere quercum conatus est,
id. 15, 16, 3:scio quosdam testatores, efficere volentes ne servi sui umquam ad libertatem venirent, etc., hactenus scribere solitos,
Dig. 40, 4, 61:si te volentem ad prohibendum venire, deterruerit aliquis, etc.,
ib. 43, 24, 1, § 10.—Abl. absol. (not ante-Aug.):B. 1.ne cujus militis scripti nomen nisi ipso volente deleretur,
except with his consent, Liv. 7, 41, 4; so,Teum ex medio cursu classem repente avertit, aut volentibus iis usurus commeatu parato hostibus, aut ipsos pro hostibus habiturus,
with their consent, id. 37, 27, 3:ponuntque ferocia Poeni Corda, volente deo,
since the god willed it, Verg. A. 1, 303: Thrasippo supplicium a se voluntaria morte exigere volente, while he was about to inflict punishment on himself, etc., Val. Max. 5, 1, ext. 2: scire volentibus immortalibus dis an Romana virtus imperium orbis mereretur, it being the will of the gods to know, etc., Flor. 1, 13, 3 (1, 7, 3): qui sciente aut volente eo ad quem res pertinet, possessionem nanciscitur, with the knowledge and consent of the person who, etc., Dig. 41, 2, 6. —Attributively.a.In the phrase cum dis volentibus, lit. with the willing or favoring gods, i. e. with the will, permission, or favor of the gods: dono ducite doque volentibu' cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 208 Vahl.):b.sequere hac, mea gnata, me cum dis volentibus,
Plaut. Pers. 3, 1, 4:cum dis volentibus quodque bene eveniat mando tibi Mani uti illaec suovetaurilia, etc.,
Cato, R. R. 141 (142).— And without cum, abl. absol.:virtute ac dis volentibus magni estis et opulenti,
Sall. J. 14, 19.—Volenti animo.(α).= cupide, eagerly:(β).Romae plebes litteris quae de Metello ac Mario missae erant, volenti animo de ambobus acceperant,
Sall. J. 73, 3. —On purpose, intentionally:2.consilio hanc omnes animisque volentibus urbem Adferimur,
Verg. A. 7, 216.—Predicatively.a.Agreeing with the subject-nom. or subject - acc.(α).Voluntarily, willingly, [p. 2011] gladly (class.):(β).(hi) divini generis appellentur... vobisque jure et lege volentes pareant,
Cic. Univ. 11 fin.:quas victi ab hostibus poenas metuerant, eas ipsi volentes pendere,
Sall. J. 76, 6:quia volentes in amicitiam non veniebant,
Liv. 21, 39, 4:si volentes ac non coacti mansissent in amicitia,
id. 24, 37, 7:quocunque loco seu volens seu invitus constitisti,
id. 7, 40, 13:itaque se numquam volentem parte qua posset rerum consilio gerendarum cessurum,
id. 22, 27, 9:(virtus), quidquid evenerit, feret, non patiens tantum, sed etiam volens,
Sen. Vit. Beat. 15, 5:non est referre gratiam quod volens acceperis nolenti reddere,
id. Ben. 4, 40, 4:volens vos Turnus adoro,
Verg. A. 10, 677; 3, 457; 6, 146;12, 833: date vina volentes,
id. ib. 8, 275: ipsa autem macie tenuant armenta volentes ( on purpose), id. G. 3, 129.—And referring to subjects denoting things: quos rami fructus, quos ipsa volentia rura Sponte tulere sua, carpsit ( spontaneously and willingly), Verg. G. 2, 500.—Favorably; with propitius, favorably and kindly, referring to the gods:b.precantes Jovem ut volens propitius praebeat sacra arma pro patria,
Liv. 24, 21, 10:precantibus ut volens propitiaque urbem Romanam iniret,
id. 29, 14, 13:in ea arce (Victoriam) sacratam, volentem propitiamque, firmam ac stabilem fore populo Romano,
id. 22, 37, 12; 1, 16, 3; 7, 26, 3; 24, 38, 8; Inscr. Orell. 2489 sq.—Parodied by Plautus:agite, bibite, festivae fores! fite mihi volentes propitiae,
Plaut. Curc. 1, 1, 89.— Abl. absol.:omnia diis propitiis volentibusque ea faciemus,
with the favor and help of the gods, Liv. 39, 16, 11 Weissenb. ad loc.:si (Jovem) invocem ut dexter ac volens assit,
Quint. 4, prooem. 5.—Agreeing with other terms of the sentence (rare): volenti consuli causa in Pamphyliam devertendi oblata est, a welcome cause was offered to the consul, etc., Liv. 38, 15, 3:c.quod nobis volentibus facile continget,
if we wish, Quint. 6, 2, 30:is Ariobarzanem volentibus Armeniis praefecit,
to their satisfaction, Tac. A. 2, 4:gemis... hominem, Urse, tuum, cui dulce volenti servitium... erat,
to whom his servitude was sweet, since he liked it, Stat. S. 2, 6, 15:me mea virtus, etc., fatis egere volentem,
Verg. A. 8, 133:saepe ille volentem castigabat erum,
administered kindly received rebukes, Stat. S. 2, 6, 50.—In the phrase aliquid mihi volenti est or putatur, etc., something is welcome, acceptable to me, pleases me (= volens habeo or accipio aliquid; cf. the Gr. Humin tauta boulomenois estin, and, mihi aliquid cupienti est; v. cupio;3.rare but class.): uti militibus exaequatus cum imperatore labos volentibus esset,
that the equalization of labor was acceptable to the soldier, Sall. J. 100, 4:quia neque plebei militia volenti putabatur,
id. ib. 84, 3 Dietsch:grande periculum maritumis civitatibus esse, et quibusdam volentibus novas res fore,
that to some a change of the government would be welcome, Liv. 21, 50, 10:quibus bellum volentibus erat, probare exemplum,
Tac. Agr. 18.— Impers. with subject - inf.: ceterisque remanere et in verba Vespasiani adigi volentibus fuit, to the rest it was acceptable to remain, etc., Tac. H. 3, 43.—With subject-inf. understood:si volentibus vobis erit, in medium profero quae... legisse memini,
Macr. S. 7, 13, 11:si volentibus vobis erit, diem fabulis et epulis exigamus,
id. ib. 1, 7; 2, 3 fin.; 6, 6 init. —As subst. (mostly post-Aug.).a.vŏlens, entis, m., = is qui vult, in the different meanings, and often with the construction of the verb.(α).One who wishes:(β).nunc cis Hiberum castra Romana esse, arcem tutam perfugiumque novas volentibus res,
Liv. 22, 22, 11:consulere se volentibus vacuas aures accommodavit,
Val. Max. 5, 8, 3:quid opus libertate si volentibus luxu perire non licet,
id. 2, 9, 5:discere meliora volentibus promptum est,
i. e. it depends on our own will to learn better things, Quint. 11, 11, 12:nec sum in hoc sollicitus, dum res ipsa volentibus discere appareat,
to the students, id. 8, 4, 15:mori volentibus vis adhibita vivendi,
Suet. Tib. 61.—One who intends, is about:(γ).juris ignorantia non prodest acquirere volentibus,
i. e. in the acquisition of property, Dig. 22, 6, 7:si quis volentem incipere uti frui prohibuit,
one who is about to enter upon a usufruct, ib. 43, 16, 3, § 14. —One who is willing:(δ).non refert quid sit quod datur, nisi a volente volenti datur,
unless it is both willingly given and received, Sen. Ben. 2, 18, 8:ducunt volentem fata, nolentem trahunt,
those willing to follow, id. Ep. 107, 11.—One who consents:(ε).tutiusque rati volentibus quam coactis imperitare,
to rule men with their consent, Sall. J. 102, 6:quippe rempublicam si a volentibus nequeat ab invitis jus expetituram,
peaceably if they could, forcibly if they must, Liv. 3, 40, 4:si quis aliam rem pro alia volenti solverit,
if one pays with the consent of the receiver, Dig. 46, 3, 46:nulla injuria est quae in volentem fiat,
ib. 47, 10, 1, § 5.—One who does a thing voluntarily:(ζ).pecuniam etiam a volentibus acceperant,
the contributions of money were voluntary, Vell. 2, 62, 3:parce, puer, stimulis... (solis equi) Sponte sua properant. Labor est inhibere volentis (i. e. properare),
Ov. M. 2, 128.—Volens = bene volens: munificus nemo habebatur nisi pariter volens, unless he was just as kindly disposed, sc. as he was liberal, Sall. J. 103, 6.—Often referring to a previously mentioned noun:b.hunc cape consiliis socium et conjunge volentem,
and unite with him, since he wishes it, Verg. A. 5, 712; so may be taken Ov. M. 2, 128 (v. e).—In the neutr. plur. (volentia) rare, always with dat., things pleasing, acceptable:2.Pompeius multis suspitionibus volentia plebi facturus habebatur,
that he would do what pleased the common people, Sall. H. 4, 31 Dietsch:haec atque talia plebi volentia fuere,
Tac. A. 15, 36 Draeg. ad loc. al.:iique Muciano volentia rescripsere,
id. H. 3, 52.—Hence, adv.: vŏlenter, willingly, App. M. 6, p. 178, 4.vŏlo, āvi, ātum ( part. gen. plur. volantūm, Verg. A. 6, 728; Lucr. 2, 1083), 1, v. n. [Sanscr. val-, to turn one's self, etc.; cf.: vŏlucer, vēlox, and vol- in velivolus], to fly.I.Lit.: ex alto... laeva volavit avis, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 95 Vahl.):2. II.aves,
Lucr. 6, 742:accipitres,
id. 4, 1010:corvi,
id. 2, 822:altam supra volat ardea nubem,
Verg. G. 1, 364:volat ille per aëra magnum Remigio alarum,
id. A. 1, 300:columbae venere volantes,
id. ib. 6, 191; Prop. 2, 30 (3, 28), 30; Juv. 8, 251:apes,
Ov. A. A. 1, 96; cf. Plin. 10, 38, 54, § 112:volasse eum (Antonium), non iter fecisse diceres,
Cic. Phil. 10, 5, 11.—Prov.:sine pennis volare haud facile est,
Plaut. Poen. 4, 2, 49.—Transf., to fly, i. e. to move swiftly like one flying, to fleet, speed, hasten along:3.i sane... vola curriculo,
Plaut. Pers. 2, 2, 17; cf.:per summa levis volat aequora curru,
Verg. A. 5, 819:medios volat ecce per hostes Vectus equo spumante Saces,
id. ib. 12, 650:illa (Argo) volat,
Ov. H. 6, 66:currus,
Verg. G. 3, 181:axis,
id. ib. 3, 107:nubes,
Lucr. 5, 254:fulmina,
id. 2, 213:tempestates,
id. 6, 612:telum,
id. 1, 971; cf. Sall. J. 60, 2; Verg. A. 9, 698; Liv. 26, 44, 7 al.:litterae Capuam ad Pompeium volare dicebantur,
Cic. Att. 2, 19, 3:volat aetas,
id. Tusc. 1, 31, 76:hora,
Sen. Hippol. 1141:fama,
Verg. A. 3, 121:et semel emissum volat irrevocabile verbum,
Hor. Ep. 1, 18, 71.— Poet., with inf.:ast Erebi virgo ditem volat aethere Memphim Praecipere et Phariā venientem pellere terrā,
Val. Fl. 4, 407.vŏlo, ōnis, m. [1. volo], a volunteer, first applied to the slaves who, after the battle at Cannæ, were enrolled upon their own expressed desire to serve (cf. Liv. 22, 57, 11; Val. Max. 7, 6, 1):volones dicti sunt milites, qui post Cannensem cladem usque ad octo milia, cum essent servi, voluntarie se ad militiam obtulere,
Paul. Diac. p. 370:volones, quia sponte hoc voluerunt, appellati,
Macr. S. 1, 11, 30:vetus miles tironi, liber voloni sese exaequari sineret,
Liv. 23, 35, 6; 23, 32, 1; Capitol. Anton. Phil. 21, 6; Macr. S. 1, 11, 30. -
9 sui
sŭi ( gen.), dat. sibī̆, acc. and abl. se or sese, sing. and plur. (old dat. sibei, C. I. L. 1, 38; 1, 1056;I.1, 1180 et saep.: sibe,
ib. 1, 1267; 5, 300; cf. Quint. 1, 7, 24; and v. Neue, Formenl. 2, p. 180 sq.; on the quantity of the final i, v. Ritschl, Opusc. 2, p. 632 sqq.; old acc. sed, C. I. L. 1, 196, 13 sq.; 1, 197, 21; strengthened acc. sepse = se ipse, Cic. Rep. 3, 8, 12; cf. Sen. Ep. 108, 32:semet,
Hor. S. 1, 6, 78; Liv. 2, 12, 7; 2, 44, 8 al.), pron. of 3d pers. in recipr. and reflex. sense [Sanscr. sva-, svajam-, self; Gr. he, We, sphe (hou, hoi, he); cf. suus, old Lat. sovos; v. Curt. Gr. Etym. p. 396; Corss. Ausspr. 2, p. 54], of himself, of herself, of itself, of themselves; one another, each other, etc.; him, her, it, them; and, as subj. of inf., he, she, it, they (on the use of se or sese in acc., cf.: ut se dicamus, cum aliquem quid in alium fecisse ostendimus, ut puta: ille dicit se hoc illi fecisse;cum autem in se ipsum, tunc dicamus sese, velut: dixit sese hoc sibi fecisse,
Charis. 1, 15, p. 86 P.; but the distinction is not commonly observed; the two forms being used indifferently, except that sese is preferred where there is emphasis, especially at the beginning or end of a clause, or in reference to a preceding ipse; v. infra; and cf. Neue, Formenl. 2, p. 182 sqq.).Prop., as pron. reflex., of an object considered as receiving or affected by its own act, himself, herself, itself, themselves.A.In all clauses, referring to the grammatical subject of the clause.1.As direct obj. of verb:2.dedistine gladium, qui se occideret?
Plaut. Trin. 1, 2, 92:artis eloquar quem ad modum se expediant,
id. ib. 2, 1, 10:se in plagas conicere,
id. ib. 2, 1, 12:numquam erit alienis gravis qui suis se concinnat levem,
id. ib. 3, 2, 58: se aperiunt, Ter. And. 4, 1, 8:adplicat ad Chrysidis patrem se,
id. ib. 5, 4, 22:si is posset ab ea sese avellere,
id. Hec. 4, 1, 39:hi se ad nos adplicant,
id. Heaut. 2, 4, 13:per eos, ne causam diceret, se eripuit,
Caes. B. G. 1, 4:cum ferrum se inflexisset,
id. ib. 1, 25:praecipites fugae sese mandabant,
id. ib. 2, 24:si se telo defenderet fur,
Cic. Mil. 3, 9:Catoni licuit Tusculi se in otio delectare,
id. Rep. 1, 1, 1:solum igitur quod se ipsum movet, numquam ne moveri quidem desinit,
id. ib. 6, 25, 27:statim homo se erexit,
id. Rosc. Am. 22, 60:majores acceperamus se a Gallis auro redemisse,
Liv. 22, 59, 7:in montem sese recipere,
Caes. B. G. 1, 25; 1, 26; Cic. Fin. 3, 19, 63:ad inpedimenta se conferre,
Caes. B. G. 1, 26:sese alicui ad pedes proicere,
id. ib. 1, 31:se gerere,
to behave, Cic. Agr. 2, 19, 53:sic se res habet, ut, etc.,
id. de Or. 2, 67, 271; id. Fin. 1, 7, 25; 5, 10, 27 sq.:quod uxor sua ex fico se suspendisset,
Quint. 6, 3, 88. — Strengthened by ipse, nom.:hic se ipsus fallit,
Ter. And. 3, 2, 15:ut se ipse diliget,
Cic. Fin. 2, 11, 33:ipse enim se quisque diligit,
id. Lael. 21, 80:ita non modo superiores, sed etiam se ipse correxerat,
id. Or. 52, 176:omne animal se ipsum diligit,
id. Fin. 5, 9, 24:neque prius vim adhibendam putaverunt, quam se ipse indicasset,
Nep. Paus. 4, 3:miles se ipse interfecit,
Tac. H. 3, 51; 4, 11:ne, ignorando regem, semet ipse aperiret quis esset,
Liv. 2, 12, 7:nec sese ipsi gravant,
Quint. 1, 12, 10.—Sometimes acc.:inperator qui se ipsum non continet,
Cic. Imp. Pomp. 13, 38:quid est enim se ipsum colligere, nisi, etc.,
id. Tusc. 4, 36, 78; 1, 23, 53:ut quidam imperatores se ipsos dis inmortalibus devoverent,
id. N. D. 2, 3, 10:quod si se ipsos illi nostri liberatores e conspectu nostro abstulerunt,
id. Phil. 2, 44, 114:admovisse semet ipsos lateri suo,
Curt. 7, 1, 14:gladio se ipsam transfixit,
Vell. 2, 26, 3.—In gerund. construction:ne sui in perpetuum liberandi occasionem dimittant,
Caes. B. G. 5, 38; 3, 6; 4, 34:principes sui conservandi causa profugerunt,
Cic. Cat. 1, 3, 7:maximam causam ad se inundandam terra praestabit,
Sen. Q. N. 3, 29, 4.—As indirect obj.:3.animo servit, non sibi,
Plaut. Trin. 2, 2, 27:sapiens ipsus fingit fortunam sibi,
id. ib. 2, 2, 84:ne ibi diffregisset crura aut cervices sibi,
id. Mil. 3, 1, 126:nil aliud nisi quod sibi soli placet consulit,
id. Trin. 2, 3, 4:quaerunt sibi liberos,
id. Ps. 1, 1, 21:aurum habeat sibi,
id. Mil. 4, 2, 108:illum multae sibi expetessunt,
id. ib. 4, 6, 16:tum me convivam solum abducebat sibi,
Ter. Eun. 3, 1, 17:non sibi soli postulat, etc.,
id. ib. 3, 2, 27:nunc sibi uxorem expetit,
id. And. 3, 2, 40:is sibi legationem ad civitates suscepit,
Caes. B. G. 1, 3:neque sibi homines feros temperaturos existimabat, quin exirent, etc.,
id. ib. 1, 33:hoc sibi nomen adrogare,
Cic. Rep. 1, 33, 50; 1, 5, 9:alia sunt tamquam sibi nata,
id. Fin. 3, 19, 63:proposita sibi morte,
id. Sest. 21, 48; id. Fin. 5, 11, 31:ne, illo cunctante, Numidae sibi consulant,
Sall. J. 62, 1:ut populum Romanum sibi desumerent hostem,
Liv. 7, 20, 5:Turnus, praelatum sibi advenam aegre patiens,
id. 1, 2:petebant ut regis sui filiam matrimonio sibi jungeret,
Curt. 8, 1, 9:nemo sibi tantummodo errat,
Sen. Vit. Beat. 1, 4:locum sibi ad formam sui exsculpsit,
id. Q. N. 4, 3, 4.—With ipse:ipse tantos sibi spiritus sumpserat,
Caes. B. G. 1, 33 fin.:nec ipsi sibi exemplo sunt,
Cic. Lael. 21, 80:iste, quasi praeda sibi advecta, ducit,
id. Verr. 2, 5, 25, § 64:Junius necem sibi ipse conscivit,
id. N. D. 2, 3, 7:voluntarium non sibimet ipse solum, sed etiam funeri suo exilium indixit,
Liv. 39, 52, 9:proinde consulant sibi ipsi,
Just. 16, 4, 15:avaritia, quae quicquid omnibus abstulit, sibi ipsi neget,
Sen. Q. N. 1, prol. 6; cf. Cic. Marc. 5, 13. —After substt., adjj., etc.:4.omnino est amans sui virtus,
Cic. Lael. 26, 98:ut sit sui similis,
Plaut. Trin. 2, 2, 7:omnem naturam esse servatricem sui,
Cic. Fin. 5, 9, 26:cum videret, si non paruisset, dissimilem se futurum sui,
id. Phil. 9, 3, 6; id. Tusc. 1, 19, 43: nihil malo quam et me mei similem esse et illos sui, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, A, 2:habetis ducem memorem vestri, oblitum sui,
Cic. Cat. 4, 9, 19:potens sui,
Hor. C. 3, 29, 41:nihil est tam incontinens sui,
Sen. Q. N. 3, 30, 6:quod sibi obsit, quia sit sibi inimicus,
Cic. Fin. 5, 10, 28: inimicus ipse [p. 1795] sibi putandus est, id. ib.:cum ipsi homines sibi sint per se cari,
id. ib. 5, 13, 38:Medus infestus sibi,
Hor. C. 3, 8, 19:crescit indulgens sibi hydrops,
id. ib. 2, 2, 13; cf.:nec enim utilius quicquam est quam sibi utilem fieri,
Sen. Ben. 1, 11, 5:Campanus se digna probra in insontem jacere,
Liv. 25, 18, 8:(mundus) se ipse consumptione alebat sui,
Cic. Univ. 6:cum multa adsoleat veritas praebere vestigia sui,
Liv. 40, 54, 8:caecus amor sui,
Hor. C. 1, 18, 14:sui contemptor,
Quint. 12, 1, 20:in spem sui bonam adducitur,
Sen. Ira, 2, 21, 3:(aer) ima sui parte maxime varius est,
id. Q. N. 2, 11, 1:ipsa (virtus) pretium sui,
id. Vit. Beat. 9, 4:neque est quod existimes illum vilem sibi fuisse: pretium se sui fecit,
id. Ben. 1, 9, 1:saepe taedio laboris ad vilitatem sui compelluntur ignavi,
Curt. 5, 9, 7:nemo non benignus est sui judex,
Sen. Ben. 2, 26, 1:Romanus in ipso fine vitae vindex sui exstitit,
Val. Max. 3, 2, 11:equestris ordinis juventus omnibus annis bis urbem spectaculo sui celebrabat,
id. 2, 2, 9; cf. with ipse:utpote ipsa sui appellatione virorum majestati debitum a feminis reddens honorem,
id. 2, 1, 7. —With prepp.:5.qui admisit in se culpam,
Plaut. Trin. 1, 2, 6:culpam ut ab se segregent,
id. ib. 1, 2, 42:segregat ab se omnis,
id. Mil. 4, 6, 17; 4, 6, 62:me ad se deduxit,
id. ib. 2, 1, 121; 3, 1, 118; id. Ps. 3, 2, 6:quae me non excludit ab se, sed apud se occludet domi,
id. Men. 4, 2, 108:habet aliud (negotium) magis ex se et majus,
Ter. And. 5, 4, 51:et fingunt quandam inter se nunc fallaciam,
id. ib. 1, 3, 15:duxit secum virginem,
id. Eun. 2, 1, 23; Cic. Att. 5, 17, 3; Liv. 35, 30; 43, 18:ex se generare,
Quint. 1, 1, 36: — pro se quisque = unusquisque, every one, each one singly, etc., freq. in Livy (cf. suus, II. D. 2.):Pro se quisque id quod quisque potest... Edit,
Plaut. Am. 1, 1, 76:pro se quisque alius agnum inmolabat, alius pullum,
Sen. Q. N. 4, 6, 2:pro se quisque sedulo Faciebant,
Ter. Heaut. 1, 1, 74:cum pro se quisque tenderet ad portas,
Liv. 6, 3; 6, 8; 1, 9; 1, 59;2, 6: — Boiosque receptos ad se socios sibi adsciscunt,
Caes. B. G. 1, 5 fin.:exercitum ante se mittit,
id. ib. 1, 21:supra se collocare,
id. ib. 1, 24:ex materia in se omnia recipiente mundum factum esse,
Cic. Ac. 2, 37, 118:litteras ad se ab amico missas protulit,
id. Phil. 2, 4, 7:praedam prae se agentes,
Liv. 5, 45; 38, 21:quam (rem publicam) exercitus, quantum in se fuit, prodebat,
id. 2, 43; 9, 40; Nep. Iphic. 3, 4; cf. id. Hann. 12, 2 (v. infra, II. B. 2.):quibus poterat sauciis ductis secum,
Liv. 4, 39.—Rarely referring to subj. inf.:nam dicere apud eum de facinore... cum per se ipsum consideres, grave est,
Cic. Deiot. 2, 4:non quia per se beatum est malo caruisse,
Sen. Q. N. 1, prol. 6. —With inf. pass. in obj.-clause:6.ne quis se aut suorum aliquem praetermissum queratur,
Cic. Rep. 1, 1, 1:quibus (nominibus) illae res publicae sese appellari velint,
id. ib. 1, 33, 50:qui se minus timidos existimari volebant,
Caes. B. G. 1, 39, 6.—As predicate ( = suus, II. B. 2. d; very rare):B.quisquis est deus, si modo est alius... totus est sensuus, totus visuus, totus audituus, totus animae, totus animi, totus sui,
in his own power, independent, Plin. 2, 7, 5, § 14. —Referring to a logical subject, other than the grammatical subj. of the clause.1.To a definite subj.:2.neque praeter se umquam ei servos fuit,
Plaut. Capt. 3, 4, 48:hunc aiebant indignum civitate ac sese vivere,
id. Trin. 1, 2, 176: exercitum consumptum videtis;quem turpiter se ex fuga recipientem ne qua civitas recipiat, etc.,
Caes. B. G. 7, 20 fin.:reliquos sese convertere cogunt,
id. B. C. 1, 46:multis illi in urbibus reficiendi se et curandi potestas fuit,
Cic. Phil. 9, 3, 6:cur his persequendi juris sui adimis potestatem,
id. Div. in Caecil. 6, 21:cum nihil sit periculosius quam spatium confirmandi sese Antonio dari,
id. Fam. 10, 33, 5:tantam ingenuit animantibus conservandi sui natura custodiam,
id. N. D. 2, 48, 124:neque sui colligendi hostibus facultatem relinquunt,
Caes. B. G. 3, 6:ut quam minimum spatii ad se colligendos Romanis daretur,
id. ib. 3, 19; 3, 4; 4, 34; Hirt. B. G. 8, 16:Gallica acies nullum spatium respirandi recipiendique se dedit,
Liv. 10, 28, 11:nec raptis aut spes de se melior aut indignatio est minor,
id. 1, 9, 14: Faustulo spes fuerat regiam stirpem apud se educari, id. 1, 5, 5:proelium cum fiducia sui commissum est,
id. 7, 33, 5; 10, 14, 17:detecta fraus cautiores Thyreensis fecit: dato responso, nullam se novam societatem accepturos, etc.,
id. 36, 12, 8:patres censuerunt, qui honorem, quem sibi capere per leges liceret, peteret, etc.,
id. 32, 7, 11:jusso magistro equitum abdicare se magistratu,
id. 4, 35; 22, 33, 12:haec cum apud timentes sibimet ipsos increpuissent,
id. 6, 37, 1:ab ipso, quaerenti sibi commendationem ad gentem monitus,
id. 36, 8, 4 Weissenb. ad loc.:signa peditum, prae se habentium scuta,
id. 38, 21, 3:invenere oppidanos vim hostium ab se arcentes,
id. 6, 9, 7:exire enim sua secum efferentibus jussis primum arma ademit,
id. 43, 18, 11; cf.§ 10: quos in numerum pecorum redegit ignoratio sui,
Sen. Vit. Beat. 5, 2:quia nullum illis sui regimen est,
id. Ep. 94, 67:inter se nihil inlicitum,
Tac. H. 5, 5; 1, 64:quasi objurgatio sui est,
Quint. 11, 3, 49.—To indefinite subj.:II.deforme est de se ipsum praedicare,
Cic. Off. 1, 38, 137:posse enim liberalitate uti non spoliantem se patrimonio nimirum est pecuniae fructus maximus,
id. ib. 2, 18, 64:non arbitrari sese scire quod nesciat,
id. Ac. 1, 4, 16:cui proposita sit conservatio sui,
id. Fin. 5, 13, 37:sic amicitiae... effectrices sunt voluptatum tam amicis quam sibi,
id. ib. 1, 20, 67:amare... etiam si ad se ex iis nihil redeat,
id. ib. 2, 24, 78:(judicatio) quae aut sui laudem aut adversarii vituperationem contineat,
id. Inv. 1, 51, 97; id. Or. 36, 124; id. Off. 1, 39, 139:ut, quanti quisque se faciat, tanti fiat ab amicis,
id. Lael. 16, 59; id. Off. 1, 28, 99; id. Rosc. Com. 17, 52 fin.:si nullus ex se metus aut spes,
Tac. A. 2, 38:ceterum et interrogandi se ipsum et respondendi sibi solent esse non ingratae vices,
Quint. 9, 2, 14:sibi servire gravissima est servitus,
Sen. Q. N. 3, praef. 17:quam multa sunt vota, quae etiam sibi fateri pudet,
id. Ben. 6, 38, 5:nec haec vilitas sui est,
id. Clem. 1, 3, 4:culpa est, immiscere se rei ad se non pertinenti,
Dig. 50, 17, 36:profecto est supplicio se liberare tam facile quam supplicium perpeti,
Val. Max. 3, 2, 6.Hence, in dependent clauses, transf., as pers. pron. 3d pers., with reflex. reference, him, her, it, them; he, she, they, etc.A.In gen., of an obj. indentified with,1.The gram. subj. of the principal clause:2.qui omnis se amare credit, quemque aspexerit,
Plaut. Mil. 4, 9, 14:illa mulier lapidem silicem subigere ut se amet, potest,
id. Poen. 1, 2, 77; id. Cas. prol. 46:orare jussit, si se ames, jam ut ad sese venias,
Ter. And. 4, 2, 4:ait, si... non id metuat, ne, ubi acceperim, Sese relinquam,
id. Eun. 1, 2, 61:timet animum amicae se erga ut sit suae,
id. Heaut. 1, 2, 15:utrumque jussit interfici, alterum, quia viam demonstravisset interimendi sui,
Cic. Tusc. 5, 20, 60:qui precabantur, ut sibi sui liberi superstites essent,
id. N. D. 2, 28, 72; id. Prov. Cons. 17, 42:ne ipse quidem sua tanta eloquentia mihi persuasisset, ut se dimitterem,
id. Or. 28, 100:impetrat a senatu, ut dies sibi prorogaretur,
id. Verr. 2, 1, 38, § 98:hunc sibi ex animo scrupulum, qui se dies noctisque stimulat, ut evellatis, postulat,
id. Rosc. Am. 2, 6:Iccius nuntios ad eum mittit, nisi subsidium sibi submittatur,
Caes. B. G. 2, 6 fin.:quos cum apud se conspexisset... quid ad se venirent,
id. ib. 1, 47:mittit, qui petant atque orent, ut sibi subveniat,
id. B. C. 1, 17:Scipionem Hannibal eo ipso, quod adversus se dux lectus esset, praestantem virum credebat,
Liv. 21, 39, 8:Pausanias orare coepit, ne se prodiret,
Nep. Paus. 8, 6:cum ejus principes animadvertisset timere, ne propter se bellum eis Lacedaemonii indicerent,
id. Them. 8, 3:Ubii legatos mittunt, qui doceant... neque ab se fidem laesam,
Caes. B. G. 6, 9:tum Volero, ubi indignantium pro se acerrimus erat clamor, etc.,
Liv. 2, 55, 6:transfugit, patris in se saevitiam conquerens,
id. 1, 53, 5:praesidia imposuit in urbibus, quae ad se defecerant,
Sall. J. 61, 1:navigia sarcina depressa parum ostendunt non aquam sibi resistere?
Sen. Q. N. 2, 9, 3.—So in phrases incorporated with a principal clause:Nicias vehementer tua sui memoria delectatur,
Cic. Att. 13, 1, 3:nihil est appetentius similium sui,
id. Lael. 14, 50: Pompeius facultatem sui insequendi ademerat, Caes. B. C. 1, 29:praefectum in se ruentem trans fixit,
Curt. 4, 16, 23:rediere cum legatis ad redimendos sese missis,
Liv. 22, 59, 18:potestatem omnibus adeundi sui fecit,
Suet. Tib. 40:Germanicus legiones universas sibi summam reipublicae deferentes compescuit,
id. Calig. 1:quam si di inmortales potestatem visendi sui faciant,
Sen. Clem. 1, 19, 9:(terra) non potest tam multa tantoque se ipsa majora nutrire, nisi, etc.,
id. Q. N. 6, 16, 3.—Of an obj. indentified with a logical subj., other than the gram. subj. of the leading clause:B.a Caesare valde liberaliter invitor, sibi ut sim legatus,
Cic. Att. 2, 18, 3:horum unum quidque... a se potius quam ab adversariis stare demonstrabitur,
id. Inv. 1, 43, 81; id. Mil. 16, 44:nam mihi scito jam a regibus adlatas esse litteras, quibus mihi gratias agant, quod se mea sententia reges appellaverim,
id. Fam. 9, 15, 4:testem rei publicae relinquere, meae perpetuae erga se voluntatis,
id. ib. 1, 4, 10:quos non tam ulcisci studeo quam sanare sibi ipsos,
id. Cat. 2, 8, 17:quo ex oppido cum legati ad eum venissent oratum, ut sibi ignosceret,
Caes. B. G. 7, 12; Liv. 6, 42; 1, 5:cum ei in suspitionem venisset, aliquid in epistula de se esse scriptum,
Nep. Paus. 4, 1:cohortem octavam decimam Lugduni, solitis sibi hibernis, relinqui placuit,
Tac. H. 1, 64. —In partic., in reported words or thoughts (orat. obliqua) referring to the person to whom they are ascribed.1.As subj. or obj., direct or indirect, with inf.:2.quos Hannibal misit astrictos jure jurando se redituros esse, nisi, etc.,
Cic. Off. 1, 13, 40:Postumius mihi nuntiavit... se a Marcello ad me missum esse,
id. Fam. 4, 12, 2:qui dixisse fertur a se visum esse Romulum... eum sibi mandasse ut populum rogaret ut sibi eo in colle delubrum fieret: se deum esse,
id. Rep. 2, 10, 20; id. Mil. 35, 95 sqq.:nuntium mittit... sese diutius sustinere non posse,
Caes. B. G. 2, 6 fin.:Divitiacus Caesarem obsecrare coepit... scire se illa esse vera, nec quemquam ex eo plus quam se doloris capere... sese tamen amore fraterno commoveri,
id. ib. 1, 20:unum se esse, qui, etc.... ob eam rem se ex civitate profugisse,
id. ib. 1, 31:haec sibi esse curae,
id. ib. 1, 40:non sese Gallis, sed Gallos sibi bellum intulisse,
id. ib. 1, 44:ipsos se inter multitudinem militum occultasse,
id. ib. 7, 38:sensit Themistocles, si eo pervenisset, sibi esse pereundum,
Nep. Them. 8, 6:dato responso (sc. a Thyreensibus), nullam se novam societatem accepturos,
Liv. 36, 12, 8.—In subordinate clauses, questions, exhortations, etc., with subj.a.In gen.:b.qui abs te taciti requirunt, cur sibi hoc oneris imposueris, cur se potissimum delegeris,
Cic. Planc. 18, 46; 2, 6; id. Marc. 10, 30:conclamavit, quid ad se venirent?
Caes. B. G. 1, 47:unum petere ac deprecari... ne se armis despoliaret,
id. ib. 2, 31:ad quos cum Caesar nuntios misisset, qui postularent, eos qui sibi bellum intulissent, sibi dederent,
id. ib. 4, 16:cur sui quicquam esse imperii trans Rhenum postularet?
id. ib.:Cicero respondit, si ab armis discedere velint, se adjutore utantur,
id. ib. 5, 41:Veneti legationem ad Crassum mittunt, si velit suos recipere, obsides sibi remittat,
id. ib. 7, 4:rex ignarus quae legati ejus (Hannibalis) ad se adlaturi fuissent,
Liv. 23, 39:hac necessitate coactus, domino navis, qui sit, aperit, multa pollicens, si se conservasset,
Nep. Them. 8, 6:legatos in Bithyniam miserunt, qui ab rege peterent, ne inimicissimum suum secum haberent sibique dederet (for secum, v. I. A. 4. supra),
id. Hann. 12, 2.—Esp., in subordinate clauses (sub-oblique), with subj. expressing the assertion or view of the person reported as speaking:C.magnam Caesarem injuriam facere, qui vectigalia sibi deteriora faceret,
Caes. B. G. 1, 36:quod sibi Caesar denuntiaret,
id. ib.:sed eo deceptum, quod neque commissum a se intellegeret, quare timeret,
id. ib. 1, 14:quod nec paratus... obsecutus esset, credidissetque, cum se vidissent Aetoli, omnia, etc.,
Liv. 35, 44, 3:Ambiorix locutus est,... sua esse ejusmodi imperia, ut non minus haberet juris in se multitudo, quam ipse in multitudinem,
Caes. B. G. 5, 27:Divitiacus ait,... nec quemquam ex eo plus quam se doloris capere, propterea quod per se crevisset,
id. ib. 1, 20: eos incusavit, quod sibi [p. 1796] quaerendum aut cogitandum putarent, etc., id. ib. 1, 40:decima legio Caesari gratias egit, quod de se optimum judicium fecisset,
id. ib. 1, 41:doluisse se, quod populi Romani beneficium sibi extorqueretur,
id. B. C. 1, 9:tum ei dormienti eundem visum esse rogare ut, quoniam sibi vivo non subvenisset, etc.,
Cic. Div. 1, 27, 57:Scipionem Hannibal eo ipso, quod adversus se dux potissimum lectus esset, praestantem virum credebat,
Liv. 21, 39, 8:Pausanias orare coepit... quod si eam veniam sibi dedisset, magno ei praemio futurum,
Nep. Paus. 4, 6:neque prius vim adhibendam putaverunt, quam se ipse indicasset,
id. ib. 4, 3:Caesar legatos cum his mandatis mittit, Quoniam... hanc sibi populoque Romano gratiam referret,
Caes. B. G. 1, 35:nos esse iniquos, quod in suo jure se interpellaremus,
id. ib. 1, 44:neque ipsos in his contentionibus, quas Aedui secum habuissent, usos esse, etc.,
id. ib.:maximae sibi laetitiae esse praedicavit, quod aliquos patria sua se meliores viros haberet,
Val. Max. 6, 4, ext. 5.—Rarely with indic. when the author asserts the action as a fact: Volero, ubi indignantium pro se acerrimus erat clamor, etc. ( = eo; cf.infra, C.),
Liv. 2, 55, 6.—Without reflex. reference, = an oblique case of is or ipse (in the best prose rare, and mostly where the conception of the orat. obliq. is suggested by the context; cf.III.B. 2. b. supra): i, seis, jube transire huc quantum possit, se ut videant domi Familiares ( = eam),
Plaut. Mil. 2, 2, 26; 1, 1, 6:me misit miles ad Eam... ut hinc in Elatiam hodie eat secum semul,
id. Bacch. 4, 2, 9:ut eum, qui se hic vidit, verbis vincat, ne is se viderit,
id. Mil. 2, 2, 31; cf. v. 35;3, 2, 54: ut eam in se dignam condicicnem conlocem,
id. Trin. 1, 2, 122:ipsi hi mihi dant viam, quo pacto ab se argentum auferam,
id. Ep. 2, 2, 9; id. Poen. 5, 2, 123:dicit capram, quam dederam servandam sibi, etc.,
id. Merc. 2, 1, 15:unum hoc scio, esse meritam, ut memor esses sui,
Ter. And. 1, 5, 46:cum Epaminondas accusatur, quod ei, qui sibi ex lege praetor successerat, exercitum non tradiderit,
Cic. Inv. 1, 33, 55:et se ipsum nobis, et eos, qui ante se fuerunt, in medio posuit,
id. ib. 2, 2, 7 (but B. and K. bracket se):Dexo hic, quem videtis, non quae privatim sibi eripuisti, sed unicum abs te filium flagitat,
id. Verr. 2, 5, 49, § 128:postea quam exposuit quae sibi videbantur,
id. Div. 1, 54, 122 (dub.;B. and K. ipsi): et cum ad illum scribas, nihil te recordari de se,
id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 23 (B. and K. bracket de se):quem Caesar, ut erat de se meritus, donatum pronuntiavit,
Caes. B. C. 3, 53:Caesar Rhenum transire constituit... quod auxilia contra se Treveris miserant,
id. B. G. 6, 9 init.:Metellus... in eis urbibus, quae ad se defecerant... praesidia inponit,
Sall. J. 61, 1; 66, 1:Bocchus flectitur, reputando quae sibi duobus proeliis venerant,
id. ib. 103, 2:statuit urbis, quae... adversum se opportunissimae erant, circumvenire,
id. ib. 88, 4:ipse... ex perfugis cognitis... qui cum eo (Scipione) bellum contra se gerebant,
Hirt. B. Afr. 8 fin.:vel quia nil rectum, nisi quod placuit sibi, ducunt,
Hor. Ep. 2, 1, 83; id. S. 2, 8, 82:centum boves militibus dono dedit, qui secum fuerant,
Liv. 7, 37, 3; 8, 35:Hannibalem angebat, quod Capua pertinacius oppugnata ab Romanis quam defensa ab se... animos averterat,
id. 26, 38, 1:alter victus fratrum ante se strage,
id. 1, 25, 11 Weissenb. ad loc.;7, 6, 12: Caesar... omnibus qui contra se arma tulerant, ignovit,
Vell. 2, 56, 1:quamquam obsidione Massiliae, quae sibi in itinere portas clauserat, retardante... tamen omnia subegit,
Suet. Caes. 34:cujus rector circa se dimicans occubuerat,
id. Tib. 4:quod eos coegit superare Lacedaemonios, quos ante se nemo ausus fuit aspicere,
Nep. Epam. 8, 3 (cf.:ante illum,
id. Iphic. 1, 3):quae nox sibi proxima venit, insomnis,
Luc. 5, 805.Pron. recipr., each other, one another:IV.nam cum esset Praenestinis nuntiatum... patres ac plebem in semet ipsos versos,
Liv. 6, 28, 1; so very rare, except in phrase: inter se, one another, each other, mutually, reciprocally, = allêlous (prop. between or among them, among themselves, hence no ellips. of another se is to be assumed; cf. Krebs, Antibarb. p. 609; Hand, Turs. 3, p. 397 sqq.): nil cessarunt ilico Osculari atque amplexari inter se, Plaut. Mil. 5, 39; 2, 1, 61; 3, 1, 120:video eos inter se amare,
Ter. Ad. 5, 3, 42:neque solum colent inter se ac diligent (cf. ante: alter ab altero postulabit),
Cic. Lael. 22, 82:Cicerones pueri amant inter se,
id. Att. 6, 1, 12; id. Q. Fr. 3, 3, 1; id. Cat. 3, 5, 13; id. N. D. 1, 44, 122:inter se adspicere,
id. Cat. 3, 5, 13:inter se congruere,
id. Rosc. Am. 22, 62:complecti inter se milites coepisse,
Liv. 7, 42, 6:ut neque inter se contingant trabes,
Caes. B. G. 7, 23; id. B. C. 1, 21:inter se nondum satis noti,
Liv. 21, 39, 7:populus et senatus Romanus placide modesteque inter se rempublicam tractabant,
Sall. J. 41, 2:bellum summa inter se contentione gerere,
Cic. Rep. 1, 16, 25:cum inter se timerent,
Nep. Dion, 4, 1; id. Eum. 4, 2: haec inter se quam repugnent, contradict one another, Cic. Tusc. 3, 29, 72; id. N. D. 1, 12, 30 (cf.: sibi repugnare, to be inconsistent with itself;v. Krebs, Antibarb. p. 1018): inter se differre,
Caes. B. G. 1, 1:cur legendi sint, nisi ipsi inter se, qui idem sentiunt, non intellego,
by one another, Cic. Tusc. 2, 3, 8:quosdam inter se similis,
id. Ac. 2, 17, 55:res inter se similes,
Quint. 9, 2, 51; 9, 4, 17. — With subst.:adhaesitationes atomorum inter se,
Cic. Fin. 1, 6, 19:quae res eos in bello inter se habuit,
Sall. J. 79, 3; cf.:auxerant inter se opinionem,
their mutual regard, Liv. 21, 39, 9.—Pleon.:vitam inter se utriusque conferte,
Cic. Rosc. Com. 7, 20:compositis inter se rebus,
Sall. J. 66, 2:vitatur duriorum inter se congressus,
Quint. 11, 3, 35.—Of local relation:duas insulas propinquas inter se,
Sall. H. 1, 61 Dietsch; id. J. 98, 3:postquam haud procul inter se erant,
id. ib. 53, 7:haud longe inter se castra facere,
id. ib. 55, 6 (inter se, without recipr. reference, v. supra, I. A. 4.).Idiomatic uses.A.Se, with prepp., one ' s house, home; mostly ad se, apud se, to or at one ' s house, home, at home:2.quae me non excludet ab se, sed apud se occludet domi,
Plaut. Men. 4, 2, 108:postquam in aedis me ad se deduxit domum,
id. Mil. 2, 1, 43:me ad se ad prandium, ad cenam vocant,
id. ib. 3, 1, 118: intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se, Lucil. ap. Charis. p. 86 P.:L. Caesar, ut veniam ad se, rogat,
Cic. Att. 15, 4, 5:qui a me petierit ut secum et apud se essem cottidie,
id. ib. 5, 6, 1.—Trop.:B.num tibi videtur esse apud sese?
in his senses, Ter. Hec. 4, 4, 85. —Sibi pleonast. as dat. of the interested person:C.ipse autem Ariovistus tantus sibi spiritus sumpserat,
Caes. B. G. 1, 33 fin.:tum sibi M. Pisonis domum ubi habitaret elegerat,
Cic. Phil. 2, 25, 61; cf. I. A. 2. supra. So esp. freq. in expressions of surprise or abrupt questions (commonly, but loosely called a dat. ethic.):quid sibi vult pater? cur simulat?
Ter. And. 2, 3, 1:quid sibi hic vestitus quaerit?
id. Eun. 3, 5, 10:hostes admiratio cepit, quidnam sibi repentinus clamor vellet,
Liv. 44, 12, 1:quid ergo sibi vult pars altera orationis?
id. 40, 12, 14:mirantes, quid sibi vellet,
id. 3, 35, 5; 3, 50, 15; 4, 13, 12;32, 25, 10: pro deum fidem quid vobis vultis?
id. 3, 67, 7. —Sibi with suus, emphasizing the idea of possession, his own, etc. (ante- and post-class.):cocleae... Suo sibi suco vivont,
Plaut. Capt. 1, 1, 13:sed is quo pacto serviat suo sibi patri,
id. ib. prol. 5;46: si ille huc salvos revenit, reddam suom sibi,
id. Trin. 1, 2, 119 Brix. ad loc.:suam sibi rem salvam sistam,
id. Poen. 5, 2, 123:locus argumento'st suom sibi proscaenium,
id. ib. prol. 57;97: omnem rem inveni, ut sua sibi pecunia hodie illam faciat leno libertam suam,
id. Pers. 1, 3, 1:suo sibi gnato,
id. As. 4, 2, 16:hunc telo suo sibi a foribus pellere,
id. Am. 1, 1, 113:sua sibi ingenua indoles,
id. Mil. 3, 1, 38:suo sibi gladio hunc jugulo,
Ter. Ad. 5, 8, 35:uvas suo sibi pampino tegito,
Col. Arb. 11:suo sibi jure ablui,
id. R. R. 12, 7; 12, 41:suo sibi argumento refutatus,
Gell. 5, 10, 16:suo sibi lacte aleret,
id. 12, 1, 6:a suis sibi parentibus,
App. M. 1, p. 104, 35:in suis sibi domibus,
id. ib. 1, p. 106, 31; 4, p. 157, 7;6, p. 186, 24: qui Deo... sua sibi opera praetulerunt,
Lact. 2, 5, 6; 3, 28, 20:in suo sibi pervoluta sanguine,
App. M. 8, p. 207, 22; Vitr. 8, 7:cum sua sibi natione captivus,
Min. Fel. 10, 4:IN SVO SIBI POSITVS,
Inscr. Orell. 4495:AEDEM CVM SVO SIBI HYPOGAEO,
Inscr. Rein. p. 646, 109.—In many passages in class. prose sibi occurs with suus, but retains its pronom. force:factus consul est bis, primum ante tempus, iterum sibi suo tempore, rei publicae paene sero,
in good time for himself, Cic. Lael. 3, 11:satis superque esse sibi suarum cuique rerum,
id. ib. 13, 45:priusquam tu suum sibi venderes, ipse possedit,
id. Phil. 2, 37, 96:vult ille inbecillitatis sibi suae conscius timere pituitam?
Sen. Q. N. 6, 2, 4 (v. suus II. D. 3. a). -
10 amō
amō āvī, ātus, āre [AM-], to love: magis te, quam oculos, T.: unice patriam: dignus amari, V.: non diligi solum, verum etiam amari: a suis et amari et diligi: nescio, ita me di ament, so help me the gods, T.: sic me di amabunt, ut, etc., T.: quam se ipse amans sine rivali! in love with himself: nisi nosmet ipsos valde amabimus. — To be in love, have an amour: meum gnatum rumor est Amare, T.: insuevit exercitus amare, S. — Fig., to love, be fond of, find pleasure in: voltum, incessum alicuius: litteras, N.: ea, quae res secundae amant, S.: nemus, H.: amat ianua limen, i. e. is constantly closed, H.: focos, i. e. to make homes, V.: Litus ama, keep close to, V. — With infin: Hic ames dici pater atque princeps, H. — Amare aliquem, to be obliged to, be under obligation, have to thank: ecquid nos amas de fidicinā istac? T.: et in Attilii negotio te amavi: bene facis, merito te amo, T.—Colloq., amabo or amabo te (never vos, etc.), I shall be under obligation to you, and in entreaties, be so good, I pray, I entreat you: id, amabo, adiuta me, T.: cura, amabo te, Ciceronem nostrum: amabo ut illuc transeas, T.: amabo te, ne improbitati meae adsignes, etc.: ego me amavi, was well satisfied with myself. — Meton., amare with inf, to be fond, be wont, be accustomed: clamore, voltu, aliis omnibus, quae ira fieri amat, S.: Aurum perrumpere amat saxa, H.* * *Iamare, additional forms Vlove, like; fall in love with; be fond of; have a tendency toIIamare, amavi, amatus Vlove, like; fall in love with; be fond of; have a tendency to -
11 animus
ănĭmus, i, m. - [gr]gr. ἄνεμος. [st1]1 [-] principe de la vie intellectuelle et morale: esprit, âme. - humanus animus decerptus ex mente divina, Cic. Tusc. 5: l'âme humaine, détachée de la divine intelligence. - difficile est animum perducere ad contemptionem animae, Sen. Ep. 1: il est difficile d'amener l'âme au mépris de la vie. - bestiarum animi sunt rationis expertes, Cic.: l'âme des bêtes est privée de raison. - ut omnis animi cruciatus et corporis etiam egestas ac mendicitas consequatur, Cic. Cat. 4: afin que tous les tourments de l'âme et du corps soient aggravés par l'indigence et la misère. [st1]2 [-] siège de l'intelligence: intelligence, raison, jugement, réflexion, mémoire; conscience. - meo quidem animo (meo animo), Cic. Plaut.: d’après moi, selon moi, à mon avis. - habere aliquid cum animo: méditer qqch. - habere aliquid in animo (cum animo): avoir qqch dans la pensée, songer à qqch. - in animo habere aliquem: songer à qqn. - cogito cum meo animo, Plaut. Ter.: je réfléchis à part moi. - praeceptum illud omnium in animis esse debet, Nep.: cette maxime doit être gravée dans tous les esprits. - excidere ex animo, Cic.: sortir de l'esprit, s'échapper de la mémoire. - effluere ex animo, Cic.: sortir de l'esprit, s'échapper de la mémoire. - omnia fert aetas, animum quoque, Virg.: l'âge emporte tout, la mémoire aussi. - mihi scripta illa dicta sunt in animo Chrysidis, Ter.: ces paroles de Chrysis sont gravées dans mon coeur. - vae miserae mihi! animo male'st: aquam velim! Plaut. Am.: c'en est fait de moi! je défaille: je voudrais de l'eau! - omnes quos flagitium, egestas, conscius animus exagitabat, ii Catilinae proximi familiaresque erant, Sall. C.: tous ceux que tourmentaient le déshonneur, la misère, le remords, voilà quels étaient les intimes et les familiers de Catilina. [st1]3 [-] siège de la volonté: désir, intention, dessein, vue; fantaisie, caprice. - habere in animo + inf.: avoir l'intention de. - in animo est mihi + inf.: j’ai l’intention de. - est animus alicui... + inf.: qqn a l'intention de. - fuerat animus conjuratis corpus in Tiberim trahere, Suet.: les conjurés avaient eu l'intention de traîner son corps dans le Tibre. - sacra Jovi Stygio... perficere est animus,Virg. En. 4: le sacrifice à Jupiter Stygien..., j'ai l'intention de l'achever. - hic cum jam animo meditaretur proficisci in Persas, Nep.: pendant qu'il méditait de partir pour la Perse. - hoc animo ut... Cic. Caes.: avec l'intention de... - animi: gén. partitif - teneo quid animi vostri super hac re siet, Plaut. Am.: oui, je connais votre désir à cet égard. [st1]4 [-] siège du sentiment: coeur, âme, passion, disposition, inclination. - ex animi mei sententiā, Inscr. Cic.: en mon âme et conscience. - animum vincere, Cic.: vaincre ses passions. - animi causā, Cic. Caes.: par goût, par plaisir. - ex animo: du fond du cœur, sincèrement. - ex animo dicere, Ter.: dire du fond du coeur. - alieno animo esse in aliquem: avoir des sentiments hostiles à l’égard de qqn. - bono animo esse in aliquem: avoir des sentiments dévoués à l’égard de qqn. dans les expressions suivantes animi est un génitif de relation: ** relativement à son esprit**; les poètes et les prosateurs postclassiques emploient souvent ce génitif de relation avec toutes sortes d'adjectifs - pendere animi, Ter. Cic.: être hésitant dans son coeur. - angere se animi, Plaut.: être en proie à l'angoisse, se tourmenter. - nec me animi fallit, Lucr.: il ne m'échappe pas. - animi se excruciare, Plaut.: être en proie à l'angoisse, se tourmenter. - incertus animi, Ter. Sall.: indécis dans son coeur, incertain, irrésolu. - dubius animi, Virg.: indécis dans son coeur, incertain, irrésolu. - satin tu es sanus mentis aut animi? Plaut.: es-tu sain d'esprit et de raison? [st1]5 [-] mouvement violent de l'âme: courage, hardiesse, élan, colère; fierté, arrogance. - alicui animum adferre (addere, facere): donner du courage à qqn. - firmiore animo: avec plus de résolution. - animum alicujus frangere (debilitare): briser le moral de qqn. - animo deficere: perdre courage. - animo demisso esse: être découragé. - bono animo esto: aie bon courage. - confirmare militum animos: raffermir le moral des soldats. - animi, ōrum, m.: souvent la fierté ou l'audace; le courage, le coeur, un bon moral. - insolentiam noratis hominis, noratis animos ejus ac spiritus tribunicios, Cic. Clu. 109: vous connaissiez l'insolence du personnage, vous connaissiez son audace et ses prétentions tribuniciennes. [st1]6 [-] dispositions naturelles: caractère, moeurs, humeur; nature (d'un animal ou d'une plante). - illius animos, qui multos perdidit unus, sumite serpentis, Ov. M. 3: prenez les moeurs de ce serpent qui, à lui seul, causa la perte de beaucoup d'adversaires. - silvestris animus, Virg.: nature sauvage (des arbres).* * *ănĭmus, i, m. - [gr]gr. ἄνεμος. [st1]1 [-] principe de la vie intellectuelle et morale: esprit, âme. - humanus animus decerptus ex mente divina, Cic. Tusc. 5: l'âme humaine, détachée de la divine intelligence. - difficile est animum perducere ad contemptionem animae, Sen. Ep. 1: il est difficile d'amener l'âme au mépris de la vie. - bestiarum animi sunt rationis expertes, Cic.: l'âme des bêtes est privée de raison. - ut omnis animi cruciatus et corporis etiam egestas ac mendicitas consequatur, Cic. Cat. 4: afin que tous les tourments de l'âme et du corps soient aggravés par l'indigence et la misère. [st1]2 [-] siège de l'intelligence: intelligence, raison, jugement, réflexion, mémoire; conscience. - meo quidem animo (meo animo), Cic. Plaut.: d’après moi, selon moi, à mon avis. - habere aliquid cum animo: méditer qqch. - habere aliquid in animo (cum animo): avoir qqch dans la pensée, songer à qqch. - in animo habere aliquem: songer à qqn. - cogito cum meo animo, Plaut. Ter.: je réfléchis à part moi. - praeceptum illud omnium in animis esse debet, Nep.: cette maxime doit être gravée dans tous les esprits. - excidere ex animo, Cic.: sortir de l'esprit, s'échapper de la mémoire. - effluere ex animo, Cic.: sortir de l'esprit, s'échapper de la mémoire. - omnia fert aetas, animum quoque, Virg.: l'âge emporte tout, la mémoire aussi. - mihi scripta illa dicta sunt in animo Chrysidis, Ter.: ces paroles de Chrysis sont gravées dans mon coeur. - vae miserae mihi! animo male'st: aquam velim! Plaut. Am.: c'en est fait de moi! je défaille: je voudrais de l'eau! - omnes quos flagitium, egestas, conscius animus exagitabat, ii Catilinae proximi familiaresque erant, Sall. C.: tous ceux que tourmentaient le déshonneur, la misère, le remords, voilà quels étaient les intimes et les familiers de Catilina. [st1]3 [-] siège de la volonté: désir, intention, dessein, vue; fantaisie, caprice. - habere in animo + inf.: avoir l'intention de. - in animo est mihi + inf.: j’ai l’intention de. - est animus alicui... + inf.: qqn a l'intention de. - fuerat animus conjuratis corpus in Tiberim trahere, Suet.: les conjurés avaient eu l'intention de traîner son corps dans le Tibre. - sacra Jovi Stygio... perficere est animus,Virg. En. 4: le sacrifice à Jupiter Stygien..., j'ai l'intention de l'achever. - hic cum jam animo meditaretur proficisci in Persas, Nep.: pendant qu'il méditait de partir pour la Perse. - hoc animo ut... Cic. Caes.: avec l'intention de... - animi: gén. partitif - teneo quid animi vostri super hac re siet, Plaut. Am.: oui, je connais votre désir à cet égard. [st1]4 [-] siège du sentiment: coeur, âme, passion, disposition, inclination. - ex animi mei sententiā, Inscr. Cic.: en mon âme et conscience. - animum vincere, Cic.: vaincre ses passions. - animi causā, Cic. Caes.: par goût, par plaisir. - ex animo: du fond du cœur, sincèrement. - ex animo dicere, Ter.: dire du fond du coeur. - alieno animo esse in aliquem: avoir des sentiments hostiles à l’égard de qqn. - bono animo esse in aliquem: avoir des sentiments dévoués à l’égard de qqn. dans les expressions suivantes animi est un génitif de relation: ** relativement à son esprit**; les poètes et les prosateurs postclassiques emploient souvent ce génitif de relation avec toutes sortes d'adjectifs - pendere animi, Ter. Cic.: être hésitant dans son coeur. - angere se animi, Plaut.: être en proie à l'angoisse, se tourmenter. - nec me animi fallit, Lucr.: il ne m'échappe pas. - animi se excruciare, Plaut.: être en proie à l'angoisse, se tourmenter. - incertus animi, Ter. Sall.: indécis dans son coeur, incertain, irrésolu. - dubius animi, Virg.: indécis dans son coeur, incertain, irrésolu. - satin tu es sanus mentis aut animi? Plaut.: es-tu sain d'esprit et de raison? [st1]5 [-] mouvement violent de l'âme: courage, hardiesse, élan, colère; fierté, arrogance. - alicui animum adferre (addere, facere): donner du courage à qqn. - firmiore animo: avec plus de résolution. - animum alicujus frangere (debilitare): briser le moral de qqn. - animo deficere: perdre courage. - animo demisso esse: être découragé. - bono animo esto: aie bon courage. - confirmare militum animos: raffermir le moral des soldats. - animi, ōrum, m.: souvent la fierté ou l'audace; le courage, le coeur, un bon moral. - insolentiam noratis hominis, noratis animos ejus ac spiritus tribunicios, Cic. Clu. 109: vous connaissiez l'insolence du personnage, vous connaissiez son audace et ses prétentions tribuniciennes. [st1]6 [-] dispositions naturelles: caractère, moeurs, humeur; nature (d'un animal ou d'une plante). - illius animos, qui multos perdidit unus, sumite serpentis, Ov. M. 3: prenez les moeurs de ce serpent qui, à lui seul, causa la perte de beaucoup d'adversaires. - silvestris animus, Virg.: nature sauvage (des arbres).* * *Animus, animi, pen. corr. Sallust. Le coeur et courage.\Animus, pro Anima fere a Cicerone dicitur. L'ame.\Animi, pro Cogitationibus. Plaut. Quot illic homo animos habet? Qu'il ha de pensees?\Noui ego amantium animos. Ter. Les affections et fantasies.\Animus, Voluntas. Terent. Animus te erga idem ac fuit. Volunté, ou affection, soit en bien, soit en mal, Talent.\Deliquium animi, lepide dicunt recentiores Medici pro defectu illo, quem nonnulli Syncopen vocant. Est autem metaphora sumpta a deliquio Solis. Defaillance de coeur, Pasmoison, Evanouissement, Syncopization.\Magnitudo animi. Cic. Magnanimité.\Sententia animi. Ouid. L'advis, ou opinion.\Specimen animi prae se ferebat. Liu. Il sembloit bien estre homme de coeur.\Animus accliuis falsis. Horat. Enclin à choses faulses.\Aduersis animis accipere. Tacit. Mal en gré.\AEquo animo concedere. Lucret. Voluntiers, Sans regret.\AEquo animo ferre. Ouid. Porter patiemment, Prendre en gré et en patience, Ne s'en esmouvoir point.\Altiore animo esse. Cic. Avoir le coeur hault et entreprenant.\Animi altissimi. Cic. Haultains.\Anceps. Luca. Angustus. Cic. De petite entreprinse.\Attonitus. Virg. Estonné, Esperdu.\Bono animo esse. Cic. Avoir bon courage.\Bono sis animo. Liu. N'ayes point de paour.\Commotior. Cic. Esmeu.\Fortis. Plaut. Ferme et constant.\Generosior. Quintil. Noble.\Hoc animosum. Cic. Je suis de telle affection et courage.\Idem animus omnibus. Virg. Ils sont tous d'un vouloir.\Ieiunus. Cic. Petit courage, et de petite entreprinse.\Impotens. Terent. Coeur felon et orgueilleux et insupportable.\Infractus. Cic. Entier, Invariable, Ferme.\Ingens. Horat. Grand courage.\Iniquo animo pati. Terent. Estre marri de quelque chose, Se mescontenter, Endurer mal patiemment.\Homo maximi animi. Cic. De fort grand coeur et courage, Courageux, Magnanime.\Mares animos in bella exacuit. Horat. Viriles et vertueux.\Meo quidem animo nihilominus eloquentiae studendum. Cic. A tout le moins selon mon jugement et fantasie, ou opinion.\Minacem animum in aliquo frangere. Iustin. Passer sa colere et son maltalent.\Mobili animo esse. Metellus ad Ciceronem. Inconstant.\Mutuis animis amare. Catul. S'entraimer.\Omissus animus. Terent. Te vidi animo esse omisso. Negligent, Nonchalant.\Otiosus animus. Terent. Sans soulci.\Paruus. Horat. Petit courage, Point hardi.\Animo haec praesenti dicas. Ter. Hardiment et sans t'estonner.\Resides animi. Virg. Paresseux.\Rudis animus. Quintil. Esprit neuf, et qui ne scait encore rien.\Rudes atque agrestes animi. Quintil. Rustiques, Rustaux.\Tortor animus quatit occultum flagellum. Iuuen. Quand la conscience remord.\Toto animo dedere se alicui. Cic. De tout son coeur.\AEger animi. Tacit. Triste et ennuyé.\Captus animi. Tacit. Insensé.\Diuersus animi. Tacit. Qui ha diverses fantasies et voluntez.\Fidens animi. Virg. Asseuré.\Immodicus animi. Tacit. De trop grand coeur.\Ingens animi foemina. Tacit. Courageuse.\Integer animi. Horat. Sage.\Aberrat animus a sententia. Cic. Mon esprit ne peult prendre advis ne resolution de cest affaire, Ne peult asseoir jugement.\Abhorrere animo ab aliqua re. Cic. Hair quelque chose et s'en reculer, et l'avoir comme en horreur.\Abhorret auris atque animus a nobis. Cic. Ils ne veulent et ne daignent nous escouter ne favoriser, Leurs oreilles et leur coeur nous ont en desdaing.\Abiicere anumum. Quint. Perdre coeur et courage, Se descourager.\Accessit animus nobis. Cic. Le courage nous est creu.\Animus accinctus in magnos vsus. Stat. Prest.\Accipere animis dicta alicuius. Virgil. Entendre.\Animum literis accommodare. Sueton. Appliquer.\Animos addere alicui. Ci. Luy accroistre le courage, Encourager.\Animus adest ei. Plaut. Il est bien deliberé.\Adesse animo, vel animis. Cic. Estre fort attentif à escouter, ou faire quelque chose.\Adhibete animos. Ouid. Entendez.\Animum adiicere ad virginem. Terent. Mettre son affection et son coeur à une vierge.\Animum adiicere alicui rei. Liu. Penser à icelle, Y appliquer son esprit.\Adiicere animos. Ouid. Enhardir, Animer, Encourager.\Adiungere animum ad aliquod studium. Terent. S'appliquer, Y mettre son esprit.\Non admisi tum in animum. Je n'y pensay point à l'heure. Bud.\Adrepere animis. Tacit. Venir en grace, et se faire aimer par moyens secrets.\Quaeso animum aduertite. Ter. Prenez garde, Escoutez, Entendez.\Aduocare animum ad seipsum. Cic. Retirer l'esprit à penser à soy.\Affectus animo. Cic. Qui ha quelques passions en son esprit, comme joye, ou tristesse.\Affigere aliquid animo suo. Quint. Le mettre en memoire, et bien retenir.\Agere animum. Horat. Mener l'affection.\Agitare aliquid animo. Cic. Penser et repenser quelque chose en soymesme.\Alienare animum a moerore. Curtius. Alleger, Delivrer.\Animum amouere. Plaut. Distraire et oster de quelque chose.\Apparare animum. Author ad Heren. Preparer.\Appellere animum ad scribendum. Terent. Appliquer.\Arrectus animus. Liu. Prest et deliberé, Attentif.\Attendere animam et animos. Ter. Cic. Escouter attentivement.\Auertere animum ab aliquo. Cic. Divertir, Destourner.\Auferre animum ad contemplationem. Plin. Transporter.\Cadunt animi. Ouid. Le courage fault.\Cadere animis. Cic. Perdre le courage.\Capere animos aliquorum. Ci. Les contenter et fournir ou satisfaire à leurs desirs.\Cernit animus. Cic. L'esprit prevoit.\Animo, vel in animo cogitare secum. Terent. Penser en son coeur ou en soymesme.\Componere animos. Cic. Moderer.\Comprimere animos. Cic. Reprimer, ou Retirer et refrener ses affections.\Animo vel animis concidere. Caesar. Perdre le courage, Se descourager.\Conferre animum alio. Terent. Mettre son coeur ailleurs, Aimer une autre.\Confirmare animum trepidum. Iuuenal. Asseurer.\Consistere animo tranquillo. Cic. Estre en repos d'esprit.\Consternare animos, et animo consternari. Liu. Espovanter.\Considerate cum vestris animis. Cic. Considerez en vousmesmes.\Contrahere animum. Cic. Diminuer le courage.\Contudi animum, et fortasse vici. Cic. hoc est, Pugnaui cum animo meo repugnante. J'ay matté mon coeur.\Conuertere animum. Liu. Tourner.\Conuertere se aliquo animo et cogitatione. Cic. Penser à quelque chose.\Credere animum suum alicui. Terent. Luy dire tout son secret, tout ce qu'il ha sur le coeur.\Animi creuerunt. Cic. Le courage leur est creu.\Animos debilitare. Cic. Affoiblir et diminuer.\Animus amori deditus. Terent. Addonné du tout, etc.\Deducere curas animo. Horat. Oster le soulci hors de l'esprit.\Defecerat eam animus. Plaut. Le coeur luy estoit failli, Elle s'estoit pasmee, et esvanouye, Elle estoit transie.\Deficere animis. Curt. Perdre le courage.\Defectus animo. Plin. A qui le coeur est failli, et esvanouy, Pasmé, Transi.\Defigere et intendere animum in aliquam rem. Cic. Ficher son affection.\Animus illis defuit. Cic. Ils ont eu faulte de courage.\Demittere animum. Tacit. Abbaisser, ou appetisser et amoindrir son courage, Se descourager.\Deponere curas animo. Virg. Oster tout soulci.\Deriuare a curis animum. Lucret. Divertir.\Detegere animos. Lucan. Descouvrir son intention.\Diffundere animos Ouid. Resjouir.\Dimittere animos. Curtius. Perdre le coeur et la hardiesse.\Dant animos vina. Ouid. Le vin enhardit.\Dare maiorem animum alicui. Cic. Encourager, Donner courage.\Ducere animo. Virg. Sic ducebam animo. Je le pensoye ainsi.\Ducere animos solent AEsopi fabulae, praecipue rusticorum. Quintil. Delecter et persuader.\Efferre animos. Cic. S'enorgueillir.\Eiicere animum de aliquo. Terent. En oster son affection et amour, Laisser à l'aimer.\Animum erigere. Cic. Resveiller et revigorer.\Eo animo in me est. Cic. Il me porte tel vouloir.\Animo male est. Plaut. Le coeur me fait mal.\Perficere est animus. Virg. J'ay volunté de parfaire et achever.\Animus est reditus. Ouid. J'ay envie de retourner.\Animus in naui est meus. Plaut. J'ay le coeur à cela, Je y pense.\Iandudum est animus in patinis. Terent. J'ay le coeur, ou Je pense à la cuisine.\Exacuere animos in bella. Horat. Inciter.\Excolere animum. Quintil. Aorner, ou Exerciter.\Expedire metu animum. Horat. Descharger, Desveloper.\Explere animum. Virg. Assouvir son coeur, Contenter son affection et desir. \ Explorare animos. Ouid. Esprouver.\Facere animum iudicis mitem. Quintil. Addoulcir.\Facere animos. Li. Donner coeur et courage, Encourager, Enhardir.\Fateri animum. Ouid. Donner à cognoistre sa volunté.\Fauere linguis et animis. Ouid. Escouter, et ne dire mot, ne point faire de bruit. \ Firmare animum. Virg. Asseurer.\Flectere animum. Virg. Tourner le courage, Flechir.\Frangere animum. Ouid. Descourager.\Fractiorem esse animo. Cic. Avoir perdu le courage, Estre descouragé.\Animo morem gerere. Terent. Molestus certe ei fuero, atque animo morem gessero. Je seray assouvi, J'auray contenté et dechargé mon coeur.\Nec vnus in te ego hos animos gessi. Liu. Je ne suis pas seul qui ay eu le coeur d'entreprendre ce faict à l'encontre de toy.\Habere bonum animum. Plaut. Liu. Avoir bon courage et bonne esperance.\Habere statutum cum animo et deliberatum. Cic. Avoir determiné et deliberé en soymesme.\Hilarare animum. Catul. Resjouir, Se resjouir.\Imminere animis in rem aliquam. Liu. Pretendre à quelque chose.\Imperare animo nequeo quin, etc. Liu. Je ne me puis garder que, etc. Je ne puis vaincre mon courage que, etc.\Incendere animum amore famae. Virg. Inciter et esmouvoir le courage, Allumer, Enflamber.\Inclinare animum ad rem aliquam. Liu. Encliner.\Inclinatior ad pacem animus. Liu. Plus enclin.\Indipisci animo. Gellius. Apprendre par coeur.\Inducere animum. Terent. Si istuc animum induxti esse vtile. Si tu as ceste fantasie que ceci soit utile.\Tu animum inducas, si etc. Cic. Mets en ton esprit et fantasie, Revests toy de ceste opinion, etc.\Inducere aliquem in animum. Terent. Avoir opinion de luy.\Indulgere animis. Ouid. Se donner du bon temps, Faire tout ce qui nous vient en fantasie et à plaisir.\Instituere animum ad cogitandum. Terent. Dresser son esprit, et se mettre à penser. Vide INSTITVO.\Labant animi. Liu. Defaillent.\Animo laborare. Caes. Employer son esprit à faire quelque chose.\Lactare animos. Terent. Attraire par belles parolles, Paistre quelcun de parolles ou promesses.\Laxare animum a laboribus. Liu. Donner relasche à son esprit, Reposer son esprit.\Leuare animum mutationibus. Quintil. Alleger, Recreer.\Linqui animo. Curt. Quand le coeur fault, et qu'on s'evanouist, Quand on se pasme, Quand on ha une foiblesse et defaillance de coeur, Syncopizer.\Linquentem reuocauit animum. Curt. Le coeur luy reveint, Il reveint de pasmoison.\Mandare animis. Cic. Penser et considerer.\Mutare animum. Terent. Changer de volunté, ou d'opinion.\Obfirmare animum. Plin. iunior. Soy obstiner.\Obsequi animo. Terent. Faire tout son plaisir, tout ce que le coeur demande.\Occupare animum in re aliqua. Terent. Soy occuper en quelque chose, Empescher son esprit à quelque chose.\Animus tibi pendet. Terent. Tu es en doubte.\Pendere animi. Cic. Estre en grand doubte. Vide PENDEO.\Perfundere animum religione. Liu. Le mettre en scrupule de conscience.\Praegrauat animum corpus hesternis vitiis onustum. Horat. Le corps chargé d'yvrongneries appesantit l'esprit, le rend pesant.\Recipere animum. Terent. Reprendre son haleine.\Recolligere animum alteri. Cic. Remettre en grace, en paix envers un autre, Appaiser quelcun qui est marri contre un autre.\Refringit animum pudor. Quint. Rompt le courage.\Releuare animum. Terent. Faire revenir le courage.\Animus hanc modo hic reliquerat. Plaut. Elle avoit perdu le courage, Le coeur luy estoit failli.\Retardare animos alicuius. Cic. Destourner et retirer aucun de son entreprinse.\Reuocate animos. Virgil. Reprenez courage.\Sedet animo fixum immotumque. Virgil. Cela est deliberé et arresté.\Solicitare animum. Cels. Mettre en soulci, Soulcier.\Soluere arctum animum. Horat. Relascher l'esprit qui estoit en soulci.\Non subibunt animos iuuenum maiora intellectu. Quint. N'entreront point dedens leurs espris.\Sumere animum. Ouid. Prendre courage.\Suspendere animos. Ouid. Mettre en doubte.\Animus sustentat corpus. Curtius. Porte et soustient.\Tollere animos dictis. Vir. Accroistre, ou Monstrer sa magnanimité et grandeur de coeur par parolles.\Torpere animo. Horat. Estre comme ravi et transi.\Versare animo aliquid. Tacit. Y penser et repenser.\Volutare animo euentus. Virgil. Penser et repenser.\Vti animo suo. Curt. Faire à sa fantasie.\Amicus ex animo. Cic. Du bon du coeur et sans faintise, Ami cordial.\Ex animo vereque diligi. Cic. Estre aimé cordialement.\Ex animo bene velle alicui. Ter. Du bon du coeur, sans fainte.\Dicere ex animo. Terent. A bon escient, Sans fiction.\Ex animo suo colligere aliquid. Ouid. Prendre à son coeur l'autruy.\In animo habere. Cic. Avoir vouloir et fantasie.\Vt mihi est in animo facere. Cic. Comme j'ay en volunté ou fantasie de faire, Comme j'ay deliberé.\Sine animo miles. Cic. Gendarme couart.\Animi causa. Cic. Pour plaisir, ou esbat et recreation, Pour soulas et deduict, Pour s'esbatre, Pour s'esbanoyer, Pour se deduire et solatier.\Anime mi, Vox blandientis. Plaut. Mon petit coeur. -
12 in
- formes arch. endŏ et indŭ, cf. Enn. ap. Gell. 12, 4; id. ap. Macr. S. 6, 2; Lucil. ap. Lact. 5, 9, 20; Lucr. 2, 1096; 5, 102; 6, 890 etc.; gr. ἐν, ἐν-θα, ἐν-θεν, εἰς, i. e. ἐν-ς, ἀνά. - voir l'article in de Gaffiot. [ABCU]A - ĭn, prép. [st1]1 [-] avec l'accusatif pour indiquer le lieu où l'on va, le but, l'aboutissement, la conformité, la distributivité, le temps (jusqu'à, pour) dans, en, sur, jusqu'à, pour, contre, conformément à, par (distributif). - eo in urbem: je vais en ville. - in meridiem: du côté du midi. - in latitudinem: dans le sens de la largeur. - in altitudinem: en hauteur. - dormire in lucem: dormir jusqu'au jour. - in diem vivere: vivre au jour le jour. - in omnes partes: sous tous les rapports. - in multam noctem: jusqu'au milieu de la nuit. - amor in patria: l'amour pour la patrie. - in rem esse: être utile. - dicere in aliquem: parler contre qqn. - in Verrem oratio: discours contre Verrès. - in verba alicujus jurare: jurer selon la formule de qqn, prononcer le serment dicté par qqn. - pacem dare in has leges: accorder la paix à ces conditions. - servilem in modum: à la façon d'un esclave. - in capita: par tête. - in militem: par soldats. - in singulos equites tunicas dare: donner une tunique à chaque cavalier. - in perpetuum: pour toujours. - in posterum diem: pour le lendemain. - emere in diem: acheter pour une date fixée. - in sex menses: pour six mois. - in dies (singulos): [jour par jour] = au jour le jour. - in universum: en général. - in vicem (invicem, in vices): à son tour, en retour. [st1]2 [-] avec l'ablatif pour indiquer le lieu où l'on est, le temps dans diverses locutions dans, sur, en, à propos de, quand il s'agit de, parmi, pour - sum in horto: je suis dans le jardin. - in paucis diebus: en peu de jours. - in primo congressu: au premier choc. - in amicis eligendis: quand il s'agit de choisir des amis. - in bonis oratoribus: parmi les bons orateurs. - in salute reipublicae: quand il y va du salut de la république. - in manu: à portée de la main. - in aere alieno esse: avoir des dettes. - in suis summis esse: ne pas avoir de dettes. - in tempore: à temps. - in oculis: sous les yeux. - in tanta re: lorsqu'il s'agit d'une affaire si importante. - in magna inopia: étant donné la disette. - misericordes in furibus aerarii: compatissants pour les voleurs du trésor public. [ABCU]B - in, préfixe in-, i- parfois devant g ou n il- ou in- devant l im- ou in- devant m, p ir- ou in- devant r [st1]1 [-] dans, sur, contre (in-cidere → in + cadere: tomber sur; im- ponere ou in-ponere: placer sur; il-ludere ou in-ludere: jouer sur, se moquer de; ir-rumpere ou in-rumpere: s'élancer contre, s'élancer dans; in-fodere: creuser pour mettre dedans, enfouir). [st1]2 [-] valeur négative (i-gnavus: sans activité, paresseux, mou; i-gnoscere: ne pas reconnaître, pardonner; in-ers → in + ars: étranger à tout art, sans talent; il-lautus ou in-lautus: qui n'est pas lavé, sale; im-motus ou in-motus: immobile). [ABCU]C - in', pour isne. - in' ? Ter.: vas-tu?* * *- formes arch. endŏ et indŭ, cf. Enn. ap. Gell. 12, 4; id. ap. Macr. S. 6, 2; Lucil. ap. Lact. 5, 9, 20; Lucr. 2, 1096; 5, 102; 6, 890 etc.; gr. ἐν, ἐν-θα, ἐν-θεν, εἰς, i. e. ἐν-ς, ἀνά. - voir l'article in de Gaffiot. [ABCU]A - ĭn, prép. [st1]1 [-] avec l'accusatif pour indiquer le lieu où l'on va, le but, l'aboutissement, la conformité, la distributivité, le temps (jusqu'à, pour) dans, en, sur, jusqu'à, pour, contre, conformément à, par (distributif). - eo in urbem: je vais en ville. - in meridiem: du côté du midi. - in latitudinem: dans le sens de la largeur. - in altitudinem: en hauteur. - dormire in lucem: dormir jusqu'au jour. - in diem vivere: vivre au jour le jour. - in omnes partes: sous tous les rapports. - in multam noctem: jusqu'au milieu de la nuit. - amor in patria: l'amour pour la patrie. - in rem esse: être utile. - dicere in aliquem: parler contre qqn. - in Verrem oratio: discours contre Verrès. - in verba alicujus jurare: jurer selon la formule de qqn, prononcer le serment dicté par qqn. - pacem dare in has leges: accorder la paix à ces conditions. - servilem in modum: à la façon d'un esclave. - in capita: par tête. - in militem: par soldats. - in singulos equites tunicas dare: donner une tunique à chaque cavalier. - in perpetuum: pour toujours. - in posterum diem: pour le lendemain. - emere in diem: acheter pour une date fixée. - in sex menses: pour six mois. - in dies (singulos): [jour par jour] = au jour le jour. - in universum: en général. - in vicem (invicem, in vices): à son tour, en retour. [st1]2 [-] avec l'ablatif pour indiquer le lieu où l'on est, le temps dans diverses locutions dans, sur, en, à propos de, quand il s'agit de, parmi, pour - sum in horto: je suis dans le jardin. - in paucis diebus: en peu de jours. - in primo congressu: au premier choc. - in amicis eligendis: quand il s'agit de choisir des amis. - in bonis oratoribus: parmi les bons orateurs. - in salute reipublicae: quand il y va du salut de la république. - in manu: à portée de la main. - in aere alieno esse: avoir des dettes. - in suis summis esse: ne pas avoir de dettes. - in tempore: à temps. - in oculis: sous les yeux. - in tanta re: lorsqu'il s'agit d'une affaire si importante. - in magna inopia: étant donné la disette. - misericordes in furibus aerarii: compatissants pour les voleurs du trésor public. [ABCU]B - in, préfixe in-, i- parfois devant g ou n il- ou in- devant l im- ou in- devant m, p ir- ou in- devant r [st1]1 [-] dans, sur, contre (in-cidere → in + cadere: tomber sur; im- ponere ou in-ponere: placer sur; il-ludere ou in-ludere: jouer sur, se moquer de; ir-rumpere ou in-rumpere: s'élancer contre, s'élancer dans; in-fodere: creuser pour mettre dedans, enfouir). [st1]2 [-] valeur négative (i-gnavus: sans activité, paresseux, mou; i-gnoscere: ne pas reconnaître, pardonner; in-ers → in + ars: étranger à tout art, sans talent; il-lautus ou in-lautus: qui n'est pas lavé, sale; im-motus ou in-motus: immobile). [ABCU]C - in', pour isne. - in' ? Ter.: vas-tu?* * *Caue ne illi obiectes nunc, in aegritudine Te has emisse. Plaut. Que tu te repens de les avoir acheté, ou Que tu les as acheté à regret et contre ton coeur.\In aere alieno esse. Cic. Estre endebté.\Immane est facinus, verum in aetate vtile et conducibile. Plaut. En temps et lieu, Aucunesfois.\In aeuo nostro. Plin. De nostre temps.\In_aeternum. Plin. iunior. Eternellement, A jamais.\In agendo. Terent. En jouant la farce.\In apparando consumunt diem. Terent. A appareiller.\In alio facere. Gell. Quae ita acerbitas est, si idem fiat in te, quod tute in alio feceris? A un autre.\Inuadere in aliquem. Tacit. Assaillir aucun.\In aliquo referam gratiam. Plaut. En quelque autre chose.\In ambiguo esse. Plaut. Estre en doubte.\In amicitiam et in amicitia alicuius esse. Cic. Estre son ami.\In animis nostris et iudiciis es. Plin. iun. Tu as gaigné nostre coeur.\In animo est. Liu. J'ay fantasie et vouloir de, etc.\Designati Consules in eum annum fuerant. Liu. Pour ceste annee.\Magistratibus in annum creatis. Liu. Pour un an.\Inducias in triginta annos impetrarunt. Liu. Pour trente ans.\Sestertia centena in annum accepit. Suet. Pour une annee.\In annos singulos. Liu. Quae bina milia aeris in annos singulos penderent. Par chascun an.\In ante diem XV. Cal. distulit. Cic. Jusques au quinzieme jour des Calendes.\In apertum proferre aliquod opus. Cic. Publier.\Vti re aliqua in argumentum. Quint. Pour argument et preuve.\In armis erant. Liu. Ils estoyent en armes, En champ de bataille.\In articulo ipso temporis. Cic. Sur le point du temps.\In assem. Columel. En tout, Toutes sommes assemblees.\In aurem dicere. Plin. En l'oreille.\Neminem docere, in authoritatem scientiae est. Plin. Donne reputation d'estre scavant.\Sentio, nisi in bonis, amicitiam esse non posse. Cic. Entre les gens de bien.\Cui praeter honestum nihil est in bonis. Cic. Il n'estime nul autre bien qu'honnesteté.\In breui. Quintil. En brief, Briefvement.\Ire in caedes. Tacit. Aller faire meurtres.\In caelo esse. Cic. Estre le plus heureux du monde.\Sextantibus collatis in capita. Liu. Pour homme.\Dare aliquid in casum. Tacit. Mettre en hazard, Mettre à l'adventure, Adventurer, Hazarder.\In cibo et vino. Cic. En mangeant et beuvant.\Olera ferre in coenam seni. Terent. Pour le soupper.\In coenas singulas. Gell. Pour chascun soupper.\In cogitando. Plaut. Multum in cogitando dolorem indipiscor. D'y penser, ou en y pensant.\In cognoscendo tute ipse aderis Chaerea. Terent. Quand ce viendra à la recongnoistre.\In commune consulere. Terent. Autant pour l'un que pour l'autre.\In commune consultare. Plin. iunior. Ensemble.\In commune dicere. Plin. Tout ensemble, En general.\In commune loqui. Plin. iunior. Parler ensemble, Deviser.\In commune vocare honores. Liu. Mettre les offices en commun, Constituer en dignité aussi tost le filz d'un privé, que le filz d'un Senateur, Garder equalité en la collation des dignitez sans acception des personnes.\In conspectum aspice. Plaut. Devant toy, Devant tes yeulx.\In contrarium. Plin. Au contraire.\A quo factum sit, in controuersiam venit. Quintil. On est endebat et different.\In crastinum. Plaut. Demain, Pour demain.\In culpa inuenire aliquem. Terent. Trouver que c'est sa faulte de quelque chose.\In culpam dicere. Gell. Pour reproche et blasme.\In denegando modo quis pudor est paululum. Terent. Quand ce vient à renier la chose.\In diem istuc Parmeno est fortasse quod minitare. Terent. Tu me menaces de bien loing, Il y a long temps d'ici là.\In qua die. Terent. En quel jour.\In diem viuere. Cicero. Au jour la journee, Sans se soulcier du lendemain.\In diem abiit praesens quod fuerat malum. Terent. Ta punition n'est seulement que differee, Tu n'y pers que l'attente.\In diem. Ouid. Pour un jour seulement.\In hunc diem. Plaut. Pour aujourdhuy.\In hunc diem a me vt caueant ne credant mihi. Plaut. Du jourdhuy, ou desormais.\Illi heri me vocauerant in hunc diem. Plaut. Pour aujourdhuy.\In hunc diem. Plaut. Jusques aujourdhuy.\Confirmarunt Consules se his supplicationibus in hunc annum non vsuros. Caelius ad Ciceronem. De ceste annee.\In dies. Plaut. De jour en jour, Par chascun jour, Touts les jours.\Crescente in dies multitudine. Liu. Journellement.\In dies singulos. Cic. Par chascun jour.\In his diebus. Plaut. Ces jours ci.\Fere in diebus paucis quibus haec acta sunt, Chrysis vicina haec moritur. Terent. Peu de temps apres.\In difficili est casus ille. Scaeuola. Il est difficile.\In disciplinam tradere puerum. Suet. Bailler pour estre enseigné et endoctriné.\In diuersum. Plin. Donec in diuersum abducat a nidis. Autre part.\In diuersum sterni. Colum. Du travers.\Filiam suam despondit in diuitias maximas. Plaut. A un fort riche compaignon.\In diuitiis esse. Plaut. Estre riche.\In domo, pro Domi. Quintil. En la maison.\In dotem esse, et doti esse, Iulianus. Pour dot.\In dubio est animus. Terent. En doubte.\In dubio est vita. Terent. En dangier.\In dubio fuit vtrum L. Manilius, etc. Liu. On a doubté autresfois si, etc.\Iam ferme in exitu annus erat. Liu. L'annee estoit ja presque finee.\Quae in exemplum assumimus. Quintil. Que nous prenons pour preuve et exemple.\In expedito esse. Quintil. Prest et appareillé.\Sum in expectatione omnium rerum, quid in Gallia, etc. Plancus ad Ciceronem. J'attens toutes nouvelles de, etc.\In fabulis esse. Suet. Coena quoque eius secretior in fabulis fuit. On se mocquoit, et en faisoit on des contes, Il en fut moult parlé.\Quum exitus haud in facili essent. Liu. Ne fussent pas faciles.\In familiaribus alicuius esse. Cic. Estre du nombre de ses familiers.\In futurum. Plin. iunior. Pour l'advenir, Pour le temps advenir.\In genua astat. Plaut. Il est à genoulx, Agenouillé.\In gloria esse. Plin. Estre prisé et loué.\In gloriam referre aliquid. Liu. Pour en estre loué et honoré.\In hoc factum est. Colum. Pour servir à ce, Pour ce.\Cannensis praedicta clades in haec ferme verba erat. Liu. En telz mots.\In hoc similis illi. Cic. En ce.\In hoc sumus sapientes, quod, etc. Cic. En cela sommes, etc.\In hac parte. Plin. En ce.\In honore hominum, et in honore famae esse. Plin. iunior. Estre honoré des hommes, et avoir grand bruit.\In honore mensarum est buteo accipitrum genus. Plin. Est fort estimé en banquets.\In horam viuere. Cic. Ne se soulcier de son vivre sinon d'heure en autre.\In hora vna. Plaut. En une heure.\In horas expectare. Plin. iunior. D'heure en heure.\In horas, pro Saepissime. Horat. A toute heure, A touts propos, D'heure en heure.\In istac finem faciat. Terent. Avec ceste là.\Depicta tabula in imaginem rei. Quintil. A la semblance.\In immensum. Plin. Sans mesure, Oultre mesure.\In incertum. Liu. A toutes adventures, A l'adventure.\Res omnis in incerto sita est. Plaut. Est incertaine.\In incerto est vtrum, etc. Liu. Il est incertain, On ne scait si, etc.\In re incipiunda. Terent. Quand ce veint à commencer.\In infinitum epistolam extendam, si gaudio meo indulgeam. Plin. iunior. Sans fin.\In ingressu. Plin. iunior. A l'entree.\In insidiis esse. Terent. Faire le guet, Guetter, Estre aux embusches.\In integro res est. Cic. La chose est encore en son entier, Il n'y a encore rien faict, On en peult faire ce qu'on veult.\Quum tibi in integro tota res esset. Cic. Tu n'avois encore rien entamé ne commencé.\In integrum restitutus. Cic. Remis en son entier.\In inuidia et in odio esse apud aliquem. Cic. Estre envié et hay.\In itinere. Terent. Sur le chemin, En allant.\In itinere est Antonius. Brutus Ciceroni. Il est en chemin.\In iugerum, In iugera singula. Cic. Pour chascun demi arpent.\In legem. Senec. Pour loy, Au lieu de loy.\In loco. Terent. En temps et en lieu.\In loco fratris amare. Terent. Autant que son frere, que s'il estoit son frere.\In beneficii loco petere aliquid ab altero. Cic. Le requerir d'un plaisir.\In loco posita aedilitas. Cic. Baillee à celuy à qui elle appartenoit et qui en estoit digne.\In locum alterius consulatum petere. Cic. Pour tenir sa place, Au lieu de luy.\In longum trahere. Plin. Alonger.\In lucem semper Acerra bibit. Martial. Jusques au jour.\In manibus est res. Cic. L'affaire est sur le poinct d'estre despesché.\Quos libros Bruto mittimus, in manibus habent librarii. Cic. Mes escrivains les ont entre les mains, et les escrivent.\Ecce in manibus vir et praestantissimo ingenio, et flagrantistudio. Cic. Voici ci pres sans aller plus loing.\Libelli nominum vestrorum consiliique huius in manibus erant omnium. Cic. Il n'y avoit piece qui n'eust le roole de vous autres.\Non vacat, quia vindemiae in manibus. Plin. iunior. Car nous faisons vendenges.\Quum tantum belli in manibus esset. Liu. Veu les grands empeschements des guerres qu'ils avoyent sur les bras.\Quam spem nunc habeat in manibus. Cic. Qu'il ha à ceste heure.\Victoria in manibus est. Liu. La victoire est en nostre puissance, La victoire est nostre si nous voulons.\In manu mea est. Cic. Il est en moy et en ma puissance.\Tibi in manu est ne fiat. Terent. Il est en toy que la chose ne se face.\Si quidem licebit per illos, quibus est in manu. Plaut. Qui gouvernent l'affaire.\Agas quod in manu est. Plaut. Fay ce que tu pourras, ou ce que tu as entre mains.\Quo eueniat, diis in manu est. Plaut. C'est à Dieu d'en faire ce que luy plaira.\In materiam adhaerescere. Cic. S'attacher au bois.\In me. Terent. En moy.\Mater virginis in medio est. Terent. Au milieu, et devant voz yeulx.\In medium relinquere. Gell. Laisser la chose à disputer aux autres, En laisser penser à un chascun ce qu'il vouldra.\In memoriam redire et regredi. Plaut. Se souvenir.\In memoriam sempiternam. Cic. Pour perpetuelle memoire.\Vnum in mente est mihi nunc, satis vt commode, etc. Plau. J'ay une chose en la fantasie.\Qui istuc in mente est tibi, mi vir, percontarier? Plaut. Dont te vient la fantasie de, etc.\Nunc vero mihi in mentem fuit. Plautus. Il m'en souvient orprimes.\Illud de Rhodio dictum in mentem venit. Terent. Il me souvient, Il me vient en memoire.\In meridiem spectat. Cato. Il est tourné droict au midi.\In metu esse. Plaut. Terent. Estre en crainte, Avoir paour.\In militem, in capita, in naues, et similia. Var. Pour chasque homme de guerre.\In centum sues, decem verres satis esse putant. Var. Pour chasque cent de truyes.\In modum seruorum. Tacit. A la facon des serfz.\Peto a te maiorem in modum. Cic. Tresfort, Le plus fort que je puis.\In modum peregrinum. Plaut. En estrange facon.\In seruilem modum lacerati atque extorti. Liu. A la facon de serfz, Comme serfz.\In modum perpetuum perii. Plaut. A tousjours et à jamais.\In modum amici. Sueton. A la facon d'un ami, En ami.\In mora Tribuni erant. Liu. Retardoyent, Empeschoyent.\In more est. Plin. C'est la coustume.\In morem. Virgil. Selon la coustume.\In morte. Plaut. A la mort, Quand il mouroit.\In multum velociores. Plin. Beaucoup plus, etc.\In noctes singulas. Plaut. Par chasques nuicts.\In nominando. Var. En nommant.\In nouissimis esse. Cic. Estre des derniers et des moins estimez.\In noxa, vel noxia esse. Terent. Estre coulpable d'aucun cas, En estre attainct et convaincu.\In numerum ludere. Virgil. Danser de mesure.\In numerato habere. Quintil. Avoir tout comptant et tout prest.\In obliquum alios sequi. Liu. De travers, A la traverse.\In occulto. Plaut. En cachette.\Secreto et in occulto. Caes. A part, et en lieu privé.\In oculis exercitus. Cic. En la presence de son ost.\In oculis habitare. Cic. Ne partir ou bouger de la ville, et se monstrer ou faire veoir touts les jours.\In odio esse. Cic. Estre hay.\In odio. Plin. Par despit et haine.\In opere faciundo. Terent. En faisant la besongne.\In orbem se tutari. Liu. En rond.\In orbem. Liu. Par tour.\Vt vnus fasces haberet, et hoc insigne regium in orbem suam cuiusque vicem per omnes iret. Liu. Chascun sa fois et en son tour, Tour à tour.\In ordine. Plaut. Par ordre.\In ordinem reponere. Colum. En ordre.\In os. Senec. Si in ora parentum filios iugulat. En leur presence, A leur visage.\In ore est omni populo. Terent. Tout le peuple en bruit, Tout le monde en parle, Tout le monde parle de luy, On ne parle que de luy.\In pariundo. Terent. En travail d'enfant, En enfantant.\In parte causae. Plinius iunior. En certain poinct et partie du proces.\Velut ipse in parte laboris ac periculi fuissem. Liu. Comme si j'eusse porté une partie du faiz.\Cunctis in partes muneris sui benigne pollicentibus operam. Liu. Chascun en son endroict, Pour sa part, et pour le regard de sa charge.\In partem dimidiam decoquere. Colum. Jusques à la moitié.\In vtranque partem. Cic. De costé et d'autre.\In paucos dies. Liu. Pour quelque peu de temps.\Vbi vidi, ego me in pedes. Sub. conieci. Terent. Et moy de fuir.\Hinc me coniicerem protinus in pedes. Terent. Je m'en fuiroye.\In pedes nasci, Vide NASCOR. Naistre les pieds devant.\In pedem. Cic. Pour chasque pied.\In pedes soleas inducere. Cic. Chausser.\In perendinum. Plaut. Apres demain.\In perpetuum, contrarium habet In tempus. Terent. A tousjours et à jamais.\In perpetuum. Cic. Pour jamais.\In plenum. Plin. En general, Pour en parler en general.\In portu sum. Cic. A port, En sauveté.\In posterum. Cic. Doresenavant, D'ici en avant, Ci apres, Le temps advenir.\In posteritatem. Cic. Au temps advenir.\In potestate alicuius esse. Cic. En sa puissance et subjection, Se rendre obeissant à luy.\Tuum esse in potiundo periculum non vis. Terent. Tu ne veuls que la jouissance en soit tienne au danger d'autruy.\In praesentia. Pour le present. Presentement. Terentius, - ne in praesentia haec hinc abeat.\Auferre in praesentia. Terent. Presentement et tout à l'heure.\Si scripturam spreuissem in praesentia. Terent. Tout alors que, etc.\Debes animaduertere quot in praesentia cohortes contra te habeat. Caesar. Cic. Maintenant, A ceste heure.\Quum emere vellet in palatio domum, et pecuniam in praesens non haberet. Gell. Alors, A l'heure, Presentement.\In praesenti Cicero dixit de tempore in quo loquebatur: vt, Haec ad te in praesenti scripsi, vt speres, etc. Maintenant, Presentement.\In praeteritum. Quintil. Pour le temps passé.\In pretio esse. Plin. Estre prisé et estimé.\In primis. Sallust. Principalement, Plus que toute autre chose.\Omnes cupimus, ego in primis, quamprimum te videre. Cic. Plus que touts les autres.\In primis rogo te ad hominem ventosissimum Lepidum mittas, etc. Brutus ad Ciceronem. Tout premierement, Devant toutes choses.\In principibus. Cic. Entre les plus grans, Du nombre des plus grans.\In principio. Plaut. Iam in principio id mihi placet. Pour le commencement.\Blande in principio alloqui. Terent. Du commencement.\In priuato, et In publico, contraria. Liu. En privé et secrettement en sa maison.\In probro esse. Terent. Estre deshonoré, Estre à deshonneur, Estre honni.\In procliui est. Terent. Il est facile et aisé.\Iram in promptu gerere. Plaut. Se courroucer incontinent et tout à coup.\In promptu causa est. Ouid. La cause est evidente et manifeste.\Quum illa pateant, in promptuque sint omnibus. Cic. Veu que ces choses sont ouvertes et evidentes à touts.\In propatulo. Plin. iunior. Devant touts, Publiquement.\In propatulo aedium. Liu. Devant les maisons, En pleine rue.\Iam in propinquo certamen erat. Liu. Le combat estoit prest à donner.\In proximo. Terent. Tout aupres de nous.\In publico. Plin. Devant touts, Parmi les rues.\In publicum redigere bona. Liu. Confisquer.\In punctum. Sueton. Pour chascun poinct.\In queis sumus. Cic. Entre lesquels nous sommes.\In querelis mens. Plaut. Pleine de querelles.\In quinquennio. Cic. En cinq ans.\Duabus epistolis tuis perdiligenter in eandem rationem scriptis. Cic. Touchant le mesme affaire.\In reliquum tempus. Cic. Pour le temps advenir.\In remedio esse. Plin. Servir de remede.\In rem praesentem venire. Cic. Venir sur les lieux contentieux qui toutesfois se faisoit en autre maniere que celle d'aujourdhuy, Faire veue des lieux, Monstrer au doigt et à l'oeil.\Non potui te magis in rem praesentem perducere. Pli. iunior. Je ne t'eusse sceu plus clairement donner à entendre la chose.\In rem praesentem excurrere. Plin. iunior. Aller sur le lieu.\Ego in re praesenti inuenisse videor, quemadmodum huic periculo occurrerem. Plin. iunior. Moy estant sur le lieu.\In re praesenti, ex copia piscaria Consulere licebit quid emam. Plaut. Quand je seray là.\Fui illic in re praesenti. Plaut. Là, En ce lieu là, Quand la chose se faisoit.\In re praesenti deliberabis et constitues. Traianus ad Plinium. Sur le lieu.\Omnia quae in re praesenti accidisse credibile est. Quint. Alors, A l'heure, Sur le lieu.\In re mea est. Plaut. A mon prouffit.\In re ipsa. Terent. Par experience.\In eam rem siquid habebo. Plaut. Qui serve à cela, Qui soit afferent et pertinent à la matiere.\In rem nostram est. Plaut. C'est nostre prouffit.\Si in rem est vtrique, vt fiant, accersi iube. Terent. Si c'est le prouffit de touts deux.\In rem ventris. Plaut. Au prouffit du ventre.\In rem iurare. Vlpian. Jurer ou prester le serment de ce dont est proces simplement, non de son faict seulement, Jurer de la chose dont est question.\In rem concepta actio, vel scripta. Vlpian. Une action qu'il est permis intenter eu esgard à la chose seulement dont en icelle est question, non à la personne contre laquelle on agit, ou Une action de sa nature personnelle, laquelle à la maniere de reelles, compette contre touts ceulx qui detiennent la chose dont est question.\In illius respectum, iste populo praesideat. Senec. Pour l'esgard et en faveur de luy, Quand pour le respect des vertus du pere, on constitue le filz en dignité, combien que de soy il ne l'ait merité.\In ridiculo haberi. Plaut. Estre mocqué.\In saginam se coniicere. Plaut. Se mettre à gourmander et yvrongner.\In senecta. Plaut. En vieillesse.\Qui estis in senioribus. Plaut. Qui estes des plus anciens.\In sententia eadem esse. Cic. Tenir tousjours son opinion, Estre tousjours d'une opinion, Perseverer en son, etc.\In serum. Sueton. Jusques sur le soir.\In singulas ciuitates imposita pecunia. Liu. Sur chascune cité.\In singulos, HS. quinquagenis millibus dannari mauultis? Cic. Aimez vous mieulx estre condemnez un chascun de vous, etc.\In solatio est. Plaut. Cela me console.\In solutum accipere. Senec. Pour payement.\In solem proferre. Colum. Au soleil.\In somnis. Plaut. En dormant.\In speciem. Liu. Par faulx semblant.\Ducentes paucos in speciem captiuos. Liu. Faisants semblant de mener avec eulx, Pour monstre, Pour faire monstre.\Tenui vulnere in speciem. Liu. Ce semble à veoir.\Praeclara classis in speciem. Cic. D'apparence, Ce semble à veoir.\In spem vniuersae praedae flumen traiiciunt. Liu. En esperance d'avoir tout le pillage et la despouille.\In spem venire. Cic. Esperer.\In summa. Plin. iunior. En somme, Somme toute.\Hoc vix ab Apronio in summo beneficio impetratum est. Cic. Pour tout le plaisir qu'il leur eust peu faire.\In summum euadere. Liu. Au dessus, Au plus hault.\In superuacuum. Senec. En vain.\In suspenso relinquere. Plin. iunior. Laisser en doubte, et en balance, Laisser suspens, et comme entre deux fers.\In tam breui spatio. Terent. En si peu de temps.\Ista vulgo infixa sit fama in tantum, vt in maledictis, etc. Plin. Tant et si fort que, etc.\In talibus viris. Cic. De telles gens.\In te est mihi salus. Plaut. Mon aide et salut gist en toy.\In te. Plaut. Contre toy.\In tempore. Plaut. Liu. A temps, Tout à poinct, A l'heure qu'il falloit, Bien à poinct.\In tempore ipso Spes mihi sancta subuenit. Plaut. Tout à temps, Lors que besoing en estoit.\In ipso tempore eccum ipsum obuiam Chremetem. Terent. A l'heure qu'il falloit.\Studebat in coenae tempus. Plin. iunior. Jusques à ce qu'il falloit soupper.\In praesens tempus, pro Nunc. Cic. Maintenant.\In omne tempus. Cic. A tousjours et à jamais.\In tormentis esse. Plin. iunior. Estre tormenté.\In totum. Plin. iunior. Du tout, Totalement.\In tranquillo. Terent. En tranquillité, et sans plus de debat.\In transcursu. Plin. En passant.\Tractare aliquid in transitu. Quint. Legierement et en passant.\In triduo hoc. Plaut. D'ici à trois jours.\In triduo excludunt. Plin. Trois jours apres.\In turpissimis rebus habere. Caesar. Estimer entre les choses vilaines.\In tunicis albis venerunt. Plin. iun. Vestus d'habillements blancs.\In tussiendo. Plaut. En toussant.\In tuto res est. Plaut. La chose est en seureté.\In tutum eduxit legiones. Plaut. En lieu seur.\In vesperum parata. Plaut. Pour le vespre.\In via. Plaut. En chemin.\In vicem eorum succedente corporea cicatrice. Plin. En leur lieu et place.\In vicino sunt terrae. Plin. Prochaines.\In viros diuidere. Plaut. A chascun homme.\Suturae in vnguem commissae. Cels. Coustures dentelees des os de la teste, Coustures en forme d'ongles enclavez les uns dedens les autres, Assemblements ou assemblages à queue d'aronde.\In vniuersum. Quintil. En general.\In volatu. Plin. En volant.\Pessima Decemuirorum in vulgus fama est. Liu. Au grand deshonneur et reproche que le commun bailla.\In vulgus gratum. Cic. Aggreable au commun. -
13 insuesco
in-suesco, suēvi, suētum, 3, v. n. and a. (insuerat, Tac. A. 4, 57), to accustom, habituate (not in Cic. or Cæs.).I.Neutr., to accustom or habituate one ' s self, to become accustomed to a thing; constr. with dat., with ad, or inf.(α).With dat.:(β).corpori,
Tac. A. 11, 29. —With ad:(γ).ad disciplinam militiae insuescere militem nostrum,
Liv. 5, 6.—With inf.:II. (α).mentiri,
Ter. Ad. 1, 1, 30:largiri,
Sall. J. 8, 2:amare, potare,
id. C. 11, 6. —Aliquem aliquid:(β).insuevit pater optimus hoc me Ut fugerem,
Hor. S. 1, 4, 105.—Aliquem aliqua re:aquā pecus,
Col. 6, 4.— Pass.:sic insuesci debent, ut,
id. 11, 3:ita se a pueris insuetos,
Liv. 24, 48, 6. -
14 perdo
per-do, dĭdi, ditum, 3 (old form of the pres. subj. perduim, Plaut. Aul. 4, 6, 6:I.perduis,
id. Am. 2, 2, 215; id. Capt. 3, 5, 70:perduit,
id. Ep. 1, 1, 64; id. Poen. 3, 4, 29;but esp. freq., perduint,
Plaut. As. 2, 4, 61; id. Aul. 4, 10, 55; id. Curc. 5, 3, 41; id. Cas. 3, 5, 17; id. Most. 3, 1, 138; id. Men. 2, 2, 34; 3, 1, 6; 5, 5, 31; id. Merc. 4, 3, 11; 4, 4, 53; id. Poen. 3, 2, 33; 4, 2, 41; id. Stich. 4, 2, 15; id. Truc. 2, 3, 10; Ter. Heaut. 4, 6, 7; id. Hec. 3, 4, 27; id. Phorm. 1, 2, 73; Cic. Deiot. 7, 21; id. Att. 15, 4, 3.—As the pass. of perdo, only pereo, perditus, perire appear to be in good use.—The only classical example of a pass. form in the pres. is:perditur haec inter misero lux non sine votis,
Hor. S. 2, 6, 59 (K. and H. ad loc.), where Lachm., perh. needlessly, reads lux porgitur, the day seems too long for me. —In the pass. perdi, in late Lat.; v. infra), v. a., to make away with; to destroy, ruin; to squander, dissipate, throw away, waste, lose, etc. (class.; syn.: dissipo, perimo, deleo).Lit.:II.aliquem perditum ire,
Plaut. Aul. 4, 10, 5:Juppiter fruges perdidit,
Cic. Rosc. Am. 45, 131:funditus civitatem,
id. Att. 6, 1, 5:se ipsum penitus,
id. Fin. 1, 15, 49:perdere et affligere cives,
id. Rosc. Am. 12, 33:perdere et pessundare aliquem,
Plaut. Bacch. 3, 3, 3:aliquem capitis,
i. e. to charge with a capital offence, id. As. 1, 2, 6; id. Bacch. 3, 3, 86:sumat, consumat, perdat,
squander, Ter. Heaut. 3, 1, 56; so,perde et peri,
Plaut. Truc. 5, 59:perdere et profundere,
to waste, Cic. Fam. 5, 5, 3:perdere tempus,
id. de Or. 3, 36, 146:operam,
id. Mur. 10, 23; cf.:oleum et operam,
id. Fam. 7, 1, 3:Decius amisit vitam: at non perdidit,
Auct. Her. 4, 44, 57:cur perdis adulescentem nobis? cur amat? Cur potat?
Ter. Ad. 1, 1, 36.—In execrations (very common): di (deaeque omnes) te perduint, may the gods destroy you! See the passages with perduint cited init.—Pass. (late Lat.):verbis perderis ipse tuis, Prosp. Epigr.: impii de terrā perdentur,
Vulg. Prov. 2, 22: quasi sterquilinium in fine perdetur, id. Job, 20, 7.—Transf., in gen., to lose utterly or irrecoverably:A.eos (liberos),
Cic. Fam. 5, 16, 3:omnes fructus industriae et fortunae,
id. ib. 4, 6, 2:litem,
to lose one's cause, id. de Or. 1, 36, 167:libertatem,
id. Rab. Post. 9, 24:dextram manum,
Plin. 7, 28, 29, § 104:memoriam,
Cic. Sen. 7, 21:causam,
id. Rosc. Com. 4, 11:spem,
Plaut. Rud. 1, 4, 3:vitam,
Mart. Spect. 13, 2:perii hercle! nomen perdidi,
i. e. I have quite forgotten the name, Ter. Phorm. 2, 3, 39.— Pass. (late Lat.):si principis vita perditur,
Amm. 14, 5, 4; Hor. S. 2, 6, 59 (v. supra).—Of loss at play:ne perdiderit, non cessat perdere lusor,
Ov. A. A. 1, 451; Juv. 1, 93.—Hence, perdĭtus, a, um, P. a., lost, i. e.,Hopeless, desperate, ruined, past recovery (class.;2.syn. profligatus): perditus sum, i. q. perii,
I am lost! Plaut. Bacch. 5, 1, 6; id. Rud. 5, 1, 3:per fortunas vide, ne puerum perditum perdamus,
Cic. Fam. 14, 1, 5:perditus aere alieno,
id. Phil. 2, 32, 78:lacrimis ac maerore perditus,
id. Mur. 40, 86:tu omnium mortalium perditissime,
id. Verr. 2, 3, 26, § 64:rebus omnibus perditis,
id. Caecin. 31, 90:senatoria judicia,
id. Verr. 1, 3, 8:valetudo,
id. Tusc. 5, 10, 29.—In partic., desperately in love; lost, ruined by love ( poet.):B.amore haec perdita est,
Plaut. Cist. 1, 2, 13:in puellā,
Prop. 1, 13, 7:amor,
Cat. 89, 2.—Lost in a moral sense, abandoned, corrupt, profligate, flagitious, incorrigible:1. 2.adulescens perditus ac dissolutus,
Cic. Tusc. 4, 25, 55:homo contaminatus, perditus, flagitiosus,
id. Verr. 2, 3, 58, § 134:abjecti homines et perditi,
id. Mil. 18, 47; id. Cat. 1, 6, 9:homo perditā nequitiā,
id. Clu. 13, 36:perdita atque dissoluta consilia,
id. Agr. 2, 20, 55:luxuriae ac lasciviae perditae,
Suet. Calig. 25:nihil fieri potest miserius, nihil perditius, nihil foedius,
Cic. Att. 8, 11, 4; id. Q. Fr. 3, 9, 1; Cat. 42, 13.—Hence, sup.:omnium mortalium perditissimus,
Cic. Verr. 2, 3, 26, § 65; Just. 21, 5, 5.— Adv.: perdĭtē. -
15 odi
odi, odisse, odisti (part. fut. osurus) - tr. - [st2]1 [-] haïr, détester, avoir de l'aversion pour. [st2]2 [-] ne pas aimer, ne pas supporter, redouter. - la conjugaison. - odi: je hais. - oderam: je haïssais. - odero: je haïrai. - oderim: que je haïsse. - odissem: que je haïsse. - parf. odivi, Cic.; osus sum, Plaut.: j'ai eu en horreur. - jam aderit tempus, cum sese etiam ipse oderit, Plaut. Bacch. 3, 3, 13: bientôt viendra le moment où il sera mécontent de lui-même. - scelus est odisse parentem, Ov. M. 10, 314: c'est un crime que de haïr son père. - odi + inf. Hor.: je crains de. - inimicos semper osa sum obtuerier (= obtueri), Plaut. Am. 3, 2, 19: j'ai toujours eu en horreur de voir mes ennemis devant moi. - oderunt peccare boni virtutis amore, Hor. Ep. 1, 16, 52: les bons n'aiment pas faire le mal, par amour pour la vertu. - oderint dum metuant, Att. ap. Cic. Off. 1, 28, 97: qu'ils me haïssent pourvu qu'ils me craignent. - ruta odit hiemem, Plin. 19: la rue (plante) redoute l'hiver. - ita amare oportere, ut si aliquando esset osurus, Cic. Lael. 16, 59: il faut aimer comme si l'on devait haïr un jour. - voir odio.* * *odi, odisse, odisti (part. fut. osurus) - tr. - [st2]1 [-] haïr, détester, avoir de l'aversion pour. [st2]2 [-] ne pas aimer, ne pas supporter, redouter. - la conjugaison. - odi: je hais. - oderam: je haïssais. - odero: je haïrai. - oderim: que je haïsse. - odissem: que je haïsse. - parf. odivi, Cic.; osus sum, Plaut.: j'ai eu en horreur. - jam aderit tempus, cum sese etiam ipse oderit, Plaut. Bacch. 3, 3, 13: bientôt viendra le moment où il sera mécontent de lui-même. - scelus est odisse parentem, Ov. M. 10, 314: c'est un crime que de haïr son père. - odi + inf. Hor.: je crains de. - inimicos semper osa sum obtuerier (= obtueri), Plaut. Am. 3, 2, 19: j'ai toujours eu en horreur de voir mes ennemis devant moi. - oderunt peccare boni virtutis amore, Hor. Ep. 1, 16, 52: les bons n'aiment pas faire le mal, par amour pour la vertu. - oderint dum metuant, Att. ap. Cic. Off. 1, 28, 97: qu'ils me haïssent pourvu qu'ils me craignent. - ruta odit hiemem, Plin. 19: la rue (plante) redoute l'hiver. - ita amare oportere, ut si aliquando esset osurus, Cic. Lael. 16, 59: il faut aimer comme si l'on devait haïr un jour. - voir odio.* * *Odi, significat Odio habeo, et habui. Cic. Plautus. Je hay, ou j'ay hai.\Male odisse aliquem. Cic. Le hair fort. -
16 pectus
pectus, oris, n. [st2]1 [-] poitrine, sein, coeur. [st2]2 [-] coeur, âme, conscience, sensiblilité, courage. [st2]3 [-] esprit, pensée, intelligence, mémoire. - aequo pectore, Quint, 11, 3, 125: la poitrine droite. - hasta perrumpit pectora, Liv. Andron. ap. Prisc. p. 760 P: la lance lui brise la poitrine. - pectus amicitiae, Mart. 9, 15, 2: un coeur d'ami. - amare toto pectore: aimer de tout son coeur. - alicui ad pectus advolare: se présenter à l’esprit de qqn. - toto pectore cogitare: penser de toute son intelligence. - dicere de summo pectore, Gell. 17, 13, 7: parler à la légère. - excidere (labi) pectore alicujus: être banni du souvenir de qqn. - oculis pectoris aliquid haurire, Ov. M. 15.63: pénétrer qqch par le regard de l'intelligence.* * *pectus, oris, n. [st2]1 [-] poitrine, sein, coeur. [st2]2 [-] coeur, âme, conscience, sensiblilité, courage. [st2]3 [-] esprit, pensée, intelligence, mémoire. - aequo pectore, Quint, 11, 3, 125: la poitrine droite. - hasta perrumpit pectora, Liv. Andron. ap. Prisc. p. 760 P: la lance lui brise la poitrine. - pectus amicitiae, Mart. 9, 15, 2: un coeur d'ami. - amare toto pectore: aimer de tout son coeur. - alicui ad pectus advolare: se présenter à l’esprit de qqn. - toto pectore cogitare: penser de toute son intelligence. - dicere de summo pectore, Gell. 17, 13, 7: parler à la légère. - excidere (labi) pectore alicujus: être banni du souvenir de qqn. - oculis pectoris aliquid haurire, Ov. M. 15.63: pénétrer qqch par le regard de l'intelligence.* * *Pectus, pectoris, pen. corr. n. g. Plin. La poictrine, Le pictre, Le pis, Le brichet.\Castigato planus sub pectore venter. Ouid. Soubz la poictrine tant bien formee qu'il n'y a que redire ne reprendre.\Lymphatum. Ouid. D'homme furieux.\Ambire aliquem pectore. Lucan. Embrasser.\Distrinxit arundine pectus. Ouid. Il a blessé d'une fleiche.\Fouere aliquid aperto pectore. Ouid. Mettre sa poictrine nue dessus.\Haurire pectora ferro. Ouid. Percer.\Pectus. Plaut. Le coeur et courage.\Corpus sine pectore. Horat. Sans coeur.\Apertum pectus. Cic. Un coeur ouvert, et sans simulation.\Certa pectora. Virgil. Courages asseurez et constants.\Foecundum pectus. Stat. Esprit garni de grand scavoir et prudent advis en plusieurs sortes, fecond et copieux en diversité de prudents conseils et advis.\Generosa pectora. Ouid. Noble coeur.\Intacta pectora lucro. Claud. Sans avarice.\Nescia vinci pectora. Virg. Coeur invincible.\Purum pectus. Horat. Un coeur pur et net, Sans malice.\Remisso pectore ac placido aliquid ferre. Seneca. Id est, aequo animo. Sans s'esmouvoir.\Captus toto pectore. Ouid. Insensé.\Cessit amor pectore. Ouid. S'en est allé.\Recipere pectus. Seneca. Reprendre courage. -
17 incipio
incĭpĭo, cēpi, ceptum, 3 (archaic incepsit inceperit, Paul. ex Fest. p. 107 Müll.), v. a. and n. [in-capio; lit., to seize upon, lay hold of; opp. to desinere; hence, with the accessory idea of action), to begin to do something, to take in hand (syn. incoho; in class. prose, viz. in Cic., only in the tempp. press., while coepi is used in the tempp. perff.); constr. usually with the inf., less freq. absol., with the acc., ab, or adv. of place or time.I.Act.(α).With inf.:(β).ut homines mortem vel optare incipiant vel certe timere desistant,
Cic. Tusc. 1, 49, 117:huic incipio sententiae diffidere,
id. ib. 5, 1, 3:prius quam incipit tinnire,
Plaut. As. 2, 4, 42:bella gerere,
Cic. N. D. 2, 3, 9:leges neglegere,
id. Rep. 1, 43 fin.:queri cum multis incipiunt,
id. Verr. 2, 2, 23, § 56:nimis cito diligere,
id. Lael. 21, 78:amare aliquem,
id. ib. 16, 60:fossas complere,
Caes. B. G. 5, 51, 4:rem frumentariam expedire,
id. B. C. 1, 54, 4:triplicem aciem ducere,
id. ib. 1, 64, 7;2, 30, 1: cum maturescere frumenta inciperent,
id. ib. 6, 29, 4; cf. id. ib. 3, 49, 1:cum primum pabuli copia esse inciperet,
id. B. G. 2, 2, 2; cf.:ictus erat, qua crus esse incipit,
Ov. M. 6, 255; 8, 474; 15, 256:opes pellere dominatione,
Sall. H. 3, 61, 3:si res explicare incipiam,
Nep. Pelop. 1:Bessus agere gratias incipit,
Curt. 5, 12, 1:cenare,
Suet. Aug. 74:promovere scalas,
Tac. A. 15, 4 fin.:si dormire incipis ortu luciferi,
Juv. 8, 11:male quod mulier facere incepit, nisi id efficere perpetrat, etc.... Si bene facere incepit, etc. (shortly afterward, occeperunt),
Plaut. Truc. 2, 5, 12 and 14:satis nequam sum, utpote qui hodie inceperim Amare,
id. Rud. 2, 5, 5.—Absol.:(γ).ut incipiendi ratio fuerit, ita sit desinendi modus,
Cic. Off. 1, 37, 135; cf. Plin. Ep. 9, 4, 1; Sen. Ep. 116:dum incipimus,
Quint. 11, 3, 144:dum deliberamus, quando incipiendum sit, incipere jam serum est,
id. 12, 6, 3:in incipiendo, etc.,
id. 11, 1, 6: ac statim sic rex incipit, thus begins (to speak), Sall. J. 109 fin.; cf.:nec sic incipies, ut scriptor cyclicus olim: Fortunam Priami, etc.,
Hor. A. P. 136:sic incipit, with a foll. direct quotation,
id. S. 2, 6, 79; Ov. M. 9, 281;and simply incipit,
Hor. S. 1, 9, 21:sapere aude, Incipe,
make a beginning, begin, id. Ep. 1, 2, 41; Juv. 4, 34:priusquam incipias, consulto opus est,
Sall. C. 1, 6:turpe inceptu est,
Ter. Phorm. 2, 4, 16:incipientes atque adhuc teneri (pueri),
who are beginning to learn, beginners, Quint. 1, 2, 26:incipiens,
id. 2, 5, 18; 2, 6, 5; 8 prooem. § 1; 3;10, 7, 18: quoties madidum ver incipit,
Juv. 9, 52 al. —With acc. (once in Cic., once in Cæs., v. infra):(δ).facinus audax incipit,
Plaut. Aul. 3, 4, 1:facinus,
Sall. C. 20, 3:pugilatum,
Plaut. Capt. 4, 2, 13:iter,
id. Cas. 4, 4, 2:aliquid novi negotii,
Ter. Phorm. 4, 4, 29:bellum (opp. deponere),
Sall. J. 83, 1:tam prava,
id. ib. 64, 2:indigna nobis,
id. H. 2, 41, 8:opus,
Liv. 7, 34, 13:bellum,
id. 21, 21, 6; 26, 37, 9; 42, 43, 3:sementem,
Verg. G. 1, 230:Maenalios versus,
id. E. 8, 21:si id facere non potueris, quod, ut opinio mea fert, ne incipies quidem,
Cic. Planc. 19, 48; Quint. 1, 12, 5:iter mihi incepi,
Plaut. Cas. 2, 1, 16:tantum incepi operis,
id. Men. 2, 3, 80:mandata,
Tac. A. 12, 10; 4, 46:auspicia a parricidio,
Just. 26, 2 init.: multa, Cat. ap. Gell. 16, 14, 2.— Pass.:tanta incepta res est,
Plaut. Capt. 2, 1, 31:nuptiarum gratia haec sunt ficta atque incepta,
Ter. And. 5, 1, 17; 3, 3, 7:si inceptam oppugnationem reliquissent,
Caes. B. G. 7, 17, 6:quia dici extremum erat, proelium non inceptum,
Sall. J. 21, 2:proelium incipitur,
id. ib. 57, 3;74, 2: saxis proelium incipitur,
Tac. H. 5, 17:satis cito incipi victoriam,
id. ib. 2, 25; id. A. 2, 5; 2, 76; 12, 67 fin.:iter inceptum celerant,
Verg. A. 8, 90:inceptumque decurre laborem,
id. G. 2, 39:inceptum frustra summitte furorem,
id. A. 12, 832:deus me vetat Inceptos iambos Ad umbilicum adducere,
Hor. Epod. 14, 7:in re incipiunda ad defendendam noxiam,
Ter. Phorm. 1, 4, 48:in contentionibus aut incipiendis aut finiendis,
Quint. 11, 3, 128:a tantis princeps incipiendus erat,
Ov. F. 5, 570.—With ab or an adv. of place or time:II. (α).a Jove incipiendum putat,
Cic. Rep. 1, 36 (acc. to the Gr. of Aratus, ek Dios archômestha):ab illis incipit uxor,
Juv. 6, 348; Quint. 10, 1, 46:incipiamus ab iis,
id. 9, 2, 6:semper ab excusatione aetatis incipientem,
id. 6, 3, 76:potissimum incipiam ab ea parte,
id. 3, 7, 1:optime manus a sinistra parte incipit, in dextra deponitur,
id. 11, 3, 106:amicitia incepta a parvis cum aetate accrevit simul,
Ter. And. 3, 3, 7.— Pass. impers.:optime incipitur a longis, recte aliquando a brevibus,
Quint. 9, 4, 92.With abl.:(β).tertius sinus Acrocerauniis incipit montibus,
Plin. 4, 1, 1, § 1:censere ut principium anni inciperet mense Decembri,
Tac. A. 13, 10:verbum petere quo incipiant,
Quint. 10, 7, 21.—Absol.:cum ver esse coeperat... cum rosam viderat, tum incipere ver arbitrabatur,
Cic. Verr. 2, 5, 10, § 27:quoties incipit sensus aut desinit,
Quint. 9, 4, 67:hic annus incipit vicesimus,
Plaut. Capt. 5, 3, 3:narrationis incipit mihi initium,
Ter. And. 4, 2, 26:jam tum inceperat turba inter eos,
id. Eun. 4, 4, 58:tempus erat quo prima quies mortalibus aegris Incipit,
Verg. A. 2, 269:mox Idumaea incipit et Palaestina,
Plin. 5, 13, 14, § 68:epistula, quam incipiente febricula scripseras,
Cic. Att. 7, 8, 2:incipientes curas principis onerari,
Tac. A. 1, 19:incipiens adhuc et nondum adulta seditio,
id. H. 1, 31:incipiens omnia sentit amor,
Ov. A. A. 2, 648:Menander Syracusanus incipientis juventae,
Plin. 8, 5, 5, § 14:incipiente aestate,
id. 27, 13, 109, § 133:trixago incipientibus hydropicis efficax,
id. 24, 15, 80, § 131:quem (honorem) et incipientes principes et desinentes adeo concupis cunt ut auferant,
Plin. Pan. 57.—Hence, in-ceptum, i, n., a beginning, attempt, undertaking (freq. in historians and poets, but not in Cæs.;also rare in Cic.): cujus ego non modo factum, sed inceptum ullum conatumve contra patriam deprehendero,
Cic. Cat. 2, 12, 27:servetur ad imum, Qualis ab incepto processerit (persona),
from the beginning onwards, Hor. A. P. 127: permanere in incepto, Luccei. ap. Cic. Fam. 5, 14 fin.:a quo incepto studioque me ambitio mala detinuerat,
Sall. C. 4, 2:cujus neque consilium neque inceptum ullum frustra erat,
id. J. 7, 6; cf.:ni ea res longius nos ab incepto traheret,
the subject, id. ib. 7 fin.:absistere incepto,
Liv. 31, 26, 5:desistere incepto,
Verg. A. 1, 37:haerere in incepto,
id. ib. 2, 654:peragere inceptum,
id. ib. 4, 452; cf.:perficere inceptum,
Sall. J. 11 fin.:piget incepti,
Verg. A. 5, 678:nunc ad inceptum redeo,
Sall. J. 4, 9; 42, 5:turpe inceptum est,
Ter. Phorm. 2, 4, 16.— In plur.:cupidus incepta patrandi,
Sall. J. 70, 5:juventus Catilinae inceptis favebat,
id. C. 17, 6:incepta mea inpedivit,
id. H. 4, 61, 12; cf.:inceptis annue, diva, meis,
Ov. Am. 3, 2, 56; and:di nostra incepta secundent,
Verg. A. 7, 259:gravia et magna professa,
Hor. A. P. 14. -
18 amo
āvī, ātum, āre1) любить (patriam, uxorem, filium, epulas C, L, Sen etc.)a. aliquem de (in) aliquā re Ter, C etc. — любить кого-л. за что-л.si vis amari, ama Sen — если хочешь, чтобы тебя любили, люби (сам)ita me Juppiter amet или amabit Pl — клянусь Юпитером2) питать благодарность, быть признательным (a. aliquem de или in aliqua re)multum te amo (quod) C — я очень благодарен тебе (за то, что)amabo (te) Pl, Ter, C etc. — пожалуйста, прошу (тебя), будь любезен (досл.: я буду тебе признателен)amabo, adjuta me Ter — сделай милость, помоги мнеdic, si me āmes Pt — будь любезен сказатьamare ait te multum, ut... Pl — он убедительно просит тебя, чтобы...credo hunc me non a. C — думаю, что он мною недоволен4) иметь обыкновение, быть склоннымamat hoc facere H, PM etc. — он обыкновенно это делаетquae ira fieri amat Sl — то, в чём обыкновенно выражается гневea, quae secundae res amant Sl — то, что обыкновенно следует за (связано со) счастьемa. alveum suum PJ — оставаться в своём русле ( о реке) -
19 cupide
cupidē [ cupidus ]1) жадно (accipere Ter; appetere aliquid C, Cs); горячо, пламенно, страстно ( amare aliquem Pl); с увлечением ( agere aliquid C) -
20 evinco
ē-vinco, vīcī, vīctum, ere1) побеждать, одолевать ( aliquem T)2)а) превозмогать, бороться, подавлять (somnum O; dolorem Sen; virtus paulatim evicta Sil)e. spississimam noctem Pt — быть заметным сквозь непроглядную ночную тьму3) преодолевать, т. е. благополучно проезжать, миновать (Charybdin remis O; ōs Ponti PM)4) настоять, добиться, поставить на своём, достигатьpatres evicerunt ut Camillus crearetur L — патриции добились того, что Камилл был избран (консулом)5) убеждать, склонять, смягчать (aliquem precibus, donis T)evictus lacrimis alicujus V — уступая чьим-л. слезам6) изобличать ( testibus evictus C)8) юр. возвращать себе в судебном порядке ( hereditatem Dig)
См. также в других словарях:
aimer — Aimer, Amare, Adamare, Operam dare amori, Charum aliquem habere. Aimer folement, Adamare. Aimer aucun outre mesure, Ardere, siue deperire aliquem. Aimer aucun et le recevoir en son amour, In amicitiam recipere. Aimer celuy qui nous aime, Redamare … Thresor de la langue françoyse
Auge — 1. Ab Auge, ab Herz. (Luzern.) 2. Als das aug erfüllet, so ist dem bauch genug gethan. – Henisch, 152. 3. An den Augen sieht man, was einer ist und was er kann. 4. An den augen tevblein vnd in den hertzen tevflein. – Trymberg, Renner, um das Jahr … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
